Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

157 

 

Semenov 

SPENDİAROV, 

Taşnak  Partisi’ne  mensuptur 

ve 

Erzurum

’dan,  tahmin 

edilen 

Ermeni 

katl

iamı 

hakkında  mektup  almıştır 

(Taşnak  Partisi  hakkındaki 

16.01.1913  tari

h  ve  №  976 

sayılı  bilgi  özetindeki  3. 

Madde). 

18. 

Yazar,  Tiflisli  vatandaş 

Aleksandr 

Minasov 

MOVSESOV 

(ŞİRVANZADE), 

54 

yaşında,  1895  yılından  bu 

yana, devrimci 

Taşnak Partisi 

üyeleri  arasına  dahil  olduğu 

bilinmektedir.  

1911

’de,  Taşnak  mensuplarının 

buluşma  yeri  olarak  hizmet 

eden “Orizon” gazetesi yayın 

işlerinde 

arama 

sonrası 

tutuklanmış,  daha  sonra 

aramanın  sonuçsuz  olması 

nedeniyle 

serbest 

bırakılmıştır.  

19. Tiflis 

Ticaret Bankası Müdürü, 

onurlu 

vatandaş 

Gavriil 

Moiseev  TSURİNOV,  idare 

dosyalarında geçmemektedir.  

20. 

Avukat [jüri üyesi], mahkeme 

danışmanı 

Samson 

STEPANOV ARUTYUNOV, 

Türk 

Ermenilerinin 

kendilerini 

savunmaları 

konusundaki 

Büro’nun 

başkanı olan, 1914 yılı Mayıs 

ayında  Tiflis’te  tüm  Rus 

Kültür 

ve 

Hayırsever 

Ermeniler 

Cemiyetlerinin 

temsilcileri 

kongresinde 

---

 

 

158 

 

önemli  bir  rol  oynayan, 

bilinen 

bir 

aktivisttir. 

(

MAJESTELERİ 

İMPARATORUN 

Kafkasya

’daki 

Genel 

Valisi

’nin  Vatandaşlık  İşleri 

Bölümü  Yardımcısına  ve 

Polis  Departmanına  verilen 

03.08.1913  tarih  ve  6618, 

6726,  6776  ve  6778  sayılı 

ra

por  ve  1915  yılı  Mayıs 

tarihli 

Taşnak 

Partisi 

hakkında, 

ilçeye 

ilişkin 

bilgilerin 

özetindeki 

1. 

Madde 

ve 

Polis 

Departmanına 4.06.1914 tarih 

ve  №3458  sayı  ile  verilen 

rapor).  

21. 

Taşnak Partisi’nin yasal organı 

olan 

Ermeni 

Gazetesi 

“Orizon”un  editörü,  Borçalin 

İlçesi,  Celyal-oğlu  Köyü 

sakini, 

Sergey 

Agacanov 

SAAKOV, Taşnak Partisi’nin 

bilinen  bir  aktivistidir.  Polis 

D

epartmanına 5.03.1913 tarih 

ve № 6778 sayılı ile ve Genel 

Vali

’nin  Vatandaşlık  İşleri 

Bölümü 

Yardımcısı’na 

5.08.1913  tarihinde  verilen 

ra

porda bahsi geçmektedir. 

BELGE 29 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 982. Sayfa 10. 

Üçüncü  Ermeni  Gönüllü  Birliğine  100  süvari  tüfeği 

verilmesi. 

Kafkasya 

Ordusu 1. Kolordu Komutanı  

28.02.1915. 

---

 

 

159 

 

№ 2425. 

Kafkasya Ordusu Komutan

lığına 

Rapor. 

Üçüncü  Ermeni  Gönüllü  Birliğinin  100  süvarisi  tüfekle 

donatılmadığından mücadele güçleri önemli ölçüde düşmüştür.  

Bu durumun normal olmadığını kabul ederek, bunların bizim 

üç  çizgili  tüfeklerimizle  donatılma  imkanı  olduğu  an,  silahların  iade 

edileceği düşünülerek, Tiflis’teki depoda toplanan Türk mavzerlerinin 

bu süvarilere verilmesini çok rica ediyorum.  

Korgeneral Kaledin

. (İmza). 

Karargah Amiri 

Albay Lastov. (İmza). 

