Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

179 

 

Ermeni  birlikleri  karargahında  görevli  olanlar,  Rusların 

bu  birliklere  bakışının  değiştiği,  Ermenileri  ön  saflara  sürerek 

sayılarını  azaltacağı,  komutanlarının  tutuklanacağı  söylentileri; 

Karargahta  derhal  güvenli  yerlerde  silah  ve  silah  malzemeleri 

depolarının kurulmasına karar verilmesi. 

Çok Gizli 

06.08.1915 

Erivan. 

Taşnak Devrimci Partisi 

6 no

’lu not 

Erivan 

İl Jandarma İdare Amiri’nin Bilgileri  

“ZUBETS” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin giriş tarihi: 31.07.1915 

Gizli Servis

’ten Bilgileri Alan: Yarbay MKURNALİ 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Abram 

İsakov 

GYULHANDANYANTS’ın,  resmî 

görevle  Bakü’ye  gitmesinden  sonra, 

Ermeni  birlikleri  karargâhındaki 

başrolü  “İŞHAN”  adında  birisi 

oynuyor. Karargâhta şunlar çalışıyor: 

Bira  fabrikasının  sahibi  Artuş 

AVETOV

,  mühendis  MALHAZOV, 

Leon Karapetov MUŞEGOV–avukat 

[jüri  üyesi],  “Moses”  ve  Iğdır’dan 

Erivan

’a gelen Tigran Devoyants. 

Karargâhtan 

gidenler; 

“MİKİRTIÇ”  Kinakir’a,  Konstan 

ATOYANTS  bilinmeyen  bir  yere, 

Gayk 

GYULHANDANYANTS 

hasta olduğu için Tiflis’e. 

Karargâhta 

 

yayılan 

söylentilerin  etkisiyle    sanki  Rus 

Hükümeti, Ermeni birliklere bakışını 

değiştirmiş  ve  birlikleri  ön  saflara 

göndererek  düzenli  birlikler  de 

onların  arkasından  gidecekmiş  gibi, 

Bu  notun  kopyası 

MAJESTELERİ 

İMPARATORUN 

Kafkasya 

Genel 

Valisi’nin 

Özel 

Kalemi’nin  Özel  Bölümüne, 

bugün    №  3075  sayılı  olarak 

gönderilmiştir. 

Belirtilen şahıslardan 1 

no

’lu notta bahsedilmektedir. 

  Gizli 

Servisten, 

karargâhın  gelecekteki  ruh 

halini ve faaliyetlerini izlemesi, 

silah 

deposunu

n  kurulması 

öngörülen  yeri  öğrenmeye 

çalışması istendi. 

4.  Kafkasya  Kolordu 

Komutanı’na  bugün    №  3076 

sayılı olarak bildirilmiştir. 

Erivan 

Askerî 

Valisi’ne şahsen bildirilmiştir. 

Tiflis 

İl  Jandarma 

---

 

 

180 

 

huzursuz  bir  ruh  hali  var.    Bu 

faaliyetlerle, 

sanki, 

gönüllüleri 

(Ermeni  birliklerini)  imha  etmeyi 

düşünüyorlar,  böylece  Ermeni  halkı, 

savaş  bittiğinde  özerklik  isteme 

desteğinden  mahrum  olacak  gibi. 

Milislerin 

silah  altına  alınma  işini 

tamamlamak  için  plan  yapıldığı, 

ancak   

ANDRANİK’in  buna  karşı 

olduğu söyleniyor. 

Andranik,  Ruslarla  birlikte 

mücadele 

etmek 

gerektiğine 

ina

nıyor,  zira  aksi  taktirde,  Rus 

Hükümeti  tüm  Ermeni  elebaşlarını 

tutuklayacak 

ve 

Ermenilerden 

intikam 

alaca

ktır. 

Gönüllülerin 

ileride,  Türkiye  ile  yapılacak  savaşa 

katılma konusu ise, şimdilik açıktır . 

Iğdır  ve  Erivan’a    cepheden  çok 

sayıda  gönüllü  geldi.  Bazıları, 

Türklerle  çatışmalarda  yaşanan 

başarısızlıklarını,  sanki  Türkiye'ye 

sempati  besl

ediklerine  inandıkları 

Korgenaral  ABATSİYEV’in  takım 

amirinin  faaliyetlerine  ve  Albay 

Prens 

Mamedov

’a  yüklüyorlar. 

Bunun  sonucunda  gönüllüler,  “savaş 

durumunda” uygun bir fırsatta şüphe 

uyandırmadan  onları  öldürmeye 

karar  verdiler.  Ancak  bu  karara  yine 

bugünlerde 

gönüllü 

birlikleri 

örgütleme  baş  komitesi  üyeleriyle 

görüşmeler  yapmak  için  Tiflis’e 

gelmiş olan ANDRANİK karşı çıktı. 

Karargâhta,  derhal  güvenli  yerlerde 

silah 

ve 

silah 

malzemeleri 

depolarının 

kurulmasına 

karar 

verildi.  

İdare  Amiri’ne  №  3077  sayılı 

olarak bildirilmiştir. 

İdare Amiri Albay (imza). 

---

 

 

181 

 

BELGE 52 

GARF. Fon  102. Sayı 240 (1916). Dosya 14. Bölüm 92.B. 

Sayfa 2. 

Ermeni  komite  toplantısının  bu  yıl  yapılacağı,  toplantıda 

Gürcü  örgütleriyle  blok  sorununun  çözümü;  Hınçak  Partisi’yle 

uzlaşma  ve  faaliyet  birliğinin  gerekliliği;  merkez  komitelerin 

reorganizasyonu  ve  bunların  kadrosuna  Ermeni  gönüllülerle 

ilişkiler için askerî bölümlerin katılması konularının görüşüleceği. 

Çok gizli. 

Ermeni Devrimci 

Taşnak Partisi 

1 no

’lu not 

Kars 

Bölgesi Erivan İl Jandarma İdare Amiri Yardımcısı’nın 

Bilgileri 

“PARTİLİ” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin tarihi: 04.01.1916. 

Gizli Servis

’ten bilgi alan: Albay ANGİLEYEV. 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

B

üro,  bu  yılın  10  Ocak 

tarihine kadar yapılması planlanan 

merkez 

komiteleri 

temsilcileri 

toplantısının, 

bulundukları 

yerlerde 

delege 

toplantısına 

taşınacak  olan  tüm  konuların 

tartışılmasının  imkansız  olduğu 

gerekçesiyle,  merkez  komite 

temsilcilerinin 

ricasını  da  göz 

önünde bulundurarak ertelendiğini 

bildirdi.  Büro,  kendi  yerlerindeki 

toplantının ve delege seçimlerinin, 

en  geç  Ocak  ayı  ortalarında 

yapılması  gerektiğini  ve  büronun, 

bu  konudaki  bildirime  göre 

Tiflis

’teki  kongrenin  zamanını 

tayin 

edeceğini bildirdi.   

Komite 

üyelerinin 

Kars

’taki  yerel  toplantı  tarihi  16 

Tiflis 

İl 

Jandarma 

Amiri

’ne  bugün  №  129  sayılı  bir 

telgraf  ile  belirtilmiştir.  Bu  notun 

kopyası, 

MAJESTELERİ 

İMPARATORUN    Kafkasya 

Genel  Valisi  Özel  Kalem  Özel 

Bölümüne  №  132  sayılı  olarak 

gönderilmiştir. 

 

---