Erməni xəyanəti

18 
 
Ģantajınan gedə bilərdi. Belələrindən indulgensiya kimi ağlasığmaz fidiyə almırdı. 
Amerika  tədqiqatçısı,  etnik  erməni  Jirayr  Libaridyanın  fikrincə,  ötən  yüzilliyin 
axırlarında  erməni  komitələrinin  qətlə  yetirdiyi  hər  üç  nəfərdən  ikisi  erməni 
ziyalılarının  narazı  nümayəndələri  olub.  Konkret  halları  nəzərə  almayaraq, 
deyilənləri etnokorporasiya  yaratmaq üzrə daha əməli  üsullar cərgəsinə aid etmək 
olar. 
Düzüm  “erməni  vaxtı”  anlayıĢının  məzmunu  ilə  müəyyən  olunur.  Öz 
üzərinə subyektiv  məsuliyyət  götürmək  üçün K.Rusinyanın “Vaxt anlayıĢı erməni 
dünyasına  qarĢı  psixoloji  müharibənin  elementi  kimi”  əsərinə  müraciət  etmək 
istərdim.  Bu  mifologiyanın  çoxqatlı  strukturun  bütün  səviyyələrində  intensiv 
çoxaldılmasına əsasən həmin əsər etnokorporasiyanın kollektiv Ģüurunu gücləndirə 
bilən, onu hamı ilə və hər Ģeylə total mübarizədə birləĢdirən on yeni “ideya” kimi 
təqdim  olunur.  Ġqtibas  gətiririk:  “Ermənistan  -  bu  sadəcə,  ölkə  deyil,  ən  azı 
sivilizasiyadır.  Ġkincisi,  vaxtın  xüsusi  erməni  qavrayıĢı  zaman  keçdikcə  xalqın 
“kollektiv  Ģüursuzluğuna”  çıxıb  gedən  erməni  və  hind-Avropa  sivilizasiyasının 
yaranması haqqında “Böyük PartlayıĢ” yaddaĢın nəticəsidir. Ermənistan yaylasının 
sakral  mərkəzləri  yaylanın  özü  kimi  əbədi  olan  erməni  dühasının  yaradıcı 
yüksəliĢləri üçün bu gün də ilkin enerji mənbəyidir. Qurub-yaradan Ermənistan və 
erməni  xalqı  bütün  Oykimena  (Kainat)  boyunca  Böyük  PartlayıĢdan  sonrakı 
iĢıqlanma olaraq qalır. Biz, adı ermənilər təkcə erməni sivilizasiyasını deyil, eləcə 
də  bütün  hind-Avropa  sivilizasiyasını  törədən  Böyük  PartlayıĢı  hafizəmizdə 
yaĢadırıq.  Erməni  yaylasının  minlərlə  nəsilləri,  biz  fizika  qanunlarına  görə, 
Xəlqetmə  Aktının,  yaxud  Böyük  PartlayıĢın  nəticəsi  olan  relikt  Ģüalanma  ilə 
doluyuq”. 
“Erməni Nolstradamusu” daha sonra yaxın vaxtlarda Qərb sivilizasiyasının 
sonunun  yetiĢəcəyini  söyləyir.  Ermənistanı  isə  Qalaktikanın  və  ya  Kainatın 
mərkəzi  olaraq  heç  bir  təhlükə  gözləmir.  Çünki  “Ermənistan  zamanın 
fövqündədir”,  “Hər  bir  erməni  isə  sivilizasiyanın  yaranmasının  ilkin  elementar 
enerjisinin daĢıyıcısıdır”. 
Protoinsan  erməni  obrazları  haqqında  “düĢüncələrini”  çıxmaq  Ģərtilə, 
müəllif  əsəri  peĢəkarcasına  iĢləmiĢdir.  Etnokorporasiyanın  üsul  və  metodlarını 
öyrənməklə də bunu görmək olar. 
Ermənioidlərlə  bağlı  heç  kim  indiyə  qədər  ürəyinə  Ģübhə  gətirməyib. 
Hərçənd  həmiĢə  izah  etmək  olar  ki,  onlar  materiyanın  qaranlıq  hissəsində,  yaxud 
hətta  “qara  deĢiklərdə”  gizlənərək,  kainat  xaosunun  yoluna  düĢəcəyi  anı 
gözləyirlər.  Ortaya  sual  çıxır:  əvvəlcə  kim  olub  -  göy-yaĢıl  yosunlar,  yoxsa  hər 
halda bizim relikt opponentlərimiz? 
Son  illərin  təcrübəsi  məhz  buna  dəlalət  edir.  Bir  vaxtlar  “Dağlıq 
Ermənistan”ın  bir  hissəsi  kimi  Dağlıq  Qarabağ  haqqında  mifologem  iĢə 
salınmıĢdı... 

