Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

127 

 

başarılarımızla 

coştular; 

Türk 

Ermenilerin 

kurtuluşu 

ve 

Erzurum

’un  alınması  konusunda 

umutlanarak 

Türklerin 

nihai 

yenilgis

i 

için 

tüm 

güçlerini 

zorlayarak 

Rus  ordularına  yardım 

etmek  için  gayret  gösteriyorlar. 

Daha 

sonraki 

hedef, 

Küçük 

Asya

’daki  altı  vilayet  için  özerklik 

almak. 

Komite, 

Ermeni 

birliklerinin 

piyade 

alaylarına 

dönüştürülmesine  olumsuz  baktığını 

ve  planlanan  reformlara  karşı  tüm 

güçleriyle  mücadele  etme  arzusunu 

ifade  etti.  Tartışmalara,  Zurab 

CANBAZYANTS, 

Hamazasp  

NAHRATYANTS, 

Ervand 

AMAMÇYANTS, 

Liparid 

ALLAHVERDYANTS, 

Aristakes 

TİROYANTS, 

Ervand 

TER-

MİNASYANTS, 

Stepan 

STEPANYANTS

, Haçatur BZNUNİ 

ve  Vagan  VARTİROSYANTS 

katıldılar.  

K

ongre için görevlendirilen 

delegenin  kimliğinin  gizli  tutulması 

ve  daha  fazla  gizlilik 

için  “Doğu 

B

ürosu”,  delegenin  büro  tarafından, 

kongre  günü  hakkındaki  sonraki 

bildirimin  yapılmasından  2-3  gün 

önce  acil  komite  toplantılarında, 

sadece 

gizli  oylama  ile  seçilmesi 

emrini vermiştir. 

Büro’nun  kongre  gününe 

ilişkin emrinin alındığı tarih ve aynı 

zamanda  seçilen  delegenin  kimliği 

derhâl bildirilecek.  

---

 

 

128 

 

Erivan 

İl Jandarma İdare Amiri Albay Vasilyev (imza). 

BELGE 21 

GARF. Fon 102. Sayı 1916. Dosya 14. Bölüm 78 B. Sayfa 1. 

Rusların  mültecilerle  ilgili  emirlerinden  Ermenilerin 

hoşnut  olmadıkları;  Rusların  güçsüz  olduğu;  Taşnak  Partisi’nin 

aktif saldırılara hazırlandığı. 

Çok Gizli 

№ 313 

29.01.1916 

Vladikavkaz. 

Taşnak Partisi 

1 no

’lu not 

Terek  Bölgesi  -  Vladikavkaz  İl  Jandarma  İdare  Amiri’nin 

bilgileri.  Rusya 

İmparatorluğu’nun İdari Birimi (1860-1920) Merkez - 

Vladikavkaz 

“STEPANOV” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin giriş tarihi: 26.01.1915 

Gizli  Servis

’ten  Bilgileri  Alan:  Tiflis  Jandarma  İdare  Amiri 

Albay GLADI

ŞEVSKİY. 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Yerel 

Ermeniler 

sinirlidirler; 

Ermeniler,  Rusların 

mültecilerin 

yerleştirilmesi 

konusunda  olduğu  gibi,  Ermeni 

halkının  savaşın  yıkımlarından 

çektiklerine  ilişkin  kararlarından 

hoşnut  olmadıklarını  da  ifade 

ediyorlar.  Onlara  göre  Rusya, 

Ermeni

leri 

koruyamadığından 

dolayı  onlar  Ruslarla  ortaklaşa 

askeri 

faaliyetlere 

katılmayı 

reddetmeli 

ve 

durumlarının 

iyileştirilmesini  talep  etmeliler. 

Rus  ordularına  refakat  eden 

Ermeniler,  Rusya'ya  birçok  fayda 

Gizli  Servis

’in  gözetimi 

devam etmektedir. 

İMPARATORLARI 

MAJESTELERİ’nin 

Kafkasya 

Genel  Va

lisi’nin  Özel  Kalemi’nin 

Özel Bölümüne bildirilmiştir. 

