Əşir Bəşiroğlu
23
dey
əndə mən öz xəyallarımdan ayıldım. Bir qaranlıq həyətə girmişdik. Mən artıq
öz h
əyətimizi tanıdım. İstədim ki, dizlərimi yerə qoyub torpağı öpəm. Təlimatçı
qoymadı. Qolumdan tutub dedi, sən
nə edirsən, axı, sən erməni xalqının ən böyük,
qüdr
ətli oğlusan. Belə etmə. Sən yalnız erməni xalqının yaşamasına, onun inkişaf
etm
əsinə fikir verməlisən. Əlimi qapıya üzatdım və hər ikimiz otağa daxil olduq.
Qaranlıq otaqdan qan qoxusu gəlirdi, xırıltı səsləri eşidilirdi. Otaqdan vahiməli
s
əslər gəlirdi. Ancaq otaqda göz-gözü görmədiyindən mən bilmədim ki, otaqda nə
baş verir. Mən təlimatçının qolundan tutaraq əsirdim. Birdən evdə çıraq yandı və
m
ən bütün ailə üzvlərimizi qan içində gördüm. Anamın, atamın başları, qardaş-
bacılarımın qol-qıçları kəsilmişdi. Hamısının gözləri bərələ qalmışdı. Mən
d
əhşətdən qışqırdım. Təlimatçı tez otağa qaçdı və bütün bu mənzərəyə dəhşətlə
baxaraq, bu, türkl
ərin işidir, bu saat onları tapıb məhv etmək lazımdır, dedi. Sonra
o yan-
bu yana qaçmağa başladı. Bu zaman sanki gözlərimin qarşısında bir alov
parladı, elə bil qaranlıq dünyaya düşdüm. Gözümü açanda gördüm ki, məktəbdə
t
ək çarpayıda uzadıblar məni. Təlimatçı əlini başıma qoyaraq mənə təsəlli
verməyə
başladı. “Eyb etməz, biz bu qanı yerdə qoymarıq. Ailə üzvlərinizin hər birinin
əvəzinə minlərlə türkü məhv edərik”. Mən isə öz hayımda idim. Özümü
öldürmək
ist
əyirdim. Ancaq həmin vaxtlar məni gözdən qoymurdular. Hər dəqiqə, hər saniyə
m
ənim yanıma qaravulçular qoyurdular və məni qana qan, intiqam almağa
s
əsləyirdilər. Bütün bunlar nəhayət ki, mənim beynimə yerləşdi. Qərara aldım ki,
özümd
ə böyük qüvvə toplayacam və ailə üzvümüzün
hər birinin əvəzinə on türk
öldür
əcəm. Təkcə ondan təsəlli tapırdım ki, artıq mənə və bütün erməni uşaqlarına
tam mük
əmməl azərbaycan dilini və dinini öyrətmişdilər. Qurani-Kərimi başdan-
ayağa bilirdik, hətta bizi müsəlman da etmişdilər. Orta məktəbi qurtarıb atestat
alanda artıq mənim ad-familiyamı da dəyişib etdilər Məmmədov İbrahim Əliəşrəf
oğlu. Pasport və atestatı mənə təqdim edib tövsiyələr verdilər. Tapşırdılar ki, sən
özünü tam t
əmkinli apar və tapşırıqdan kənara çıxma. Sonra da çoxlu pul verib
yaxşı yol arzuladılar. Dedilər ki, səni dəmiryol vağzalında qarşılayacaqlar.
Dey
əcəklər ki, sən onların qardaşı oğlusan. Həmin ailəni də dolandıracaqsan və
özün d
ə tam türksən. Başqa şey danışmırsan. Sənə və o ailəyə güclü nəzarət
olacaq, deyib m
əni yola saldılar Bakıya. Yolda xurcunumu açanda gördüm ki,
xurcunda b
əlkə də on günlük yemək var. Süfrə açıb yanımdakı türklərlə yemək
C
əsur qardaşlar
24
yedim. H
ətta arada bıçaqla onların qarnına vurub hər üçünü məhv etmək istədim.