[Sol  taraftaki  kurşun  kalemle  yazılmış  olan  yazı]: 

“Hamazasp’ın şahsi isteği üzerine, şu anda, birliğin Dördüncü Kolordu 

rütbesine  dönüşmesi  nedeniyle,  bu  talep  geçici  olarak  kalkmıştır”. 

(İmza). 4.03.1915. 

[Alttaki  mürekkepli  not]:  “Sarıkamış’taki  depoda  Türk 

tüfekleri yoktur”.  

BELGE 30 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 982. Sayfa 4, 5, 6, 7. 

Ermeni  gönüllü  birliklerinin  şimdiki  durumu,  komutası, 

sayısı,  yapısı    ve  birliklerin  daha  etkili  olması  için  yeniden 

yapılandırılmasının nasıl olması gerektiği. 

K

afkas  Ordusu  Saha  Karargahı’na  gönderilen  askerî  duruma 

ilişkin telgraflar. Iğdır’dan Başkomutana. 01.03.1915. 

Bana emanet edilen 

kolordunun kadrosuna, yaklaşık 1000 kişi 

olan  Andranik  Bir

inci  Ermeni  Birliği,  yaklaşık  400  kişi  olan  İkinci 

Birlik ve 800 kişilik Vartan Birliği girmektedir. Andranik, Azerbaycan 

takımı  dahilinde  faaliyet  göstermektedir.  Dro  ve  Vartan,  Erivan 

yakınlarındadır.  Karşı  mücadelede  Ermeni  birliklerinden  daha  fazla 

fayda 

sağlanması 

amacıyla, 

bunların 

gerekli 

olan 

ön 

organizasyonlarının  ve  savaş  hazırlıklarının  yapılması  için, 

Ekselanslarının da önerdiği gibi, Hamazasp  Üçüncü Birliğinin ve Keri 

Dördüncü  Birliğinin  de  Erivan’a  gelişinin  hızlandırılması  son  derece 

---

 

 

160 

 

gereklidir.  Andranik 

Birliğinin General Çernozubov emrinde münferit 

bir  tabur  olarak  kalmasını  öneriyorum.    İkinci,  Üçüncü,  Dördünü  ve 

Beşinci  Birlik  iki  tabur  alayına  indirgenecek.  750  kasaturalı  her  bir 

taburda  200/300  piyade  olacak.  Bunun  hayata  ge

çirilmesi  için  şunlar 

gerekli: Birincisi, Keri ve Hamazasp

’ın Erivan’a gelişi hızlandırılacak. 

İkincisi,  söz  verilen  500  tüfeğin  teslimi  hızlandırılacak.  Üçüncüsü, 

onların  Erivan  Eyaleti’ne  400  at  getirmeleri  sağlanacak  ya  da  bunlar 

Kepakir  at  stoğundan  verilecek.  Bu  Ermeni  Alayına,  03305,  22709, 

20841,  56004,  64053,  30320, 

99401,  72007,  6666  gönderilmesini 

öneriyorum. Alay komutanı olarak Vartan’ın; Dro ve Keri taburlarının 

komutan

ı  olarak  da  piyade  amiri  Kheço’nun  atanmasını  öneriyorum. 

Bölük komutanları ve takım komutanları bulunacak.  

General Oganovskiy. 

BELGE 31 

GARF. Fon102

. Sayı 244 (1915). Dosya 14. Bölüm 79 LB. 

Sayfa. 8. 

Ermeni  birliklerin  yeniden  yapılandırılması  isteğinin 

Ermeni Kongresi’nde kabul görmediği. 

Kopya  

Çok Gizli 

№580 

02.03.1915 

Tiflis. 

Taşnak Partisi 

6 no

’lu not 

Tiflis 

İl Jandarma İdare Amiri’nin Bilgileri  

“KUZNETSOV” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgi

lerin giriş tarihi: 28.02.1915 

Gizli Servis

’ten Bilgileri Alan: İdare Amiri Albay PASTRYULİN  

 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Askerî makamların, birliklerin 

v

e  bunların  askerî  amirlerinin 

atanmasının gerekliliği hakkındaki 

başvurusu  konusunda,  Ermeni 

Kongresinde, 

yeniden 

İlerisi  için  Gizli  Servis 

gözlemi öngörülmüştür. 

Bu  yılın  18  Şubat’ında, 

MAJESTELERİ 

İMPARATORUN  Kafkasya’daki 

---