Ernest heminquey qoca və DƏNİZ
Yüklə 4,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com 148 qoca, sən sahildən bu qədər aralanmaqla öz bəxtinin üstündən qara xətt çəkdin”. – Sarsaqlama! Özünü ələ al, sükandan möhkəm yapış! Üzünə böyük xoşbəxtlik qapısı açıla bilər. Harada satıldığını bilsəydim, o səadətdən bir az da mən alardım. “Nəynən alacaqsan? – ürəyində özünü sorğu-suala tutdu. – İtirdiyin nizəylə? Sındırdığın bıçaqla? Ya sıradan çıxmış bu əllərlə? Nə bilmək olar! Sən almalı idin! Səksən dörd gününü dənizdə keçirtdin ki, güclə bəxt alasan. Elə az qalmışdı alasan da... Boş şeylərlə başını yormağa dəyməz. Xoşbəxtlik adamın qabağına min bir libasda çıxır; bəyəm onu tanımaq asandır? Nə şəkildə olsa da, neçəyə satsalar da, bir az ondan alardım. Lap nə istəsəydilər, verərdim. Bu saat Havananın işıqlarını görmək əsl mən istəyən olardı. Eh, sən də həddən çox şey istəyirsən, qoca. Amma bu dəqiqə Havananın çıraqlarını görmək ən böyük arzumdur, başqa heç nə istəmirəm”. O, sükanın arxasında yerini rahatlayıb qayığı daha asan idarə etməyə çalışdı, bütün bədənində duyduğu ağrıdan hələ ki, ölmədiyini başa düşdü. www.vivo-book.com 149 Axşam saat ona yaxın şəhərin işıqları nəhayət ki, görsənməyə başladı. İlk baxışda çıraqların işığı ayın doğacağını xəbər verən zəif parıltıya oxşadı. Sonra okeanı şiddətlə döyəcləyən küləyin qovduğu iri dalğaların arxasından gur işıq göründü. Qoca sükanı düzəldib qayığı həmin səmtə yönəltdi və düşündü ki, tezliklə, lap elə indilərdə Qolfstrimə daxil olacaq. “Hə, gəlib çıxdıq, daha bir şey qalmayıb, – o düşündü. – Əlbəttə, köpəkbalıqları yenə hücuma keçib cumacaqlar üstümə. Qaranlıqda əliyalın adam onlara nə edə bilər?” Gecə düşdükcə soyuq da şiddətlənirdi. Qoca yamanca üşüyürdü, anbaan artan ağrıları dözülməz işgəncəyə çevrilmişdi. Yaraların sızıltısı sümük və oynaqların ağrısına qarışırdı. Ağrı və heysizlikdən az qalırdı huşunu itirsin. “Ümid edək ki, daha vuruşmaq lazım gəlməyəcək, – o düşündü. – Keşkə vuruşmaq lazım gəlməsin!” Lakin gecəyarısı yırtıcılarla bir daha vuruşmalı oldu; özü də bunun faydasız olduğunu bilə-bilə. www.vivo-book.com 150 Bu dəfə köpəkbalıqları dəstəylə, sürüylə gəlmişdi. Qoca qaranlıqda onların oynayan üzgəclərinin əmələ gətirdiyi köpüklü ağ zolağı aydın görürdü. Onlar balığı gəmirdikcə ətrafa fosforlu işıq saçılır, qoca da əlindəki toppuzla ziyankarların təpəsinə zərbə endirirdi; bir-birinə dəyib şaqqıldayan çənələrin, dişlərin səsi eşidilirdi. Yırtıcılar balığı alt tərəfdən parçalayıb diddikcə qayıq təkanlardan titrəyib yırğalanır, qoca isə heç nə görmədən rəqiblərini elə qarasına kötəkləyirdi; o yalnız eşidir və anlayırdı. Birdən əlindəki toppuzun harasa yoxa çıxdığını hiss etdi. Əl artıb sükanı yerindən dartıb çıxartdı, ikiəlli