Erzincan Üniversitesi Yayınları
Yüklə 2,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GARF. Fon 102. Sayı 1917. Dosya 168. Sayfa 36 arkası, 37- 37 arkası. Aram, Andranik ve Arşak Darbinyan imzalı, Rusya’ya göç
255 küçük olan çocuklar, daha hızlı iyileşiyorlar ve yeteneklerine göre, Rusya 'da doğan Ermeni çocuklarından daha iyi oldukları söyleniyor. Bu çocukların yerleştirilmesi için, güzel bahçeleri ve oyun alanları olan çok iyi evler seçilmiş. Nadiren Kilise’ye gidiyorlar. Ermeni Kilisesi galiba, bir Hristiyanı eğitmek için az sayıda İncil hikâyelerini yeterli buluyor. Burada çeşitli atölyeler tarafından organize edilen marangoz, ayakkabı, gümüş işleri vs. çok ilginçtir. Kızlar Atölyesi, kendi atölyesini yeni açan bir yardımlaşma cemiyetidir. 150 kız, ilk masraflar için 1’er Ruble koymuşlar. Bu mütevazı miktarla bir oda kiralamışlar ve her gün bu odada, dikiş, nakış ve dantel yapmak için toplanıyorlar. Bay Safrastyan’ın kız kardeşi başkanlık yapıyor. Çok iyi yetiştirilmiş ve iyi eğitimli olmalarına rağmen bu kızların çoğu, şu anda neredeyse yoksul durumdalar. Onları bu küçük boğucu odada görmek üzücüydü. Ancak onlar, şu anda daha iyi olamadıklarını, malzemelerin ve diğer şeylerin çok pahalı olduğunu söylediler. Onlara, Belediye Başkanı’nın fonundan 1.000 Ruble verdim. Buna müthiş sevindiler. Bu, onlara daha iyi bir daire bulmaları için yardımcı olur. Piskoposun misafirperver evinde, sorumlu çalışanlardan bazılarını görme fırsatını yakaladım. Erivan Belediye Başkanı Bay Patçetiryan, olağanüstü yetenekli bir aktivist, bana ve Bayan Safrastyan’a çeşitli kuruluşlarla tanışmak konusunda çok yardımcı oldu. Dün akşam, Piskoposun evinin balkonunda Van Ermenilerinin toplantısı oldu. Bunların çoğu oldukça genç erkekler ve kadınlar; hepsi geçen yılın Ağustos ayında buraya gelmiş olan mülteciler. Eğer Ermeni ırkının olağanüstü yaşama gücüne bir kanıt gerekiyorsa, biz o kanıtı burada görüyoruz. Bu genç erkekler ve kadınlar, başlarına felâket getiren ilk büyük darbeyi atlattıktan sonra, burada/sürgünde, Van’daki hayatlarını yeniden kurmaya başladılar. Haftada iki kez Van Gazetesi “Atkhatank”ı çıkartıyorlar ve çeşitli kurumlar oluşturmuşlar: Emek Borsası, Kadın Atölyeleri Komitesi, Öğretmenler Cemiyeti, Yetim Bakımı, Okul Vâsiliği, Mülteciler Hakkında Rapor Bürosu, Yerel Mahkeme (bu mahkeme, Piskoposun evinde düzenli olarak toplanıyor, suçluları yardımlardan yararlanmaktan men ediyor). Aynı zamanda Tüketici Dükkânları, Kadınlar Derneği, Tüccarlar Derneği, Kışlık Giyecek Temin Komitesi; Piskoposun yönetimi altında bulunan, şehirde yardımları ve hükümetin yardımlarını dağıtan bir komite de var. Bunun yanı sıra ilk fırsatta, uzun süredir Vanlı gençlerin özellikle çok sevdikleri futbol oyunlarına devam etmek isteyen Spor Komitesi de mevcut.
