46
BELGE 6
GARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 92 LB.
Sayfa 81 arkası.
Balkan Savaşı’nın Ermeniler üzerindeki etkisi.
Bilgilerin
alım tarihi: 22.09.1912. “Karpov”.
Bilgilerin özeti:
Balkan d
evletlerinin Türkiye ile savaşa gireceğine ilişkin
söylentiler, Türklerin bu durumda Hristiyanlara karşı tutumlarını
sertleştirecek olmasından dolayı, Ermeni nüfusta iç karartıcı bir etki
yapmaktadır. Olayların etkisiyle, Ermenilerin ruh hali, Rus birlikleri
saflarına gönüllü olarak katılmayı isteyecek kadar değişti.
Kafkasya
Bölge Güvenlik Bölümü Amiri Adına Yüzbaşı
(imza).
BELGE 7
GARF. Fon
102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 79 LB.
Sayfa 192 arkası.
Türkiye’deki Ermeni savunması için para toplanması,
Mirzoyevler
’in para bağışı.
Bilgilerin alım tarihi: 02.10.1912. “Djordjadze”.
Bilgilerin
özeti:
Bakü’de petrol sanayicisi Mirzoyev kardeşler, Türkiye'deki
Ermeni
’lerin kendilerini savunmaları için 50 bin Ruble bağışladılar.
Onlar Türk Ermenileridir.
Tiflis
’te para toplama işi şu anda yolunda gitmiyor. Bazı
zengin Ermeniler
, Türkiye'deki Ermeni savunması için para
vereceklerine söz verdiler. Ermeniler arasında amacı bilinen bir balo
yapılması düşünülüyor, bu nedenle iyi bir para toplanacağı umuluyor.
BELGE 8
GARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 79 LB.
Sayfa 197 arkası.
47
Murad
, Muşeg ve Panov’un Türkiye’de olduğu;
Ermenilerin silahlı mücadele çalışmaları.
Bilgilerin alım tarihi: 05.10.1912. “Djordjadze”.
Bilgilerin özeti:
Ermenistan'da açık bir şekilde hareket etme imkanı yoktu.
Savunma için olduğu kadar aktif mücadele için de yeterli silahlı güç
toplama imkanına sahip olmak gerekiyor. Bu durum, Ermenileri
şimdilik sadece gizlice hazırlık yapmak zorunda bırakıyor. Partinin tüm
savaşçıları şu anda zaten Türkiye'de toplanmışlardır. Birçoğu da
İran’dan çağrıldılar bile. Ermenistan’daki silahlı mücadele meselesi
geniş çapta yerleşmektedir. PANOV, süvarileri komuta etmek için
Bulgaristan
’dan davet edildi; MUŞEG Muş’ta başkomutan olarak
atandı; en önemli nokta olan Sivas’taki muharebe güçlerinin komutası
ise MURAD’a verildi. Bunun yanı sıra o, Kafkasya’ya
görevlendirilecek.
Tiflis
Komitesi tarafından, Türkiye’deki ırkdaşlarına yardım
etmeleri için başvuruda bulunulması Rus Ermenilerine teklif edildi. Bu
başvurunun şekli, yukarıda bahsi geçen Komitenin toplantısında
hazırlanacak.
BELGE 9
GARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 92 LB.
Sayfa 83 arkası.
Balkan Savaşı’nın Taşnaklar üzerindeki etkisi,
Anadolu’da silahlı çeteler oluşturulması.
Bilgilerin alım tarihi: 05.10.1912. “ASLAN”.
Bilgilerin özeti:
Türkiye’nin Anadolu vilayetlerindeki Hristiyan nüfusta sinirli
bir ruh haline neden olan B
alkan Yarımadası’ndaki olaylar ve Kürtlerin
Ermenilere
başlayan zulümleri, Taşnak Partisi’nde, bu koşulları kendi
lehine çevirmek, yeniden Ermeni milletinin mücadelesi ve korunmasını
sahiplenerek Ermeni nüfusu üzerinde daha önceki cazibesine dönme ve
eskiden sah
ip olduğu güç ve etkiyi kazanma arzusu oluşturmuştur. Parti
komiteleri
bu amaçla, Bulgaristan ve Sırbistan’daki faaliyetlerin
48
başarılı olması halinde, Türklere karşı ayaklanmanın hazırlanması ve
bunun yanı sıra Kürt aşiretlerin saldırılarından korunmak için
Anadolu
’da Muş, Van ve Zeytun’da, münferit silahlı gruplar ve çeteler
o
luşturma faaliyetlerine giriştiler. Partinin Türk komiteleri, düşünülen
girişime yardım amacıyla Kafkasya’daki Ermeni nüfusuna, para olarak
ve aynı zamanda, oluşturulması düşünülen savaş birliklerine yerel
gençlerin katılmaları hususunda yönlendirmelerde kendilerine yardımcı
olmaları için başvurdular.
Kafkasya
Bölge Güvenlik Bölümü Amiri Adına Yüzbaşı
(imza).
BELGE 10
GARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 79 LB.
Sayfa 208 arkası.
Taşnakların faaliyetlerini Rusya’ya değil, Türkiye’ye
yönelteceği.
Bilgilerin alım tarihi: 25.10.1912.
Bilgilerin özeti:
Beglyar Danielyants’ın söylediğine göre, Taşnak Partisi
tarafından, şu anda Rusya'ya karşı faaliyetini sonlandırarak parti
delegelerinin
nihai olarak Rusya'ya karşı çalışmalarını sona erdirdiği ve
tüm faaliyetin Türkiye'ye karşı yöneltileceği Lozan’daki kongrede
açıklanacaktır.
Şu anda, Kafkasya ve İran’dan Bulgaristan’a parti tarafından
100 zinvor
2
gönderildi ve Türk ordusu saflarında asker olarak bulunan
Ermenilere
, Slavlara ve Rumlara ateş açmadan teslim olmaları için
emir verildi.
BELGE 11
G
ARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 92 LB.
Sayfa 92 arkası, 93-93 arkası, 94.
2
Fedai.
– (Ç.N.)