ondan yapışıb qənimlərinə dalbadal zərbə endirməyə başladı. Köpəkbalıqları indi qayığı hər tərəfdən araya alıb dəstə ilə həmləyə keçir, gecənin zülmətində su üzərində ağaran balığın ətini sümürürdülər. Dişlərinə keçən ət parçasını qoparan kimi cəld qırağa çəkilir, sonra təzə həmləyə başlamaqçün dövrə vurub yenidən öz qənimətlərinin canına daraşırdılar. Ən axırda yırtıcılardan biri dövrə vurub balığın düz başına tərəf üzəndə qoca artıq hər şeyin bitdiyini anladı. www.vivo-book.com 151 Akula dişlərini balığın bərk kəllə sümüyünə ilişdirəndə qoca da sükanı onun burnunun üstünə çırpdı. Sonra dalbadal daha bir neçə zərbə endirdi. Sükan şaqqıltı ilə qırılıb tikə-tikə oldu. Qoca əlində qalmış dəstəklə ziyankarı bir də vuranda dəstək ətə girdi; eyni yerə bir zərbə də ilişdirdi və quduzlaşmış köpəkbalığı sıçrayıb kənara qaçdı. Bu, qayığa hücum edənlərin sonuncusu idi. Artıq yeyiləsi heç bir şey qalmamışdı. Qoca nəfəsini zorla dərirdi. Ağzında mis paxırının tamını verən nəsə şirintəhər, qəribə bir tam duydu. O, bir anlığa üşəndi, amma iyrənc tam tez keçib-getdi və qoca okeana tüpürüb dedi: – Tıxın, galanolar, zəhəriniz olsun, haramınız olsun, qoy yuxunuza girsin ki, siz insan öldürmüsünüz. Qoca artıq büsbütün darmadağın edildiyini və yenildiyini anladı; başa düşdü ki, məğlubiyyətə uğrayıb. Kormaya keçib sınıq sükan dəstəyini yerinə taxdı, onun işə yaradığına sevindi. Deməli, qayığı idarə etməyə bir şey vardı. www.vivo-book.com 152 Köhnə kisəni çiyninə salıb aşağı oturdu, sahilə istiqamət götürdü. Bu saat o heç nə duymur, heç nə fikirləşmirdi; indi hər şey ona yad gəlirdi. Ondan ötrü hər şey artıq arxada qalmışdı. Yeganə bir arzusu vardısa, o da doğma sahilə yetişməkdi. Gecəyarısı başqa bir yırtıcı sürüsü bu dəfə balığın skeletinə hücum etdi. Ac qarınqulular əvvəlkilərin qabağından qalan sümüyə daraşmışdılar, amma onu iliyinə kimi sümürsələr də, qoca bu ziyankarlara qətiyyən əhəmiyyət vermir və etinasız tərzdə qayığını sürürdü. O, nəhəng balığın ağır yükündən azad olmuş qayığın çox rahat üzdüyünü hiss edirdi. “Gözəl qayıqdır, – qoca düşündü, – sınıb-eləməyib, bircə sükanı sıradan çıxıb, onu da düzəltmək çətin deyil”. Qoca qayığın isti axına girdiyini hiss etdi və sahil boyu cərgə ilə salınmış qəsəbələrin çıraqlarını lap yaxından gördü. O, harada olduğunu bilirdi; bilirdi ki, bir azdan evə çatacaq. “Külək bizə dostdur, amma həmişə yox, – qoca fikrindən keçirib, sonra əlavə elədi: – Hüdudsuz dənizdə bizim çoxlu dostumuz var, çoxlu da düşmənimiz. Bəs www.vivo-book.com 153 çarpayı necə? Əlbəttə, çarpayı da mənim dostumdur; onun üstündə uzanmaq böyük nemətdir. Məğlubiyyətdən sonra adam necə də yüngüllük duyur! İndiyədək bunun belə asan olduğunu bilmirdim...» Sonra özündən xəbər aldı: – Qoca, səni axı kim məğlub etdi? Özü də cavab verdi: – Heç kim! Sadəcə, mən dənizdə çox uzağa getdim. Qayıq balaca buxtaya daxil olanda Terrasın bütün işıqları sönmüşdü. Qoca başa düşdü ki, artıq hamı yatıb. Küləyin vıyıltısı getdikcə güclənirdi, amma limanda sakitlik idi. Qayığı qayaların böyründəki çınqıllığa yönəltdi. Gecənin bu vaxtında ona kömək edəsi heç kəs yox idi, odur ki, avar çəkə-çəkə qayığı lap yaxına, ləpədöyənə qədər apardı. Sonra yerə düşüb, qayığı qayalardan birinə bənd etdi. Dorağacını qayıqdan çıxardıb yamaqlı yelkəni ağaca doladı, iplə sarınandan sonra onu çiyninə alıb yoxuşla üzüyuxarı yola düzəldi. Necə bərk yorulduğunu indi başa düşdü. Bir anlığa ayaq saxlayıb geri qanrıldı və küçə fənərinin zəif işığında nəhəng balığın qayığın dal tərəfindən www.vivo-book.com 154 diklənmiş iri quyruğunu, düz xətt kimi ağaran tərtəmiz yonulmuş bel sümüyünü, üstündə qiyamət qılıncı olan nəhəng nataraz tutqun kölgəsini gördü. Ayaqlarını zorla sürüyə-sürüyə yoxuşla birtəhər üzüyuxarı qalxdı, təpəyə çatanda taqətsiz halda çiynindəki dorağacıyla bərabər yerə sərildi. Ayağa durmaq üçün nə qədər cəhd elədisə də, bir şey çıxmadı; heç tərpənməyə də amanı yox idi. Xeyli zəhmətdən sonra güc-bəla dikəlib otura bildi. Ondan artığını bacarmadı, boş yola baxa-baxa eləcə oturub qaldı. Aralıda bir pişiyin harasa qaçdığını gördü, gözdən itənəcən pişiyin dalınca baxandan sonra bir müddət də oturub yola göz gəzdirdi. Axırda dorağacını yerə qoyub, birtəhər ayağa durdu, sonra təzədən onu çiyninə qaldırıb yoxuşla üzüyuxarı dırmaşdı. Komasına çatanacan beş dəfə oturub dincini almalı oldu. Komaya gircək dor ağacını divara söykədi. Qaranlıqda şüşəni tapıb xeyli su içdi, sonra özünü üzuqoylu çarpayıya yıxdı, ədyalı üstünə çəkib çiynini, kürəyini, qıçlarını örtdü; www.vivo-book.com 155 üzünü qəzetə söykəyib yatdı. Qollarını gen açmışdı, ovucları tavana baxırdı. Ertəsi gün tezdən oğlan komaya baş çəkməyə gələndə qapıdan boylanıb qocanın yatmış olduğunu gördü. Bu gün şiddətli külək əsdiyindən bir dənə də qayıq dənizə çıxmamışdı, oğlan da yatıb qalmış, yuxusunu bəs deyincə almışdı. Yuxudan duran kimi də, adəti üzrə, qocaya baş çəkməyə gəlmişdi. Oğlan qocanın yaxşı nəfəs aldığını görüb bir az rahatlandı, amma əllərinə baxanda özünü saxlaya bilməyib ağladı. Sonra komadan ehmalca çıxıb, qəhvə dalınca restorana qaçdı; bütün yol boyu toxtayıb kiriyə bilmədi. Sahildə xeyli balıqçı toplaşmışdı, hamısı da qocanın qayığını araya alıb nəhəng balığın skeletinə heyrətlə tamaşa edirdi; balıqçılardan biri şalvarının balaqlarını çırmayıb suya girmişdi və əlindəki iplə qayığa bağlanmış skeletin uzunluğunu ölçürdü. Oğlan yuxarıda durub onların yanına düşmədi; az əvvəl orda olmuşdu və hətta bir balıqçı ona söz də vermişdi