www.vivo-book.com
1
ERNEST HEMİNQUEY
QOCA VƏ DƏNİZ
(P O V E S T)
www.vivo-book.com
2
QOCA VƏ DƏNİZ
Qoca ikiavarlı balaca qayıqda Qolfstrimdə
1
təkbaşına
balıq tuturdu. Düz səksən dörd gün idi ki, dənizə çıxır, hər
dəfə də əliboş qayıdırdı. İlk qırx gün ərzində oğlan da qoca
ilə bərabər getmişdi, lakin sonra ata-anası onu başa salmışdı
ki, bəs qoca açıq-aşkar salao adamdır, yəni bəxtsizin-
uğursuzun biridir; o da valideynlərinin təkidi ilə qocadan
ayrılıb başqa qayığa keçmişdi, özü də elə birinci həftə
ərzində evlərinə üç iri balıq gətirmişdi. Qocanın halı oğlanı
yaman kədərləndirirdi; hər gün əliboş qayıtdığını görəndə
ona əməlli-başlı yazığı gəlirdi. Oğlan axşamlar sahilə gedib
qayıqdakı şey-şüyləri – kəndiri, yelkən dolanmış dorağacını,
ya da nizəni daşımaqda qocaya kömək edirdi. Yelkən
başdan-başa yamaq içindəydi. Dorağacına sarınmış bu
1
Qolfstrim– Atlantik okeanında isti cərəyan (axın
).
www.vivo-book.com
3
köhnə kətan parçası ardıcıl məğlubiyyətlərə düçar olub
darmadağın edilmiş alay bayrağına oxşayırdı.
Taqətdən düşmüş, heyi kəsilmiş yorğun qoca çox arıq
idi; peysərini dərin qırışlar örtmüş, qonur rəngə çalan sifətini
ləkələr bürümüşdü. Hər iki yanağı boyunca üzüaşağı
səpələnmiş bu ləkələr qocanın ta boynuna qədər yayılırdı.
Dənizdən ağır, nataraz balıqları dartıb çıxartmaqdan
kəndir onun əllərini kəsib yarıq-yarıq eləmişdi. Özü də
yarıqların heç biri təzə deyildi; onlar eynən susuz
səhralardakı köhnə, quru çatlara bənzəyirdi.
Gözlərindən başqa, onun hər yeri, hər şeyi
köhnəlmişdi, təkcə dəniz kimi mavi gözləri xalis gənclik
ehtirasıyla alışıb-yanırdı; bu gözlər qocanın nə qədər
məğlubedilməz olduğunu təsdiqləyirdi.
– Santyaqo, – deyə oğlan qayığı sahildə yerbəyer edib
yoxuşla qəsəbəyə qalxdıqları zaman qocaya üz tutdu, –
bundan sonra mən dənizə yenə də səninlə gedəcəm. Biz artıq
bir az pul qazanmışıq.
Balıq tutmağın bütün sirlərini ona öyrətdiyi üçün oğlan
qocanı çox sevirdi.
www.vivo-book.com
4
– Yox, bala, – qoca razılaşmadı, – indiki yerin yaxşıdır,
bir halda ki, bəxtin gətirir, elə orada qal.
– Bir dəfə sən səksən yeddi gün hər səhər dənizə
getdin, amma bir dənə də olsun balıq tuta bilmədin, amma
sonra biz üç həftə dalbadal dənizə çıxıb, gündə də iri bir
balıqla qayıtdıq, yadındadır?
– Yadımdadır, – qoca onun sözünü təsdiqlədi, – bilirəm
ki, yanımdan öz xoşunla getməmisən. Mənə inandığına
qətiyyən şübhəm yoxdur.
– Məni atam məcbur elədi, – oğlan özünü təmizə
çıxartmağa çalışdı, – mən hələ uşağam, atama qulaq
asmalıyam.
– Doğrudur, – qoca dedi, – çox yaxşı iş tutmusan,
başqa cür ola da bilməzdi.
– Atam, nədənsə, sizin bəxtinizə o qədər də inanmır.
– Amma biz inanırıq, elə deyil?
– Əlbəttə, elədir. İstəyirsən gedək Terrasda bir az pivə
içək, şeyləri sonra gəlib apararıq. Pivənin pulunu mən
verəcəm.
www.vivo-book.com
5
– Nə deyirəm ki?! İçək deyirsən, içək! Balıqçı balıqçını
qonaq eləyər də.
Onlar Terrasa gəlib oturdular. İçəridə çoxlu balıqçı
vardı; qocanı görəndə zarafatlaşmağa başladılar. Qoca
zarafatlardan incimirdi. Yaşlı balıqçılar onun halına acısalar
da, üzdə heç nə büruzə vermir, qocanın hörmətini
saxlayırdılar. İndi balıqçılar axından, havanın necəliyindən,
tilovu hansı dərinliyə atmaqlarından danışırdılar; dənizdə
gördüklərindən, başlarına gələnlərdən dəm vururdular. Bu
gün balıq ovunda bəxti gətirənlərin, dənizdən əlidolu
qayıdanların da hamısı buradaydı. İçalatını çıxardıb
təmizlədikdən sonra balıqları bir-birinə bərkidilmiş qoşa
taxtaların üstünə köndələninə düzmüşdülər və indi iki adam
hərəsi taxtanın bir tərəfindən yapışıb onları anbara daşıyırdı;
anbarda balıqları soyuducuya doldurub, sonra da Havana
bazarına aparacaqdılar.
Köpəkbalığı tutanlar öz ovlarını limanın o biri
başındakı balıq zavoduna təhvil vermişdilər; orada balıqları
tirlərdən asıb üzgəclərini kəsmiş, qara ciyərlərini çıxartmış,
www.vivo-book.com
6
dərilərini soymuşdular; duza qoymaqçün hamısını uzununa
nazik-nazik yarmışdılar.
Külək gündoğandan əsəndə balıq zavodundan üfunət
iyi gəlirdi. Amma bu gün külək səmtini dəyişmişdi: əvvəl
şimaldan əssə də, sonra tamamilə səngimişdi, iy-qoxu da
xeyli azalmışdı. İndi Terrasda oturub özünü günə verməyin
ləzzəti ayrıydı.
– Santyaqo... – oğlan dedi.
– Hə, nolub? – Qoca pivə stəkanını əlində tutub dərin
fikrə getmişdi; keçmişləri yadına salırdı.
– İcazə ver, gedib səninçün sabaha bir neçə sardina
tutum.
– Yox! Lazım deyil. Sən get, beysbol oyna. Mən hələ
özüm avar çəkə bilirəm. Toru isə Rocelio atar.
– Yox, gedəcəm. Bir halda ki, səninlə balığa gedə
bilmirəm, qoy heç olmasa, başqa işlərdə sənə bir köməyim
dəysin.
– Məni pivəyə qonaq etdiyin üçün çox sağ ol, maşallah,
daha yekə oğlansan.
– Məni birinci dəfə dənizə aparanda neçə yaşım vardı?
Dostları ilə paylaş: |