- 157 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
ki, həmin kəndlərdə türk əhalisi çox az olduğu üçün ermənilərə heç bir
ziyan vura bilməzdi. Xüsusən, Böyük Qarakilsə şəhərinin yanındakı
Vartanlı kiçik türk kəndində törədilən qırğınlar həyəcanlandırıcı idi”.
Erməni sovet tədqiqatçısı Anahid Lalayan 1938-ci ildə Moskvada SSRİ
Elmlər Akademiyasının nəşri olan “Исторические записки” çoxcildliyinin
2-ci cildində dərc etdirdiyi “Daşnaksutyun Partiyasının əks-inqilabi
rolu” məqaləsində yazır ki, “Daşnaksutyun” Partiyasının Ermənistanı
“erməniləşdirmə” siyasəti azərbaycanlı və kürd əhalisini məhvetmə, yerdə qalan
milli azlıqları təqibetmə və ölkədə milli ədavəti qızışdırmaq yolu
ilə həyata
keçirilmişdi. Məqalə müəllifi daşnakların hakimiyyətdə olduqları 2,5 il ərzində
Ermənistan ərazisində yaşayan azərbaycanlılara qarşı müharibə apardıqlarını,
heç bir fərq qoymadan dinc əhalini öldürməklə və talan etməklə, azərbaycanlı
kəndlərini məhv etməklə məşğul olduqlarını yazır. O, 1918-1919-cu illərdə
Daşnaksutyun hökumətinin azərbaycanlı və kürd kəndlərini “dövlətin tələblərini
yerinə yetirməmək” bəhanəsi ilə bombardman etdiyini qeyd edir.
Daha sonra
A.Lalayan yazır ki, Ermənistanda 1920-ci il may üsyanının yatırılmasından
sonra daşnaklar yenidən azərbaycanlı və kürd kəndlərini bombardman etmiş,
“Müsəlmanlar bizim düşmənimizdir” şüarı ilə dinc sakinləri məhv etmişdilər.
264
A.Lalayan daşnakların hakimiyyəti dövründə Baş Gərninin, Böyük Vedinin,
Basarkeçərin, Şərurun, Qarabağın və Zəngəzurun dəfələrlə bombardman
edildiyini yazır.
Daha sonra A.Lalayan “Joğovurd” (“
Xalq”) qəzetinə istinadən (
№ 105,
1920-ci il) yazır: “
Daşnak hökumətinin zabitlərindən Q.Muradyan ermәni
һökumәtinin Göyçә gölünün şimal saһilindә olan azәrbaycanlı kәndlәrini
viran qoyan bandit dәstәlәrinin əməllərini təsvir edərək qeyd etmişdi: “...
Bizim һökumәtin gördüyü tәdbirlәr nәticәsindә... bu kәndlәrin (Toxluca,
Ağbulaq, Ardanış vә b. – A.L.) әһalisi Ermәnistanın sәrһәdlәrini tәrk
etmişdir. Mәn saһibsiz qalan kәndlәri gördüm, hansı ki, orada bir neçә
pişik, iki-üç it qalmışdı. İtlər ölü sükutdan vahimələnərək qәribә səslə
ulayırdılar...”.
265
Erməni müəlliflərindən gətirilən iqtibaslar 1918-1920-ci illərdə daşnak
hökumətinin türk-müsəlman əhaliyə qarşı sözün həqiqi mənasında soyqırımı
törətdiyini təkzibolunmaz faktlarla sübut edir.
Ümumiyyətlə, təkcə 1905-1920-ci illərdə indiki Ermənistan ərazisində
264
Лалаян А.А. Контрреволюционная роль партии Дашнакцутюн. В кн. Исторические записки. Т.2., Изда-
тельство
Академии Наук СССР, 1938
265
Yenə orada
- 159 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
XV iddia
“1948-1953-cü illərdə azərbaycanlı əhali
Ermənistandan könüllü surətdə Azərbaycana
köçürülüb”
Sovet hakimiyyəti illərində azərbaycanlıların 1948-1953-cü illərdə
Ermənistan SSR-dəki tarixi-etnik torpaqlarından deportasiyası
məsələsini
elmi-tədqiqat dövriyyəsinə cəlb etmək qadağan edilmişdi. Erməni tarixçiləri
1946-cı ildən etibarən xaricdə yaşayan ermənilərin “repatriasiyası” haqqında
çoxsaylı məqalələr və əsərlər yazsalar da, həmin proseslə yanaşı həyata keçirilən
azərbaycanlıların deportasiyası barəsində bir cümlə də olsun yazmamışdılar.
Yalnız Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin 18 dekabr 1997-
ci ildə “1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki
tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi surətdə deportasiyası haqqında” fərman
imzalamasından sonra ermənilər bu məsələ barədə
yazmaq məcburiyyətində
qalmışdılar. Lakin erməni müəllifləri iddia edirlər ki, azərbaycanlı əhali
Ermənistandan deportasiya edilməmiş, onlar “Sovet hökuməti tərəfindən öz
ana vətənlərində - yəni Azərbaycanda yaradılan hər cür şəraitdən sonra böyük
imtiyazlar əldə etməklə könüllü köçürülmüşlər”.
266
Bəs əsl həqiqət nədən ibarətdir?
Tarixə nəzər saldıqda aydın olur ki, istər çar Rusiyası dövründə, istərsə
də Sovet hakimiyyəti illərində erməni siyasi dairələri
tarixi şəraitin verdiyi
fürsətdən istifadə edərək öz məkrli niyyətlərini həyata keçirmişlər. Ermənilərin
azərbaycanlılara qarşı 1905-1906-cı və 1918-1920-ci illərdə həyata keçirdikləri
kütləvi qırğınlar və soyqırımı aksiyaları məhz müəyyən tarixi şəraitin onlara
verdiyi fürsətin nəticəsi kimi qiymətləndirilməlidir. 1948-1953-cü illərdə
azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından
kütləvi surətdə deportasiyası isə ermənilərin və onların havadarlarının İkinci
Dünya müharibəsinin sonunda Sovet İttifaqının üstün mövqeyə çıxması ilə
yaranan şəraitdən bəhrələnmək siyasətinin növbəti mərhələsi idi.
1944-cü ilin iyununda Ermənistan Kommunist Partiyası
Mərkəzi
Komitəsinin birinci katibi Qriqori Arutinov məşhur sovet tarixçisi, akademik
Yevgeni Tarleni İrəvana dəvət edərək, onunla “Qərbi Ermənistan”ın (
yəni
266
Действительная история с переселением азербайджанцев из Армении.
http://www.panarmenian.net/rus/details/152110.