Əşir Bəşiroğlu
9
Kitabda Azərbaycanın ən qəddar düşmənlərindən biri olan, ermənilərin isə
inam bəslədikləri Andranik üzərindəki qələbə, Sultan bəylə, Xosrov bəyin 1919-cu
il 21-
30 martında Əsgəran döyüşündə daşnak generalı Dronu məğlub etməsi,
Laçına basqının qarşısının alınması, hərb tariximizin çox şərəfli səhifələrindən biri
hesab olunur.
Eyni zamanda Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti zamanı bölgədəki ictimai-
siyasi
vəziyyət araşdırılmış, 1920-ci ildən sonra Zəngəzurun Sovet Ermənistanına
qeydsiz-
şərtsiz verilməsi səbəbləri təhlil edilmişdir.
Kitabın ən uğurlu cəhətlərindən biri də odur ki, Sultan bəy, Xosrov bəy və
ataları müdrik el ağsaqqalı Paşa bəyin həyatı, şəxsiyyəti, erməni işğalçı
qul
durlarına qarşı mübarizəsi barədə oxucuda əyani təsəvvür yaradılmışdır. Bütün
bu göstərilən cəhətləri əldə rəhbər tutaraq deyə bilərəm ki, kitab geniş oxucu
kütləsinin marağına səbəb olacaq və onlar tərəfindən sevilə-sevilə oxunacaqdır.
I
F Ə S İ L
MÜHARİBƏ İLLƏRİNDƏ
Müharibənin qanlı-qadalı günlərində camaatın güzaranı çox ağır keçirdi.
Mənim uşaqlıq illərim həmin dövrə düşüb. Müharibə təzə başlayanda atam
rəhmətə getdi. Biz iki qardaş bir bacı idik. Yazıq anam olmazın zülmünü çəkirdi.
Kolxozda işləyirdi. O vaxt ayrı dolanışıq yeri yox idi. Yazıq anam səhər-səhər yazı
düzünə taxıl biçininə gedirdi. Günorta istidə evə gələr, azdan-çoxdan çörək yeyib
çəltik alağı etməyə gedərdi. O vaxt mənim 6 yaşım var idi. Mən də anamla birlikdə
alağa gedərdim. Həmin o qanlı-qadalı illərdə kəntdə taun xəstəliyi yayılmışdı. O
vaxt mənim 6 yaşım, qardaşım Əşrəfin 5 yaşı, bacım Diləfruzun isə 7 yaşı var idi.
Anam işə gedəndə bacım həm bizə baxar, həm də ev işlərini görərdi. Mən də atla,
eşşəklə yazı düzündən taxıl dərzi daşıyırdım. Günorta çəltik alağı eləməyə gedəndə
biz üçümüz də anamızla gedərdik. Mən və bacım Diləfruz anama azdan-çoxdan
kömək edərdik. Qardaşımız Əşrəf də yanımızda oynayardı. Taun insanları bir-bir
dənləyirdi. Elə gün olurdu ki, kəntdə 2-3 nəfər taundan ölürdü. Taun xəstəliyi
bizim ailədən də yan keçmədi. Qardaşım Əşrəf o xəstəliyə tutuldu. Anamın bütün
səylərinə, həkimlərin göstərdikləri yardıma baxmayaraq balaca Əşrəfi taun
C
əsur qardaşlar
10
xəstəliyindən xilas etmək mümkün olmadı. O, uşaq yaşında dünyasını dəyişdi.
Oğlunun vaxtsız ölümündən şam kimi əriyən, günü-gündən zəifləyən anamın əli
yeganə gəlir mənbəyi olan kolxoz işindən də soyumuş, qəm dəryasına batmışdır.
Bu azmış kimi bacım Diləfruz da taun xəstəliyinə tutuldu. Yazıq anam öz dərdini
unudub qızının qeydinə qaldı. Həkim, dərman, anamın bütün cəhdlərinə
baxmayaraq bacım Diləfruz da dünyasını dəyişdi. Anam bir müddət yas
saxladıqdan sonra naəlac qalıb kolxoz işinə getdi. Onun yeganə ümidi, pənahı mən
idim. O, mənim qeydimə qalırdı, yeganə balasını itirməkdən qorxurdu. Anam
mənim oxumağıma xüsusi diqqət yetirirdi. Mən də dərslərimdən 4-5 qiymət
alırdım. Orta məktəbi qurtardıqdan sonra əsgəri xidmətə getdim. Üç il əsgərlik
etdikdən sonra doğma kəndimiz olan Molluya qayıtdım, mənim fikrim kəntdə
qalıb işləyib anama kömək etmək idi. Ancaq anam təkidlə tələb etdi ki, instituta
gir, ali təhsil al. Mənim canım hələ suludur. İşləyib səni saxlayacam. Anamın
təkidi ilə mən Bakıya gəlib V.İ.Lenin adına APİ-yə qəbul oldum. Gündüz
Sumqayıt Alüminium zavodunda işləyir, axşam isə institutda oxuyurdum. Nəhayət
institutu qurtardım, ailə qurdum. Sonra bir-birinin ardınca gələn müsübətlər sinəmə
ağır dağ çəkdi. Anamın ölümü, oğlümün faciəli şəkildə öldürülməsi, həyat
yoldaşımın ölümü sinəmə çalın-çarpaz dağ çəkdi. Doğulub boya-başa çatdığım,
suyu ilə çörəyi ilə ətə qana gəldiyim doğma vətənimin düşmən tərəfindən alınması
isə yuxarıda saydığım dərdlərdən qat-qat ağır oldu. İndi mən bütün dərdlərimi
unudub ancaq vətən dərdi ilə yaşayıram. Mənim yeganə arzum vətənimin
alınmasıdır. Əgər mən doğma vətənimdə torpağa tapşırılsam özümü xoşbəxt
sayaram. Qəbir evində rahat yataram.
BALTALA
Budapeşt
şəhərində
kursda
olarkən
bayrağımızı təhqir etmiş erməni zabitini
öldürən ordumuzun baş leytenantı Ramil
Səfərova ithaf edirəm.
Vur düşməni zoruna qurban olum,
İgidə şərəfdi vətənçün ölüm.
Xalqım düşübdü erməni toruna,
Mən bələdəm onların kök-soyuna,
Əşir Bəşiroğlu
11
Vur! Baltala! Qurban olum zoruna!
Biz ağladıq, sızladıq, daha bəsdi,
Anaların göz yaşları əbəsdi.
Doğma vətənimi alıbdı yağı,
Baltayla sağalar vətənin dağı,
Vur! Baltala! Qurban olum zoruna!
Vətəndə tapdanıb namus, arımız,
Çapılıb, talanıb, dövlət, varımız.
Ucqar bir ölkədə, uzaq diyarda,
Qisasım qalmasın qansız dığada,
Vur! Baltala! Qurban olum zoruna!
Biz sülh istəyirik, qudurur yağı,
Sinəmə çəkirlər dağ üstdən dağı.
Xocalı dərdini çəkən oğullar,
Düşməni doğrayar, çapar, baltalar.
Vur! Baltala! Qurban olum zoruna!
Kim igid oğlunu qınaya bilər?
Əsəblərin basıb sınaya bilər?
Əşir sevir Ramil kimi nərləri,
Düşməni doğrayıb, tökən ərləri.
Vur! Baltala! Qurban olum zoruna!
ERMƏNİ VƏHŞİLİYİ
2005-
ci ilin iyul ayının ortaları idi. Mənim Rusiyada vəhşicəsinə qətlə
yetirilmiş oğlum Qabil haqda kitabım təzə çapdan çıxmışdı. Mən yazı masamın
axrasında əyləşib yeni kitabım üzərində işləyirdim. Qapı döyüldü. Yoldaşım
qapıya gedib tez mənim yanıma gəldi dedi: - Bir cavan oğlandı, səni görmək
istəyir. Dedim: - De, gəlsin. Bir azdan sonra uca boylu, qarayanız bir oğlan içəri
Dostları ilə paylaş: |