---

 

 

129 

 

sağlamışlardır.  Şimdi  Türkler, 

Rusları  kandırmak  ve  yok  etmek 

için 

kasıtlı 

olarak 

geri 

çekiliyorlar.  Zira  Ruslar,  Ermeni 

rehberler  olmadan  uygun  yolları 

bulamazlar.  

Taşnak  Partisi  aktif 

saldırılara  hazırlanıyor.  Öncelikle 

Grandük 

Genel 

Vali’ye, 

Ermenilerin  ihtiyaçlarının  rapor 

edilmesi  için  bir  heyet  yollamak 

istiyor. 

İdare Amiri Albay GLADIŞEVSKİY  (imza). 

 

 

Ermeni Gönüllü Birlikleri 

BELGE 1 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 722. Sayfa 19. 

Türklere  karşı  kullanılmak  üzere  Yezidilere  silah 

dağıtılması. 

Gizli. 

№910/1648. 

07/08.10.1914 

Korgeneral Abatsiyev

’e. 

Lojistik Şefi’nin emriyle, size emaneten 200 berdan tüfek ve 

her silah için 500 mermi gönderilecek. 

Başkomutan,  gönderilen  berdan  tüfeklerin,  Türklere  karşı 

silahlandırmak  için  bize  en  sadık  Yezidiler  arasında  dağıtılmasını 

emretmiştir.  

Korgeneral 

Yudeniç. (İmza). 

Tümgeneral Bolhovitinov. (İmza). 

Genelkurmay  Yarbayı Maslovskiy. (İmza).   

---

 

 

130 

 

BELGE 2 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 722. Sayfa 4. 

 

Gümrü hariç diğer yerlerde Dro’ya çete oluşturma izninin 

verildiği; bu durumun açıklanması. 

Erivan

’dan  Tiflis’e,  18.09.1914  tarihinde,  General 

Myşlayevskiy  ve  kopyası  General  Yudeniç  olmak  üzere  iki  adrese 

gönderilen telgraf. 

19.09.1914 tarihinde alınmıştır. 

№  796.  Dro,  kendisine,  Aleksandropol  haricindeki  tüm 

ilçelerde  çete  oluşturma  izninin  verildiğini  bildirmektedir.  Sizin 

tarafınızdan  yerli  Iğdır  Ermenilerinden  bahsedilmiştir.  Bunların  sayısı 

azdır. İdare, Surmali İlçesi [Iğdır] dışında oluşuma izin vermemektedir. 

İl  yetkilisi,  buna  izin  verilip  verilmediği  konusunda  yeterli  derecede 

bilgilendirilmemiştir. Çete üyelerinin revolverlere sahip olmalarına izin 

verecek talimatları arz ederim. No: 46. 

Yasenskiy. 

[

Alttaki  mürekkepli  not]:  “Çok  sayıda  Ermeni  tabiriyle,  sınır 

bölgelerinin  çok  yakınlarında  yaşayan,  Iğdır’a  gelen,  geçici  bile  olsa 

Iğdır yakınlarında bulunan Ermeniler mi ifade edilmektedir? Vali’yi ne 

derecede bilgilendirmek gerekli? 

İdare, çete oluşturmaya ilişkin işlerde 

çalıştırılmayacak  ve  aynı  zamanda,  silah  altına  alma  konusunda 

bilgilendirilmeyecek. İmza: Yudeniç.  19.09.1914”. 

BELGE 3 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 722. Sayfa 6. 

İran  sınırındaki  Ermeni  köylerinin  Tatarlar  tarafından 

kuşatılması ve Ermenilere silah verilmesi. 

Tiflis

’e, Majesteleri İmparatorun Kafkasya’daki Genel 

Valisi

’ne, 21.09.1914 tarihinde, Culfa’dan gönderilen telgraf. 

İran  sınırında  bulunan  Ermeni  köyleri  Yukarı  Azı  ve  Der, 

korktuğumuz  gibi  yerli  barbar  Tatar  halk  tarafından  kuşatılmıştır.  Bu 

vesile  ile  [Ermenilere] 

kendilerini  korumak  için  silah  verilmesi 

---