Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

171 

 

BELGE 43 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 558. Sayfa 314-315. 

Ba

tum’a  gelen  7  Ermeni’de  5  tüfek  ve  1000  mermi 

bulunduğu. 

Tiflis 

Şehir Başkanı’na 

19.05.1915 

Ekselansları, Bay Kafkasya Ordusu Levazım Generali’ne. 

19.05 tarih ve № 50 sayılı telgraf üzerine, 16 Mayıs tarihinde 7 

Ermeni’nin Batum’a geldiğini bildirmekten onur duyarım. Bu kişiler[i] 

[tanıyorum]

17

 

ve  daha  dün,  özel  bir  mektupla  General  Volskiy’den 

bunların Tiflis’e bana gönderilmelerini istedim. Onlar buradan, derhal 

birliklere gönderilecekler. Bu kişilerde 5 Türk mavzeri ve 1000 mermi 

bulunmaktadır.  Şahısları  tanıyorum.  Onların  bana,  Tiflis’e 

gönderilmelerini naçizane arz ederim.  

Bu verilen ile Trabzon

’dan bu gün gelen mektubun kopyasını 

bilginize sunmaktan onur duyarım. 

[İmza okunmuyor] 

BELGE 44 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 558. Sayfa 318, 319-319 a. 

Trabzon

’dan  Batum’a  gelen  7  Ermeni’nin  Ermeni 

birliklere katılıp katılamayacağı. 

№ 1307 

Batum 

General Lyakhov

’a  

1759 

Göçmenleri  Tiflis’e,  Şehir  Başkanı  Khatisov’a  gönderin. 

1021/10972 

Yakovlev. 

Gönderildi 20.05.1915. 

                                                           

 

17

 

Asıl Belgedeki cümle okunmuyor. – (Ç.N.) 

---

 

 

172 

 

Kafkasya 

Ordusu  Saha  Karargahı’ndan  Kafkasya  Ordusu 

Genel 

Karargahı’na,  Tiflis’e  General  Bolhovitinov’a  18.05.1915 

tarihinde gönderilen telgraf. 

Ordu  Komutanının  emri  üzerine  General  Lyakhov’un 

telgrafını  incelemeniz  için  sunuyorum:  “16  Mayıs  tarihinde  Batum’a, 

Trabzon

’dan 7 Ermeni göçmen gelmiştir; birliklerin saflarına katılmak 

istediklerini  beyan  etmişlerdir.  Onların  Tiflis’e,  gönüllü  Ermeni 

birliklerine gönderilmeleri mümkün mü? General Lyakhov № 1927”.  

Tomilov. 

BELGE 45 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 558. Sayfa 381. 

Ermeni Yürütme Komitesine, silah verilmemiş milisler için 

Türkiye’ye silah taşımasına yönelik iznin verilmemesi. 

№ 1599 

Erivan 

İl Jandarma İdare Amiri’nin rapordaki notu: 

24.05.1915  №  2248  Ermeni  Yürütme  Komitesi  tarafından 

T

ürkiye’ye silah dağıtımı hakkında 

Gizli 

Kafkasya 

Askerî Bölgesi Amiri Vekili 

Ordu  Karargahı’ndan  Ermeni  Yürütme  Komitesine, 

Türkiye’ye  silah  taşımasına  yönelik  iznin  verilmemesi  için,  Ordu 

Karargah Amiri

’nin emri ile müteakiben bildirim yapılması ricası ile bu 

talimatı iletiyorum. 

Levazım General Adına Genelkurmay Albay Yakovlev. 

28.06.1915 

№ 8270/1183 

Bölüm Amiri Adına Yüzbaşı Ardatov. 

Orijinal: Teğmen (imza).  

BELGE 46 

RGVİA. Fon 2100. Sayı 1. Dosya 558. Sayfa 320. 

---

 

 

173 

 

Karasu’dan  gelen  göçmenlerin  Batum’da  kaledeki  işler 

için kullanılması. 

Batum’a, General Lyakhov’a gönderilen telgraf 

Gönderildi 24.05.1915 

Ordu  Komutanı,  Karasu’dan  gelen  göçmenlerin  hiçbir  yere 

gönderilmesine  izin  vermedi.  Onların  sizin  arzunuza  göre,  kaledeki 

işler için kullanılması mümkün olacaktır. 1036/10977. 

Albay Yakovlev.  

BELGE 47 

GARF. Fon 102. Sayı 1915. Dosya 14. Bölüm 79B. Sayfa 

21-

21 arkası. 