ki, bəs narahat olmasın, qocanın qayığına göz qoyacaq. www.vivo-book.com 156 – Necədir qocanın vəziyyəti? – balıqçılardan biri qışqırıb oğlandan soruşdu. – Yatır, hələ yatır, – oğlan hıçqıra-hıçqıra dedi; ağladığını adamların görməsi onu utandırıb eləmirdi. – Gəlib onu narahat eləməyin. – Burnunun ucundan quyruğunacan balığın uzunluğu düz on səkkiz futdur! – skeleti ölçən balıqçı oğlana üz tutub bərkdən qışqırdı. – Bilirəm, ondan az olmaz, – oğlan ona cavab verdi. Sonra oğlan Terrasa gedib qoca üçün qəhvə istədi: – Mənə isti qəhvə verin, südünü də, şəkərini də bol eləyin. – Başqa şey lazım deyil? Nə lazımdısa, götür. – Yox, hələlik lazım deyil. Yeməyə bir şey istəsə, sonra gəlib apararam. – Balıqdır ha! – restoran sahibi heyrətini gizlətmədi. – Buralarda indiyədək beləsi görünməyib. Amma dünən sən tutduğun o iki balıq da pis deyildi. – Cəhənnəm olsun mənim balıqlarım, – oğlan dedi və təzədən ağlamağa başladı. www.vivo-book.com 157 – Bəlkə, özün də bir şey içəsən? – restoran sahibi ondan soruşdu. – Yox, istəmirəm, – oğlan başını buladı. – Adamlara tapşır ki, gəlib Santyaqonu narahat eləməsinlər. Mən tez qayıdacam. – Mənim dilxorçuluğumu qocaya çatdırarsan. De ki, bərk təəssüflənirəm. – Çox sağ ol, çatdıraram, – oğlan dedi. O, qəhvəni götürüb komaya gəldi, qoca yuxudan ayılana qədər oturub gözlədi. Arada bir dəfə hətta oğlana elə gəldi ki, qoca ayılmaq istəyir, lakin o, təzədən dərin yuxuya getdi və oğlan bayıra çıxıb yolun əks tərəfinə keçdi, qonşudan bir qədər odun borc alıb gətirdi ki, qoca duranda qəhvəni qızdırsın. Handan-hana qoca ayıldı. – Uzan, ayağa durma, – oğlan onu yerindən tərpənməyə qoymadı, – qəhvəni elə uzandığın yerdə içərsən. Sonra stəkanı qəhvə ilə doldurub ona uzatdı; qoca stəkanı oğlandan alıb içdi. www.vivo-book.com 158 – Manolin, onlar məni üstələdilər, məni yendilər, – qoca dedi. – Onlar məni məğlub etdilər. – Amma nəhəng balıq özü səninlə bacara bilməyib! Axı balıq səni məğlub edə bilməyib! – Hə, doğrudur, düz sözə nə deyəsən. Məni sonradan hücum edən köpəkbalıqları əldən saldı. – Pedriko söz verib ki, qayığa da, avadanlığa da göz qoyacaq. İndi sən balığın başını neyləmək istəyirsən? – Qoy Pedriko onu doğrayıb, qarmağa taxmaq üçün yem düzəltsin. – Bəs qılıncını neyləyək? – İstəyirsən, götür özünçün. Yadigar saxlayarsan. – Əlbəttə, istəyirəm, – oğlan sevindi. – İndi gəl indən sonra nə edəcəyimiz barədə danışaq. – Məni axtarırdılar? – qoca soruşdu. – Bəs necə! Əlbəttə, axtarırdılar. Sahil keşikçiləri də, təyyarələr də səni axtarırdılar. – Okean böyük, qayıq da bapbalaca, necə görəcəkdilər onu? – qoca dedi. www.vivo-book.com 159 O, adamlarla bir yerdə olmağın, özündən başqa ayrı kiminləsə danışmağın əsl səadət olduğunu hiss edirdi. – Bilirsən, Maqolin, mən orda