- 18 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
Gerb müəlliflərinin zəngin yaradıcı təxəyyüllərinə əsasən, həmin qalxanı
caynaqları və pəncələri ilə möhkəm tutub-saxlayan qartal (təsvirdə tipik
Bizans simvolu) və arxa pəncələri üzərində qalxmış heraldika şiri (Orta
əsrlərdə Fransa, İngiltərə, Almaniya və digər dövlətlərin rəmzi) “tarixən
erməni dövlətçiliyinin milli simvollarından” sayılmış, semantikaları ilə
“erməni xalqına xas olan müdriklik, qürur, səbr və alicənablıq kimi yüksək
mənəvi keyfiyyətləri” simvolizə etmişlər. Erməni simvolizminin tədqiqatçısı
Samvel Qriqoryan gerbdəki zooloji rəngarəngliyə bəraət qazandıraraq bunları
bildirir:
“Tarixi Ermənistan ərazisində mövcud olmuş dörd çar və ya kral
(!) sülalələrinin rəmzlərinə - heyvan və quş təsvirlərinə görə, bəzən
gerbimizi “zoopark” da adlandırırlar. Halbuki, “quşlar şahının” (qartal)
və “heyvanların hökmdarının” (şir) rəmzi himayəsi altında olan bu
“heyvanxana” (ekspert Ermənistan Respublikasının müasir gerbini nəzərdə
tutur)
çoxəsrlik erməni monarxiyalarının zəngin tarixini özündə əks
etdirir”.
7
Bu sitatda cənab Qriqoryanın milli təəssübkeşlik hissinə söykənən
romantik “erməni monarxiyaları” ifadəsinin həqiqətdən uzaq olması ətrafında
elmi dəlil-sübutlar gətirə bilsək də, həmin rəmzlərin bilavasitə erməni
xalqının gerçək tarixini özündə əks
etdirməsi ilə tamamilə razıyıq və onu
əsaslandırmağa çalışacağıq.
O ki qaldı heraldik qalxan
içərisindəki “milli fauna
nümunələrinin” və solyar işarələrin
etnik mənsubiyyətinə, onların da
erməni simvolizmi ilə bağlılığına dair
indiyədək heç bir təsdiqləyici tarixi
material əldə edilməmişdir. Yəni,
erməni alimlərinin etiraf etdikləri
kimi, təsvirlər yalnız və yalnız erməni
araşdırmaçılarının ehtimalları, daha
dəqiq desək, şəxsi istəkləri əsasında
yaradılmışdı. İstinad mənbəyi
qismində isə Anadoluda və tarixi
Azərbaycan ərazilərindəki qədim
tikililərin, o cümlədən Orta əsrlərdə
7 “Знаки всеармянских монархов в свете проблемы государственных символов Первой и Третьей Республик”, http://
armmir.ru/?p=61
Ermənistanın plagiat “heraldik fauna
nümunələri” -Xetumilər, Rubenyanlar, Baqratilər,
Mamikonlar, Arşakunilər sülalələrinə məxsus
olduğu iddia edilən rəmzləri
- 19 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
inşa edilmiş məscid binalarının, müsəlman qəbir daşlarının üzərindəki
ornamentlər əsas götürülmüşdü. Lakin bəri başdan onu bildirək ki, İrəvan
tədqiqatçıları nədənsə, həmin istinad mənbələrinin köklərini müəyyən etməyi
“diqqətdən qaçırmışlar”. Köklər isə analoji rəmzlərin təkcə Azərbaycan (o
cümlədən Qərbi Azərbaycan), Türkiyə və İran ərazilərində deyil, türk xalqlarının
yaşadıqları digər torpaqlarda – Qazaxıstanda, Qırğızıstanda, Türkmənistanda,
Özbəkistanda, Xakasiyada, Çuvaşıstanda, Tatarıstanda, Tuvada, Şimali
Qafqazda, Krımda və s. ərazilərdə də geniş yayıldığını, həm semantika, həm
mifoloji təsəvvürlər, həm də etnik dövlətçilik tarixi baxımından ortaq türk
simvolizminin ayrılmaz hissəsi olduğunu göstərir. Onu da xüsusi vurğulamaq
istərdik ki, “qədim erməni dövlətçilik rəmzlərinin” nə tarixi mənbələrdə, nə də
numizmatik nümunələrdə ilkin təsvirləri yoxdur və Ermənistan alimlərinin
etiraflarına görə, həmin simvolların “ilkin görkəmi” XIX-XX əsrlərdə erməni
tarixçilərinin səyləri nəticəsində “bərpa olunmuşdu”. Aşağıdakı təsvirlər isə
həmin saxtakarlıqların hansı səviyyədə və hansı etnik heraldik mənbələr
əsasında aparıldığını göstərir.