Savaşın sonunda Türkiye'den alınan Ermeni topraklarının 

geri  verilmesi  halinde  buraları  korumak  amacıyla  silah,  askerî 

mühimmat satın almak ve gönüllüleri örgütlemek için Özel Finans 

Komi

syonu’nun  yeniden  oluşturulduğu;  Ermeni  gönüllüleri  ve 

halkının  silahlarıyla  birlikte,  bu  toprakların  Türkiye'ye  geri 

veril

memesi  için  savunma  yapacakları  ve  bu  komisyonun  üyeleri 

hakkında. 

Kopya  

Çok gizli 

№ 1512 

09.06.1915 

Tiflis 

Majesteleri İmparatorun Kafkasya’daki Genel Valisi’nin Özel 

Kaleminin Özel Bölümüne 

Taşnak Partisi 

15 no

’lu not 

Tiflis 

İl Jandarma İdare Amiri’nin Bilgileri 

“SAFARYAN” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin giriş tarihi: 02.06.1915 

Gizli servisten Bilgileri Alan: Tiflis 

Şehrindeki İdare Amiri 

Yardımcısı Yüzbaşı Von Goerts 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Amacı, Rus ordularının 

KAZARYAN 

---

 

 

174 

 

geri  çekilmesi  ya  da  barış  akdi 

halinde,  bu  toprakların  tekrar 

Türkiye'ye  verilmesi  kararı 

durumunda, 

amacı  Türkiye'de 

zapt  edilen  Ermeni  topr

aklarını 

korumak 

silah 

ve 

askerî 

mühimmat satın almak, gönüllü 

örgütlemek  olan  Özel  Finans 

Komisyonu, 

Ermeni 

Ulusal 

Bürosu 

nezdinde 

yeniden 

oluşturulmuştur. Bu iki halde de 

ellerinde  silahları  olan  Ermeni 

gönüllüleri  ve  halkı,  bu 

toprakların  Türkiye'ye  geri 

verilmemesi  için  savunma 

yapacaklardır.  

Bu 

komitenin 

kadrosuna  yaklaşık  27  kişi 

girmiştir.  Bunlardan  şu  anda 

bilinenler aşağıdakilerdir:  

Öğretmen, 

“Orizon” 

Gazetesi 

yöneticisi 

Aşak 

KAZARYANTS, 

Nikolay 

AGBALYAN, 

Doktor 

ZARGARYAN, 

Doktor 

MİNASYANTS,  bunların  son 

ikisi Taşnak değildir. Bu komite 

Ermeni 

halkının, 

tüm 

Ermenilerin  ulusal  bir  dava

sı 

olan  bahse  konu 

mücadeleye 

katılabilmesi 

için 

çeşitli 

yönelimdeki 

insanlardan 

seçilmiştir.  

Komitenin 

ilk 

toplantısı  bundan  beş  gün  önce 

yapıldı.  Arşak  KAZARYANTS 

toplantıda;  komitenin  faaliyeti 

için  gerekli  olan  sermayenin 

temin  edilmesi  amacıyla  tüm 

(GAZARYAN) 

Arşak 

Pogosov

’dan, Taşnak Partisi’ne 

ilişkin  13.05.1915  tarih  ve  № 

1260 sayılı Gizli Servis notunda 

bahsedilmektedir. 

AGBALYAN  Nikolay 

Pogosov

’dan 

aynı 

notta 

bahsedilmektedir. 

ZAGARYANTS 

Aristakes  Ayrapetov,  doktor, 

1911  yılında  Taşnak  Patisi’ne 

ilişkin  “Şubin”  takma  ismi  ile 

gözetim altına alınmıştı. 

MİNASYANTS 

Ervand 

İvanov; 

doktor, 

hakkında olumsuz bilgi yok. 

Belirtilen 

bilgilerin 

Kafkasya 

Ordusu 

Başkomutanı’na 

rapor 

edilmesinden 

sonra 

Ekselansları, 

Ulusal 

Büro 

Temsilcisi  Piskopos  MESROP 

üzerinden  Komite  üyelerine, 

her  ne  amaç  için  olursa  olsun, 

zorunlu  vergilendirmeye  izin 

verilmeyeceğinin, 

 

Rus 

birlikleri  tarafından  zapt  edilen 

Türk  topraklarının  gelecekteki 

kaderiyle  ilgilenen  komitelerin 

oluşturulması 

için 

erken 

olduğunun  ve  bunun  arzu 

edilmediğinin  açıklanmasının 

gerekli 

ol

duğunu 

emretmişlerdir.  

Gizli  S

ervis  gözetimi 

ileride de devam edecektir.  

Bu  notun  kopyası  19 

---