səninçün yaman darıxırdım. Bir şey tutub eləmisən? – Birini birinci gün tutdum, birini ikinci gün. İkisini də üçüncü gün, elə dünən tutmuşam. – Əhsən! – İndi biz balıq tutmağa yenə bir yerdə gedərik. – Yox! Mənim bəxtim yatıb. Gətirmir ki, gətirmir. – Cəhənnəm olsun bəxt! Mən özümlə sənə bəxt də gətirərəm. – Bəs valideynlərin nə deyər? – Nə deyirlər, qoy desinlər. Mən ki, dünən iki dənəsini tutmuşam. Amma indi ova bir yerdə gedəcəyik, çünki mən hələ çox şey öyrənməliyəm. – Bir dənə möhkəm nizə tapıb, onu həmişə özümüzlə götürməliyik. Tiyəsini köhnə “Ford”un yayından düzəlmək olar, sonra da Quanabakda onu yaxşı-yaxşı itilədərik, ağzı gərək iti və möhkəm olsun. Mənim bıçağım sındı, tamam zay olub getdi. www.vivo-book.com 160 – Mən səninçün yaxşı bir bıçaq taparam. Köhnə “Ford”un yayını da aparıb itilədərəm. Səncə, bu şiddətli brisa 9 neçə gün çəkər? – Üç gün, bəlkə bir az da çox. – Mən hər şeyi hazırlayıb sahmana salaram, sən də o vaxtacan əllərinə məlhəm qoyub sağaldarsan. – Qaydasını bilirəm. Gecə tüpürəndə boğazımdan qəribə bir maye gəldi; elə bil sinəmdə nəsə sancdı. – Onu da sağalt. Özün də uzan dincini al. Rahatlan. Mən sənə təmiz köynək gətirərəm. Yeməyə də bir şey taparam. – Burada olmadığım günlərin qəzetlərini də tap gətir. Hansı olsa, fərq eləməz. – Sən tez sağalmalısan. Bilirsən, mən hələ səndən çox şey öyrənməliyəm. Dünyada elə şey yoxdu ki, sən onu bilməyəsən. De görüm, çox əziyyət çəkdin? – Çox, lap çox. 9 Brisa – sahil küləyi (ispanca) www.vivo-book.com 161 – Gedim sənə yemək, bir də qəzet gətirim. Sən yaxşı- yaxşı dincəl! Aptekdən əllərinə sürtməyə bir şey də tapıb alaram. – Yolüstü Pedrikoya de ki, balığın başını özünə götürsün. Denən ha, yadından çıxmasın. – Yadımdan çıxmaz, arxayın ol. Oğlan qapından çıxıb köhnə daş yolla üzüaşağı enəndə onu yenə ağlamaq tutdu. Həmin gün Terrasa bir dəstə turist gəlmişdi. Onlar güclü şərq küləyinin buxtanın girəcəyində dalğaları köpürdə-köpürdə körfəzə doğru necə qovduğuna tamaşa edərkən ləpədöyəndəki boş pivə qablarının, ölü meduza qalıqlarının arasında qabarıb yırğaladığı upuzun, ağappaq fəqərə sümüyü ucundakı nataraz quyruqla bərabər turist qadınlardan birinin gözünə sataşdı. Qadın onu ofisianta göstərib soruşdu: – O nədir elə? – Tiburon, – ofisiant cavab verdi. – Köpəkbalığı. Ardınca ofisiant istədi ki, baş verənlərin hamısını qadına izah eləsin. www.vivo-book.com 162 – Mən bilməzdim ki, köpəkbalıqlarının bu cür gözəl, bu cür zərif quyruğu olurmuş! – Düzü, heç mən də bilmirdim, – yanındakı kişi qadının sözünü təsdiqlədi. Bu vaxt qoca yuxarıda, öz komasında yenə üzüqoylu uzanıb yatırdı, oğlan da böyründə oturub onun keşiyini çəkirdi. Qoca yuxusunda şirləri görürdü. Yüklə 4,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|