256 Harold Buxton. BELGE 7
Tiflis İl Jandarma İdare Amiri Kopya Çok gizli
Özel Bölüm 26.01.1917 № 148 MAJESTELERİ İMPARATORUN Kafkasya Genel Valisi, Özel Kalemi, Özel Bölümüne Gizli S
ervis yoluyla aldığım “Türk Ermeni hemşehriliğine çağrı”nın kopyasını eklemekten şeref duyarım. Özel Bölüm Gizli
01.02. 1917 Polis Dairesine Tiflis İl Jandarma İdare Amiri Albay PASTRYULİN (imza). Kopya Türk Ermeni hemşehriliğine çağrı. Türk Ermeni halkının bir kısmına, Rus Hükümeti ve Rus Ermeni örgütleri yardım etmeye başladı. Göçmenleri yerleştirerek, kendilerine gıda ve giyecek sağlayarak, barınak ve okullar açarak vb. ile y
ardımcı oldukları Kafkasya’ya göçmen olarak sığınmalarının üzerinden iki yıl geçti. Mağdur olan Türk Ermeni kitlesi, kendi dışındaki nedenlerle; ancak genelde , örgütsüzlüğüne bağlı olarak, ilgili işlere kendisine yakışır bir katılımda bulunamadı.
257 Söylemeye gerek yoktur ki, bu tecrit, Türk Ermeni aydınları tarafından defalarca bunların giderilmesi için açıklamalar ve projeler yapılmış olmasına rağmen, göçmen ve yeniden tesis işlerine olumsuz yansımış ve çeşitli aksaklıklar oluşturmuş olmalıdır. Ancak, bunlar sonuçsuz kalmıştır; çünkü o günlerde, Türk Ermeni nüfusunun tüm yöneticileri bir merkezî organ örgütlemeyi başaramamışlardı; dolayısıyla Rus Ermeni kuruluşları bu işlerin ağırlığını kendi omuzla rında taşımak zorunda kalmışlar; merkez yerlerde oluşturulan göçmen toplama organları ise, sadece yerel bir özellik taşıyarak, ortaklaşa ve belirli bir plan dahilinde etkili bir faaliyet oluşturamamışlardı. Şu anda, iki yıllık olaylardan sonra, Türk Ermeni halkının, kendilerinin yasal temsilcilerinin yardımıyla göçmenlere ilişkin işlerin ana kısmını üzerine alması acil bir gerekliliktir: 1) Rus Ermen i kurumlarına yardımcı olunması, 2) Yerel Türk Ermeni kuruluşları arasında uyumun ve tek düze faaliyetin oluşturulması ve bu faaliyetin kontrol edilmesi, 3) Rus Er meni ve Türk Ermeni kurumları ile göçmen organları arasında samimi ilişkilerin desteklenmesi. Kısa bir süre sonra, Eçmiadzin’de, göçmenler arasında ve göçmenlere ilişkin tüm hayır işlerinin birarada toplanacağı merkez organda, uyumun sağlanması için göçmen işleriyle ilgilenen o rganizasyonlar kongresi yapılacaktır. İsteklerini yerine getirecek Türk Ermenilerinin temsilcilerinin bu kongrede olm ası gerekmektedir. Bunların faaliyetlerinin asıl amacı, göçmenlere ilişkin bir merkez organ oluşturmaktır. Bu temsilcilerin, Türk Ermeni organizasyonlarında yetki kullanmaları için kökenleri, parti mensubiyetleri vb. konularda fark gözetilmeksizin tüm göçmenlerin temsilcileri olması gerekmektedir. Bu bakış açısı referans alınarak, Kafkasya’da yaşayanların olduğu gibi, yeniden alınan bölgelerdeki Türk Ermenilerin de bölge temsilcileri yerine genel bir yönetime sahip olmaları ve Eçmiadzin Kongresi’nde istekleri için bir sözcü yetkilendirmeleri arzu edilmektedir. Buna onay almak, bize zaman ve merkez organın seçimine başlamak için imkan gereklidir. Tüm Türk Ermenilerinin, göçmenlerin ve metropolde yaşayanların, bizim bu çağrımıza yanıt vereceklerini; bize, göçmen ve yeniden tesis işlerinin olumlu şekilde yürütülmesi, tek koşul olan Türk Yüklə 2,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|