Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. 

BÖLÜM 

 

 

 

BELGE

LERİN TRANSKRİPSİYONLARI

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

---

 

 

41 

 

Birinci Dünya Savaşı’ndan Önce Doğu Anadolu ve 

Ermeniler 

BELGE 1 

GARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 79 LB. 

Sayfa 235, 236, 237. 

Rus  Gizli  Servisinden  Ermenilerin  Müslümanları 

Müslümanların  da  Ermenileri  tehdit  ettiklerine  dair  iddialarını 

araştırmak üzere ajan isteği, Taşnakların bu iddialardaki rolü. 

[İlgili]  yerlerde  alınan  tedbirler:  İvan  Simonov’un  kimliği 

teşhis ediliyor.   

Bölge Güvenlik Bölümü tarafından alınan tedbirler:  

Bu konuda aynı zamanda bkz. bu Aralık ayına ait Kars Bölgesi 

hakkındaki  raporun  1.  Maddesi.  Burada  belirtilen  bilgiler,  Kars  Gizli 

S

ervisinin bilgileriyle bağlantılı olarak, 13 Aralık tarih ve № 13798 ve 

13800 sayı ile Polis Departmanına ve Majeteleri İmparatorun Kafkasya 

Gen

el Valisi’nin Sivil İşler Yardımcısı’na sunulmuştur. 

Bunun dışında bu bilgiler,  aynı tarih ve № 13802 ve 13804 

sayı ile Erivan İl Jandarma İdare Amiri’ne ve Bakü Güvenlik Bölümü 

Amiri’ne  bildirilmiştir.  Ermenilerin,  yukarıda  belirtilen  kaygılar  için 

neye  dayandıklarının  ve  Ermenilerin  Müslümanlar  tarafından  tehdit 

edilip  edilmediklerine, 

Taşnak  Partisi’nin  kendini  savunma  kisvesi 

altında, parti örgütleri oluşturarak yeniden Kafkas Ermenilerinin geniş 

katmanlarının dikkatini ve bunların paralarını kendisine çekme taktiğini 

kabul  ettiğine  ilişkin  söylentileri  netleştirmek  amacıyla  ajan 

göndermesi için Gizli Servise talepte bulunulmuştur.  

15 Aralık tarih ve № 13890 sayı ile Kars bilgileri aynı taleple, 

Tiflis 

Güvenlik Bölümü Amiri’ne de bildirilmiştir. 

Bakü Güvenlik Bölümü Amiri, 21 Aralık tarih ve 5022 sayı ile 

Bakü’deki  Ermenilerin,  Müslümanların  kendilerine  karşı  düşmanca 

eylemler yapmasına ilişkin bir endişelerinin olduğuna dair kendilerinde 

bilgi 

olmadığını  bildirmiştir.  Aynı  şekilde,  Bakü  Müslümanlarının, 

Ermenilere karşı düşmanca eylemlere niyetli olduklarına dair herhangi 

bir belirti de yoktur. 

---

 

 

42 

 

Bu konu hakkında, 29 Aralık tarih ve № 14334 ve 14284 sayı 

ile 

Polis  Departmanına  ve  İmparator  Majestelerinin  Kafkasya  Genel 

Valisi’nin Sivil İşler Yardımcısı’na rapor verilmiştir. 

Erivan 

İl Jandarma İdare Amiri; 2 Ocak tarih ve № 26 sayı ile 

Kürt  aşiretlerin,  Türkiye'nin  Rusya  ile  sınır  olan  vilayetlerindeki 

Ermeni  nüfusa  saldırılarının  ve  kendilerini  savunma  amacıyla  Türk 

Ermenileri  tarafından,  Devrimci  Ermeni  Partisi  Taşnak’ın  yerel 

komitelerinin  yönettiği  silahlı  grupların  ve  çetelerin  örgütlenmesinin, 

sınırdaki  Ermeni  nüfusunda  öfkeye  neden  olduğunu  ve  Rus 

Müslümanlarla  ilişkilerin  kötüleşmesi  anlamında  korku  yarattığını 

bildirmiştir.  Bu  korkular  genel  olarak,  Türkiye'nin  zor  durumundan 

yararlanm

ak isteyerek, yakın gelecekte, Gizli Servisin bilgilerine göre 

Taşnak  Partisi’nin  de  hedefi  olan  Türk  Ermenilerinin  peşinde  olduğu 

özerkliği  alma  arzusunu  taşıyan  Ermenileri,  Türkiye'nin  düşmanları 

olarak  gören  Müslümanların  Ermeni  nüfusa  olan  nefretine 

dayanmaktadır.  

9  Ocak  tarih  ve 

254  ve  256  sayı  ile  bu  notun  kopyası,  Polis 

Departmanına  ve  İmparator  Majestelerinin  Kafkasya  Genel  Valisi’nin 

Sivil İşler Yardımcısı’na sunulmuştur.   

Yerlerde alınan tedbirler: 

10 Ocak tarih ve 294 sayı ile Tiflis Güvenlik Bölümü Amiri’ne 

gizli bilgilerde  adı  geçen “İvan Simonov”un teşhis edilmesi ve sonuç 

hakkında rapor verilmesi teklif edilmiştir. 

11 Ocak tarih ve № 48 sayı ile Tiflis Güvenlik Bölümü Amiri, 

Gizli  S

ervis  bilgilerine  göre,  Ermenilerin,  Tatarlar  tarafından  tehdit 

edildiğine dair söylentilerin, Taşnak Partisi’nden çıkmadığını, Türkiye 

Ermenistanı’ndan ve Balkan devletleriyle savaştan zaten zorluk çeken 

T

ürkiye’ye  ile  faaliyetlerinde  zorluk  yaşayan  Tatarlar

1

 

tarafından 

muhtemel  bir  Ermeni  katliamı  yapılacağına  ilişkin  söylentilerle 

Kafkasya  Ermenilerinin  dikkatini 

başka  yönde  tutmaya  çalışan 

Tatarlardan çıktığını rapor etmiştir.  

18  Ocak  tarih  ve  №  564  ve  566  sayı  ile  bu  konu  hakkında, 

Polis  Departmanına  ve  İmparator  Majestelerinin  Kafkasya  Genel 

Valisi’nin Sivil İşler Yardımcısı’na rapor verilmiştir. 

                                                           

 

1

 

Azerbaycan Türkleri. – (Çevirenin Notu) 

---