Erzincan Üniversitesi Yayınları



Yüklə 2,83 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə95/114
tarix08.03.2018
ölçüsü2,83 Mb.
#30955
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   114

 

 

292 



 

Tiflis


’teyken  Kafkasya’ya  Türk  saldırısı  tehlike  hakkında  bir 

rapor  sunduktan  sonra  Rus  Ordusund

a,  cephe  gerisinde  çeşitli 

problemler  çıkardı.  Ocak  1915  yılından  komutanlıktan  uzaklaştırıldı, 

Mart ayında ise terhis edildi. Birkaç ay sonra tekrar göreve geri alındı. 

Metalürji Sanayi Komitesinin Başkanı atandı. Rusya Şubat ihtilal’inden 

sonra Mart-

Haziran 1917 yılında Kafkasya Askerî Bölgesi Rus Ordusu 

Komutanlığını  yaptı.  1900-1901 tarihli Çin Savaşı,  1711 tarihli Türk-

Rus  savaşı,  Deli  Petro  hakkında  tarihsel  eserleri  yazdı.  Rus  Askerî 

Tarihi Kurumunun kurucusuydu. 

Nikol Duman (Ter 

– Ovanisyan Nikogayos) (1867 - 1914) 

Elizavetpol 

ilinde  Şuşa  ilçesinde  doğdu.  1894  –  1896  tarihli 

Ermeni  olaylarından  sonra  Ermeni  Milli  Hareketine  katıldı.  1897’de 

Şarif Bek isimli Kürt Komutanına karşı sefer düzenledi. Bundan sonra 

Rusya


’ya geri döndü. Taşnak Partisi’nin kongresinde yer aldı. Ermeni 

m

eselesi konusunda bütün Ermeni halkının ayaklanması taraftarıydı. 



1908  İhtilalinden  sonra  Van,  Erzurum  ve  Trabzon  devrim 

çalışmalarında  bulundu  ve  İran  İhtilalinde  yer  aldı.  Verem  hastası 

olduktan sonra 1914 yılında Kislarodsk şehrine tedavi olmaya gitti. I. 

Dünya  Savaşı’nın  başlamasıyla  başlayan  gönüllü  harekâtına 

katılamayınca üzüntüden intihar etti. Cenazesi Tiflis’te defnedildi. 

Nubar Paşa (1825 - 1899) 

Ermeni 


asıllı Mısırlı yönetici  ve siyaset  adamı;  Mısır'ın  ilk 

başbakanıdır. 

Karabağ'dan  göç  ederek  İzmir'e  yerleşmiş Ermeni kökenli  bir 

ailedendir

.  Mısır'da  Ticaret  ve  Hariciye  Nazırlığı  yapan  dayısı 

aracılığıyla Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın katibi oldu (1842). Bir süre 

de 

Abbas  Paşa'nın  yanında  görev  yaptıktan  sonra Said  Paşa ve İsmail 



Paşa'nın valilikleri döneminde Mısır'ın iç ve dış siyasetinde daha etkin 

bir rol oynamaya başladı. 

İlk önemli görevini Süveyş Kanalı projesinde üstlendi. 1859'dan 

beri  Süveyş  Kanalı'nın  yapımını  üstlenen  şirketin  Mısır  topraklarında 

devlet 

içinde 


devlet 

gibi 


davranışına 

ilişkin 


olarak, 

Türk ve Fransız hükümetleriyle 

görüşmeler 

yaptı. 


Mısır Hidivi İsmail Paşa, yapım işini yürüten şirketle olan anlaşmazlık 

nedeniyle  kesintiye  uğrayan  çalışmaları  hızlandırmak  istiyordu. 

Tartışmalı  hükümlerin  iptali  konusunda  şirketle  yürütülen 



 

 

293 



 

görüşmelerde Nubar Paşa Mısır'ı temsil etti. Bu görüşmeler sonucunda 

da 

III.  Napoléon'a  Mısır'ın,  84  milyon franködemesi  koşuluyla  şirket 



üzerindeki haklarına sahip olabilmesini kabul ettirdi (1864). 

Daha sonra,  yerli halkın hukukunun korunması  ve bu hakların 

yabancı  konsoloslukların  keyfi  davranışlarına  karşı  güvence  altına 

alınması  amacıyla  bazı  adli  düzenlemelerin  gerçekleşmesi  için  çaba 

gösterdi.  1875'te  Mısırlılarla  Avrupalılar  arasındaki  davalara  bakacak 

ve  Fransız  yasalarını  temel  alacak  karma  mahkemelerin  kurulmasını 

sağladı. 

Bu  arada 

Bâb-ı  Âli'den  vezirlik  payesi  almayı,  ayrıca  Mısır 

valilerine “hıdiv” unvanının verilmesini ve bu  görevin babadan oğula 

geçmesini  sağlamak  suretiyle  (1873)  Mısır'a  yarı-bağımsız  ve 

ayrıcalıklı  bir  eyalet  statüsü  kazandırmayı  başardı.  Ancak  bu 

faaliyetleri  Mısır'ın  yabancı  devletlere  karşı  çok  büyük  borçlar  altına 

girmesini önleyemedi. 

1876'da Mısır'dan ayrılmak zorunda kaldıysa da, 1878'de Büyük 

Britanya ve Fransa

'nın  baskısıyla  bir  dizi  siyasal  ve  mali  reformu 

gerçekleştirmek  üzere  İsmail  Paşa  tarafından  başbakanlığa  getirildi. 