Yuxarıdan aşağıya: 1. Səfəvi dövlətinin bayraqlarından biri; 2. “Kilikiya erməni krallığında”
Rubenyanlar sülaləsi üçün XX əsrdə yaradılmış bayraq. Burada Günəşin təsvirini xaç işarəsi
əvəz etmişdir. Əslinə qalsa, həmin işarə də qədim Günəş rəmzlərindən biri hesab edilir; 3. Böyük
Səlcuq İmperiyasının bayrağında ikibaşlı toğrul və dominant-vassal münasibətlərinin rəmzi olan
“yay-ox” damğa işarəsi. 4. Erməni tarixçilərinin “Mamikonlar sülaləsi” üçün “bərpa etdikləri”
- 20 -
ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX
bayraq
Erməni xalqı üçün süni tarix yaratmaq və onu qədimləşdirmək məqsədilə
təkcə xristianlığın müqəddəs mətnləri deyil, Orta Şərq xalqlarının qədim
tarixi də erməni təftişlərinə məruz qalmışdı. Bu islahatların ilk müəllifi yenə
də adı bəlli salnaməçi Movses Xorenatsi olmuşdu. Salnaməçinin “Tarix”
kitabına istinadən, guya eramızın II əsrində “Ermənistan dövlətinin”
(əslində Parf səltənətinin bir vilayətinin) məliyi Valarşak (Arşakilər
sülaləsindən olan etnik parfiyalı) öz xalqının (oxu: “ermənilərin”) tarixini
öyrənmək, onların nə zaman bu torpaqlara sahib olduqlarını müəyyən
etmək üçün göz yaşı içərisində böyük qardaşına – Parfiya taxtında əyləşən
hökmdar Böyük Arşaka (M.Xorenatsiyə görə, o da ermənidir) məktub
yazır və onu ünvana çatdırmağı Mar Abas Katina adlı suriyalı (assur) saray
mirzəsinə tapşırır. Məktubda Valarşak qədim Ermənistanda arxivləşdirmə
və kitabxana işində yol verilmiş əyintiləri əsas götürərək bildirirdi:
“Ermənistan ölkəsində mənədək kimlərin hakim olduqlarını bilmək
istəyirəm. Çünki burada əvvəllər hansı qaydaların olması, məbədlərdə
ayinlərin necə keçirilməsi barədə məlumat yoxdur. Hər şey dolaşıqdır,
vəhşilikdir! O da məlum deyil ki, bu ölkənin başçılarından kim birinci,
kim axırıncı olmuşdur… Ona görə də, Əlahəzrət, sənə yalvarıram,
hüzuruna gəlmiş bu şəxsə (Mar Abasa) hökmdar arxivlərinin qapısını
açdırasan ki, o, sənin qardaşının istədiklərini oradan tapa bilsin”.
8
Böyük Arşak sevimli qardaşının qəlbini qırmadı və Mar Abas Katinanın
Nineviya şəhərindəki saray kitabxanasında saxlanılan qədim əlyazmalarla
tanış olması haqqında əmr verdi. Çox keçməmiş Mar Abasın tədqiqatları
nəhayət ki, öz bəhrəsini verdi. Araşdırmalar zamanı o, erməni xalqının
qədim tarixindən bəhs edən ensiklopediya xarakterli naməlum bir əlyazma
üzə çıxartdı. M.Xorenatsi həmin əlyazmanın guya vaxtilə assur dilində
yazıldığını, sonra isə Makedoniyalı İskəndərin tapşırığı ilə (?) yunan dilinə
tərcümə olunduğunu bildirir. Beləliklə, ermənilərin mifik əcdadı olan
Haykın “dövlət müstəqilliyi” uğrunda mübarizəsi, onun Babil hökmdarı
ilə münaqişəyə girməsi, sonra isə öz qövmünü götürüb Ağrı dağının
ətəklərinə çəkilməsi və buradan da ermənilərin artıb-çoxalması, geniş
torpaqlar zəbt edərək “Böyük Ermənistan” dövlətini qurmaları barədə
“təkzibolunmaz” faktlar əldə olundu. Ermənilər Mar Abasın fədakarlığını
8 Xоpeнaци М. “История Армении”. Перевод с древнеармянского языка, введение и примечания Гагика Саркисяна. “Ай-
астан”, 1990
Dostları ilə paylaş: |