---

19 
 
Bəlkə  də  “Dağlıq  Qarabağ  mifologemi”  mahiyyətcə  “erməni  sivilizasiya 
tökümü” qədər qlobal deyil. Lakin yaranma üsulu və xarakterinə görə bu iki model 
bir-birindən  az  fərqlənir.  Yeri  gəlmiĢkən,  bu  məsələ  ilə  bağlı  məĢhur  tədqiqatçı 
S.Lurye  çıxıĢ  edib,  onu  isə  çətin  ki,  erməniliyə  rəğbət  bəsləməməkdə 
günahlandırmaq mümkün olsun: “Mən hazırkı dövrdə Ermənistanda demək olar ki, 
haqqında  danıĢılmayan  mövzuya  toxunuram.  Bu  barədə  həm  bilirlər,  həm  də 
düĢünürlər,  amma  susurlar.  Yeni  ideologiyanın  (yaxud  yeni  mifologiyanın) 
formalaĢması  prosesi  gedir,  ona  müdaxilə  etmək  olmaz.  Mən  artıq  Yerevanın 
formalaĢması  haqqında  oçerkimdə  yazmıĢam  ki,  Yerevanın  heç  bir  ideologiyası 
olmayıb,  prosesin  əsasını  yalnız  tarixi-siyasi  mif  təĢkil  edib.  1988-ci  ildə  Dağlıq 
Qarabağ  milli  abstraksiyanın  bir  hissəsi  və  acı  gerçəklik  olaraq  ilk  dəfə  özünü 
təqdim  edir.  Yerevan  əvvəlcə  elə  bildi  ki,  tarixi  yuxu  reallığa  çevrilib  və  həyat 
büsbütün mistikləĢib. Qarabağ bu yuxunun təcəssümü oldu”. 
Daha  sonra  “Qarabağlılardan  baĢqa  xalqın  qalan  hissəsi  bu  və  ya  digər 
formada  Qarabağı  Ay  Datın  mistik  ehkamlarının  təcəssümü  kimi  qavramaqdadır. 
Qarabağa  maddi,  xüsusən  də  insani  görkəm  almaq  hüququ  verilməsindən  imtina 
edirlər.  Qarabağ  bunu  bilmir  və  qəbul  etmir.  Onun  öz  dünyası  və  xalqın  digər 
hissəsinə qarĢı öz münasibəti var”. 
Erməniliyin  mahiyyətinin  mifologem  təbiəti  əvvəlcə  onu  özgə  bir  məkana, 
matrisa  və  virtual  gerçəklik  məkanına  daxil  etdi.  Onun  mifləri  elə  mistik  röyalar 
sayağı  ancaq  “yırtıcılıq  doğurur”.  Güman  ki,  millətə  etnokorporasiya  arasındakı 
köklü ziddiyyətlər məhz bundadır. 
Sintez  yolu  ilə  süni  yaradılan  ermənilik  ilkin  mərhələdə  aysorlar,  haylar, 
assuriyalılar,  koptlar,  yezidi  kürdləri,  qədim  albanların  nəslindən  olan  udinlər  və 
hind  kilsəsi  qaraçılarının  dağınıq  icmalarından  Osmanlı  Türkiyəsinin  digər  qeyri-
müsəlman icmalarından ibarət olan aqlomeratı təmsil edirdi. Yeri gəlmiĢkən, XIX 
əsrdə nəĢr olunan erməni jurnalı “Murç”un nömrələrindən birində həmin dövr üçün 
səciyyəvi olan “Qaraçı ermənilər” sərlövhəsi ilə məqalə dərc edilmiĢdi. 
Bir  vaxtlar  yaranmıĢ  Ģəraitə  və  qan  qardaĢlarının  öyüd-nəsihətlərinə 
baxmayaraq, məzhəblərini dəyiĢməyən qədim albanların nəsillərinin cəlb edilməsi 
ayrıca bir məsələ idi. Onlar əzəldən Dağlıq Qarabağ ərazisində yaĢayan albanların 
mənəvi dəyərlərinə və alban katolikosluğunun etnomədən irsinə aĢkar iddialı olan 
tərkdünya səciyyəli qriqoryan kilsəsini də qəbul etmədilər. 
Yalnız  öz  “ermənioid  mənĢəyini”  etiraf  etməkdən  və  “erməni 
sivilizasiyasının  genetik  davamçıları”  sayılmaqdan  boyun  qaçıran  Osmanlı 
Türkiyəsi  yəhudiləri  erməniliyin  assimilyasiya  təhdidlərindən  qoruna  bildilər. 
YaranmıĢ  Ģəraitdə  erməni  inqilabı  komitələri  yuxarıda  sadaladığımız  icmaların 
çoxunun  uĢaqları  üçün  priod  məktəblərinin  açılmasına  mane  olmaq  məqsədilə 
Osmanlı  hakimiyyətinə  təzyiq  göstərməyə  baĢladılar.  Hökumətin  icma 
ağsaqqallarının məktəblər açılması ilə bağlı xahiĢinə rədd cavabı verməsi ermənilik 
tərəfindən  dünyaya  Osmanlı  imperiyasının  xristian  əhalisinin  elementar 

---