Birt
əhər özümü ələ alıb səbrli olmağa çalışdım. Əlimdəki bıçağı qatlayıb cibimə
qoydum. Artıq dözə bilmirdim. Türk qanı içmək keçirdi könlümdən. Daxilimdə bir
haray qopurdu. Özümü qatardan
atmaq ist
əyirdim. İstəyirdim mən də əzizlərim
kimi m
əhv olam, onlar kimi doğranam. Bu fikirlərlə perrona qarşı gedirdim və
perronda t
əkərlərin səsi daha aydın eşidilirdi. Qapı açıq idi. Açıq qapıdan təmiz
hava kütl
əsi daxil olurdu. Səma tərtəmiz, ulduzlar nə qədər idi göydə. Bir qədər
fikirl
əşdim. İlahi, görən o kainatda insan yaşayır? O
insanlar da bir-birinə zülm
edir? N
ə idi mənim günahım? Əgər günahım çox idisə, məni məhv edə
bilm
əzdimi? Axı, niyə gənc yaşımda mənə zülm etdi? Nə üçün mənim taleyim belə
qara g
ətirdi? Mən
hey tələsirdim ki, heç olmasa bircə türk qanını içəm. Bəlkə bir
q
ədər sakitləşərdim. Bu an tamburun qapısı açıldı. Hündür boylu, ziyalı, görkəmli
bir n
əfər tambura gəlib əlində kağız parçası, cibindən tənbəki kisəsini çıxarıb uzun
bir papiros eşdi. Və çaxmaq daşı ilə yandırıb dərin bir qullab vurdu və daxilində
olan tüstünü havaya buraxdı. Tambur tüstü əhatəsi ilə örtüldü. Mənə diqqətlə baxıb
soruşdu, cavan oğlan, Bakıya gedirsən? Bəli, oxumağa gedirəm. O, əlini uzadıb
dedi, g
əl, tanış olaq. Mən əlimi uzadıb dedim – İbrahim. O isə dedi:
Həsənağa,
S
ənaye İnstitutunun müəllimi. Sonra tamburdan çölə və ulduzlara baxıb dedi,
cavan oğlan, göy nə gözəldir. Artıq qanım coşmuşdu. Bu an bütün qüvvəmi
toplayıb arxadan, kürək nahiyyəsindən möhkəm itələdim. Bu an həmin adam
t
əkərlərin altına düşüb vahiməli səs çıxartdı. Hələ o səs mənim qulağımdan getmir.
O s
əs təkərlərin səsinə qarışıb itəndən sonra məndə bir rahatçılıq əmələ gəldi.
Ür
əyimdə olan yanğılar bir qədər azaldı. Səs tam itdi, təkərlərin səsi idi. Mənim
daxilimd
ə rahatçılıq var idi. Bəlkə də uzun illər idi belə rahat deyildim. Tez
tamburu örtüb vaqona daxil oldum. Öz-özüm
ə sevinirdim. İlk ovumun uğurlu
olması üçün həddən artıq sevinirdim. Elə bil dünyaya yenidən gəlmişdim. Və artıq
hiss edirdim ki, m
ənim yuxum gəlir. Ata-anamın o nalələri qulaqlarımdan
getm
ədiyinə görə rahat yuxum yox idi. Tələsik küpemə girib çarpayıya uzandım.
Uzanmağımla yatmağım bir oldu. Dərin yuxuya getdim. Birdən anamın naləsi
m
ənim qulaqlarımda səsləndi. O, qarşımda diz çöküb deyirdi: “Oğul, nahaq qana
əlini bulaşdırdın. Körpə, məsum vaxtında insan qatili oldun, oğul. Qardaşlarım,
bacılarım, atam da elə nalə çəkirdi ki, sən bizim qatilimizi tap, Türklər bizim