Erzincan Üniversitesi Yayınları
Yüklə 2,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GECHA. Fon 15. Sayı 1. Dosya 383. Sayfa 43-43 arkası. Ermenilere silah ve cephanenin nerelerden geldiği ve ne
- GECHA. Fon 15. Sayı 1. Dosya 383. Sayfa 59. Kafkasya ’da yapılan Ermeni toplantısında Ermeni
- GARF. Fon 102. Sayı 243 (1913). Dosya 14. Bölüm 92 LB. Sayfa 1 arkası. Taşnakların etkisiyle Ermenilerin silahlandığı, ilkbaharda
55 bildirimle, kendisinin gözetimi altında olan bölgede yerel Müslümanların, Taşnak Partisi’nin faaliyetinin sona erdirilmesine bağlı olarak güçlü bir şekilde silahlanmadıklarını rapor ettiğini bildirmiştir. BELGE 19
İlgi № 76. Hoy, 1913. Mahkeme Danışmanı Çirkov’un, Dışişleri Bakanlığı Birinci Bölümüne gönderdiği 12.01.1913 tarih ve № 75 sayılı gizli raporundan. Güvenli yollardan elde edilen bilgilere göre, 8 Aralık tarihinde, Şahtahtı üzerinden İran’a, 150 Rus tüfeği ve 9 kutu cephane iletilmiştir. Bu yük, Şahtahtı Gümrüğü Ekspeditörü Mkrtiç Bagdasarov tarafından Erivan’dan, Oganes Tatevosoviç ve Sarı Bey adında birisinden alınmış ve Maku Hanlığı Babacin Magalı Karaklis Köyü’nün bir yerleşiği olan Fedai Arşak aracılığıyla Van’a gönderilmiştir. Geçen yılın 20 Aralık tarihinde Nahcıvan’dan, Ter-Dalanov ve Adamov ’dan Van’a, Taşnak-savaşçı Samson olarak bilinen birine, içinde 150 adet askeri tip tüfek ve 10.000 cephane bulunan birkaç kutu, gönderilmiştir. Bu yük, Hoy yerleşiği olan 20. Dağ Topçu Tugayı’nın 5. Batarya ’sının eski yüklenicisi Ermeni Aleksandr ve Hoy Vilayeti Şurab Köyü yerleşiği olan Ermeni Fedai Akop gözetiminde Hoy, Şiryaki ve Nazarov köyleri üzerinden Türk sınırına gönderilmiştir. Bu kişilerin her ikisi de gizlenmektedir. Yukarıdakilere ek olarak tarafıma iletilen bilgilere göre, bu askeri yükün, henüz tüm partilerinin Türkiye'ye teslimatının yapılmamış olması nedeniyle, bahsi geçen Akop ve Aleksandr’ın tutuklanması ve taşınan silahların bulunması için İmparatorluk Konsolos Yardımcısı tarafından gerekli tedbirlerin alındığını bildirmekten şeref duyarım. Bununla birlikte Van Vilayeti’nde, Ermeni Devrimci K omitesinin genel silahlanma hakkındaki talimatının ortaya
56 çıkardığı artan huzursuzluk nedeniyle, Rus hazinesinin tüfeklerinin ve daha başka cephanelerin, bizim Kafkasya sınırımız üzerinden taşınmasına ilişkin yeni olaylar beklenebilir. Zira son zamanlarda Van Ermenilerinin, İranlı komşularından aldıkları silahlar, elbette ki yeterli
ol ayacaktır. Çirkov [imza]
(Aslı gibidir) Sekret
er İ. Uspenskiy [imza]. BELGE 20 GECHA. Fon 15. Sayı 1. Dosya 383. Sayfa 59. Kafkasya ’da yapılan Ermeni toplantısında Ermeni halkının çıkarlarının korunması amacıyla Avrupa başkentlerine heyet gönderileceği, bunun zamansız ve istenmeyen bir durum olduğu. Dışişleri Bakanlığı Birinci Bölüm Müdürü Adına 23.01.1913 № 97
Gizli Sevgili Efendim Andrey Yakovleviç, St. Petersburg’a gelen Büyük Britanya Büyükelçisi, hükümetine kadar ulaşan duyumlara göre, kısa bir süre önce Kafkasya ’da yapılan Ermeni toplantısında, Ermeni Kongresi’nin toplanmasına ve Avrupa başkentlerine, Ermeni halkının çıkarlarının korunması amacıyla, seçkin Ermeni’lerden oluşan bir heyetin gönderilmesine ilişkin bir kararın alındığını bildirmiştir. Bu heyet üyeleri arasında, Prens Abamelek-Lazarev ve Loris-Melikov’un isimleri anılıyor. Ermeniler tarafından bir heyetin gönderilmesinin, zamansız ve istenmeyen bir durum olm ası nedeniyle, bu bilgilerin ne kadar gerçek olduğu konusunda, mümkün olan en kısa süre içinde bilgilendirilmemi reddetmemenizi, sizden naçizane arz etmekten şeref duyarım. Sevgili Efendim, saygı ve bağlılığımı kabul ediniz. Prens Trubetskoy [imza]. Sayın A. Y. Miller’e.
57 BELGE 21 GARF. Fon 102. Sayı 243 (1913). Dosya 14. Bölüm 92 LB. Sayfa 1 arkası. Taşnakların etkisiyle Ermenilerin silahlandığı, ilkbaharda özerklik isteyecekleri. Bilgilerin alım tarihi: 26.01.1913. “SADIK”. Bilgilerin özeti: Erzurum, Van ve Muş illerindeki Türk birlikleri içinde, Türkiye'de gerçekleşen devrim hakkında bilgi alındığında huzursuzluklar başlamış ve Harbiye Nazırı’nın öldürülmesine ilişkin hoşnutsuzluklar açıkça söyleniyormuş. 5
, bu oluşumda Türk askeri gücünün son çözülmesini görerek, Taşnakların etkisiyle bağımsızlık elde etmeye çalışıyorlar; ilkbaharda özerklik talebiyle isyan çıkacağını düşünerek, çeteler oluşturmakla, çetelerin silahlanmasıyla ve para toplamakla meşguller. Ermenilerin hazırlıkları o kadar açık ki, kısa bir süre önce (bir hafta kadar), Karakilise şehrinde (Alaşkert’te 6 ) bazı
Müslümanlar tarafından, Ermenilerin Türklere silahlı saldırı yapacaklarına ilişkin dedikodular yayıldı. Halk panik yaşadı, hatta birlikler çağırıldı. Türk yetkililer, sorunun ortadan kaldırılması için bu söylentileri yayan Müslümanların tutuklanmasını ve halk içinde huzur sağlanması için cezalandırılmalarını emrettiler. BELGE 22 GECHA. Fon 15. Sayı 1. Dosya 383. Sayfa 60-60 arkası, 61. Ermeni halkının çıkarlarının korunması amacıyla Ermeniler tarafından Avrupa başkentlerine heyet gönderileceği, fakat bir gelişme olmadığı; Rusya'nın, Türkiye'de Ermenilerin durumunu düzenleyeceğine ilişkin vaadine Van Taşnaklarının başı olan Vramyan ’ın şüpheyle baktığı; Türkiye’deki Taşnakların Ermeni meselesini alevlendirmek istedikleri.
5
ı Ali Baskını ve Harbiye Nazırı Nazım'ın öldürülmesi. – (Ç.N.) 6
Alaşkert - Eleşkirt. – (Ç.N.) Yüklə 2,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|