Yaptığı  düzenlemelerin  İsmail  Paşa'nın  iktidarını  sarsması  üzerine 

görevden  uzaklaştırıldı  ve  sınırdışı  edildi.  Mısır'ın  İngilizlerce 

işgalinden (1882) iki yıl sonra yeniden başbakan oldu. İngiliz yönetimi 

sırasında  hıdivliğin  ağırlığı  büyük  ölçüde  azalırken  başbakanın  gücü 

arttı.  Nubar  Paşa  adalet  ve  içişleri  bakanlıklarının  denetiminin 

Mısırlılarda  kalmasını  sağladı.  Ülkedeki  İngiliz  yönetiminin  istikrarlı 

biçimde sürmesinde önemli rol oynadı. Ama 1888'de fazlaca bağımsız 

davranmaya başlayarak eyalet polisi üzerinde kendi denetimini kurmak 

istemesi üzerine İngilizlerce görevden uzaklaştırıldı. 

1894'te yeniden başbakan olduysa da sağlığının bozuk olması ve 

İngilizlerle görüş ayrılığına düşmesinden dolayı son başbakanlık süresi 

kısa  sürdü. Lord  Cromer'in  Mısır'da  yönetimi  ele  geçirmesi  üzerine, 

1895'te Fransa

'ya gitti ve yaşamının sonuna değin orada kaldı. 



Nzhdeh (Ter 

– Arutyunyants, Garegin Egişei) (1886-1955) 

1886  yılında  Nahcıvan  ilinde  doğdu.  Rusya  ve  Bulgaristan’da 

eğitimini  tamamladıktan  sonra  1907  yılında  Murad’ın  müfrezesiyle 

Türk  Ermenistanı’na  gitmek  üzere  Kafkasya’ya  geri  döndü.    Taşnak 




 

 

294 



 

Partisine  katıldı.  İran  İhtilali’nde  yer  almak  için  subay  olarak  Kasım 

1907 

– Ağustos 1908 yılları arasında İran’a gitti. 



Ağustos 1907 – Taşnak grubunu oluşturmak amacıyla doğduğu 

Rznut Kasabası’na geri döndü. 

Eylül 1908  - Çarlık Hükümeti tarafından tutuklandıktan sonra 

hapse girdi.  

Mart 1912 

– Hapisten çıktıktan sonra Bulgaristan’a gitti.  

Ekim  1912 

–  129  +  42  kişiden  oluşan  gönüllü  bölüğünü 

oluşturdu. 2. Ermeni bölüğünün komutanlığını yaptı.  

15 Kasım 1912’de Andranik ile beraber Mgramli Kasabası’nda 

önemli  bir  zafer  kazandı.  Bulgar  Gönüllü  Ordusu  10.000  Türk  asker 

242 subay ve 3 Albay ve bir Paşayı esir tuttu. Ekim 1914’te Andranik 

ve  çok  sayıda  gönüllü  ile  Tiflise  gitti.  15  Nisan  1915  yılında  300 

kişiden oluşan bölük ile 2. Alay’a katıldı. Mzhdeh Dro’nun yardımcısı 

olarak  atandı.  Nisan  –  Haziran  1915  yılında  Gealaras,  Berkri,  Şatah, 

Moks  ve  Sparkert  isimli  Van 

ilçelerinde  Türklerle  çatıştı.  19  Haziran 

1915  tarihinde  Rus  Komutanlığı  tarafından  Asteğmen  rütbesi  verildi. 

Haziran  1916  yılında  Tomas  Nazarbekan  müfrezesinde  çatışmalara 

katıldı. 03 Mayıs 1917 tarihinde Gümrü Şehir Komiseri oldu. 14 Mayıs 

1917’de Taşnak Partisinin Gümrü Komite Üyesi seçildi. 

 

Ermenistan  Cumhuriyeti  kurulduktan  sonra  Ermeni  Milli 



Ordusunu  oluşturmak  ve  eğitmekle  meşguldü.  Ermeni  Cumhuriyeti 

çöktükten sonra İran’a ve Bulgaristan’a gitti. Bulgaristan vatandaşlığını 

aldı.  1933  yılında  ABD  Boston’da  Taşnak  Gençlik  Kurumunu  kurdu. 

1937  yılında  Taşnak  Partisinden  ayrıldı.  Sonra  Almanya’ya  gitti. 

Almanya’yı Türkiye’ye saldırı için ikna etmeye çalıştı. Aynı zamanda 

Kafkasya


’da Sovyet hâkimiyeti aleyhine Almanya’yı destekledi. 1942 

yılında  General  Dro  ile  beraber  Alman  Ordusunda  Rus  Ermeni 

esirlerinden  bölükler  oluşturdu.  1943  yılında  Bulgaristan’da  “Rus 

Ermeni  Hayırsever  Kardeşliği”  isimli  bir  dernek  kurdu  ve  Dernek 

Başkanlığını yaptı. 1948 yılına kadar çeşitli Rus hapishanelerinde kaldı. 

O yıl 25 yıl hüküm giydi. 1955 yılında Rusya’nın Vladimir Şehri’ndeki 

hapishanede öldü.  

Ozanyan, Toros Andranik 

(25 Şubat 1865 - 31 Ağustos 1927) 

  

Ermeni 



gerilla lideridir. Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden 

oluşan birliklerden birinin komutanlığını yapmıştır. 




Yüklə 2,83 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   114




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə