15
ora baxdı. Nökərlər tappatapla atları alıqlayırıdılar. Əlvan naxışlı xalçaları
məfrəşlərə yığıb yük tuturdular. «Onların çoxunu mən toxumuşam, heç xeyrini
görməsinlər. Kərbəlayı köçdən əvvəl Zeyvə kəndinə yenə ağırlıq göndərir. Gör
necə qorxur ey! Qorxur ki, el dağda olanda İrandan adlayan qaçaq-quldur evini
talan eləsin».
Gözəl deyinə-deyinə darvazadan uzaqlaşdı. Yalın ayaqları hərdən daşa dəyirdi.
Lakin tələsdiyi üçün ağrını hiss etmirdi. Yeridikcə nimtənəsinə düzdüyü pullar bir-
birinə toxunub cingildəyirdi. Uzun tumanının ətəyini əlində dəstələmişdi. Çəltik
ləklərininin arası ilə uzanan su basmış cığır onu Həkəriyə aparırdı. Birdən ayağının
altında buz kimi soyuq bir şey hiss etdi. Diksinib irəli atıldı. Qara bir ilan yekə bir
qurbağanı udurdu. Qurbağa inildəyir, sanki kimi isə köməyə çağırırdı. Gözəl,
yerdən iri bir daş götürüb ilana atdı. Ilan qıvrıldı, lakin ovunu buraxmadı, sürünüb
özünü kolluğa saldı. Gözəl heyfsilənə- heyfsilənə yoluna davam etdi. Çaya çatanda
gözlərinə inanmadı. «Alo istidən qorxurdu. O bilsəydi Həkəri belə daşıb, məni qəti
qoymazdı gələm. İlin-günün bu vaxdı da çay daşarmış!... Axşam göydə o qədər
ulduz vardı ki!.. Görünür, çayın başına yaman yağıb».
Günəş öz qızılı qanadını yavaş-yavaş güneylərə sərirdi. Dimdiyində çəyirtkə
daşıyan sağsağanlar bağlara tərəf uçur, uzundimdik su bülbülləri qamışlıqda
oxuyur, təzə bala çıxaran alabaxtalar uğuldaşırdı. «Bala şirin şeydir».
UġAQLAR BAYRAM PAYI YIĞIR
Çaylar qar selindən daşıb qəzəbləndi, dünyanı ağzına aldı. Çoxlarının evini uçurdu,
balasını apardı... Körpə Nəbi bu daşqınlar üzərində ayaq tutdu. Büdrədi, yıxıldı,
qalxdı... Nəhayət, qamış at minib tay-tuşlarına qoşuldu...
Molluda böyük şənlik var. Novruz bayramı çoxlarına sevinc gətirmişdi. Ev-eşiklər,
həyət-bacalar tərtəmiz idi. Hətta kəndin ara-bərələrini də süpürüb sulamışdılar.
Arvadlar, gəlinlər, qızlar qayçıdan çıxandan sonra boxçada saxladıqları xeyir-şər
paltarlarını geyinib saçlarını yağlayır əllərinə xına qoyurdular. Küsülülər bir-
birinin evinə gedib barışırdılar. Nişanlı oğlanlar, nişanlı qızlar özlərində-sözlərində
deyildilər. Oğlanlar iri buynuzlu qoçların başlarını xınalayıb boyunlarına şal
dolayır, qızlar evinə göndərirdilər, qızlar xonçalara şəkərbura, paxlava, qırmızı
yumurta düzüb ətrafında şam yandırırdılar. Yoldan keçənlər xonça aparan arvadları
görüb onlara xeyir-dua verirdilər:
-
Allah mübarək eləsin!
-
Subaylarmızdan görək!
Hər evin qapısında bir ocaq yanırdı. Uşaqlar oda bəlim atırdılar. Ocaq daha da
şölələnirdi. Hərə istəyirdi ki, ocağın üstündən birinci hoppansın. Balaca Nəbi də
uşaqların arasında idi. O, qamış atına bir şallaq çəkib hamıdan əvvəl tullandı:
-Ağırlığım-uğurluğum burada qalsın!
O biri uşaqlar da eyni sözü təkrar edib Nəbinin arxasınca ocağın üstündən
atılırdılar. Şən səslər bir-birnə qarışırdı... oğlanlar ocağın dövrəsində yumurta
döyüşdürürdülər.
-Künəsini çevir!
16
-Yox, ver sənin yumurtanı mən tutum!
-Deməzsən aldatdım?
-Sındı! Ver bura görüm!
-Pah atonnan, elə bil qayadı, on beş yumurtanın xəşilini çıxartdı.
Uduzan uşaqlar pərt olmuşdular. Kimi əzilmiş yumurtasını acıqla içir, kimi
döyüşəcəyi yumurtanı dişlərinə vurub bərk-boşluğunu yoxlayır, kimi də
yumurtasını ovcunda sıxıb ocağın işiğında onun sarısına baxırdı.
-Hm... daşdı, daş! Gör bu yumurtaynan neçəsini sındıracağam?! Hə, kim istəyir
gəlsin irəli! Lap ortasını tuturam.
-Yaxşı bir
az əlini aç görüm, heç toxunur ki... Aç deyirəm sənə!
Çox keçmədi ki, ocaq qaraldı. Yumurta döyüşən uşaqlar indi çiyinlərində torba
həyət-bacaları gəzir, bayram payı yığırdılar. Nəbi də qamış atını o evdən-bu evə
səyirdir, taytuşları ilə birlikdə «Kosa-Kosa» mahnısını oxuyurdu:
Ay xanım, xanım, dursana,
Torbamı doldursana,
Yük
dibinə varsana,
Kosanı yola salsana...
Ay uyruğu, uyruğu,
Saqqalı it quyruğu.
Kosa bir
oyun eylər,
Keçəlin toyun eylər.
Nəbi qamış atının başını bu dəfə Xanalıgilin evində yığdı. Həcərin anası Ballı
almacıqları çıxmış, qarayanız bir arvad idi. O gülə-gülə Nəbinin torbasını nöküdlə,
boylanmış yumurta ilə doldurdu. Qoz-fındıq ləpəsi ovuclayıb cibinə tökdü. Dirəyin
dibindəki ayağı bağlı xoruzu da onun qucağına verdi:
-
Oğlum, apar evinizə.
Bərk tut ha, qaçırarsan!
Nəbi sevincək evlərinə qayıtdı. Yığdığı bayram payını boşaldıb yenidən
uşaqlara qoşuldu.
Damların üstündə xısınlaşan cavanlar bacadan evə salladıqları ipi tez-tez
tərpədir, pay almayınca əl çəkməyirdilər.
Gözəl süfrənin böyründə əri ilə üz-üzə oturmuşdu. Nöküd dolu məcməyinin
dövrəsində yanan şamların şöləsi Gözəlin qəlbi təki titrəyirdi.
Sinidə xeyli qovurğa vardı, Alo hərdən ağzına atırdı.
-
A kişi, bayaq uşaqların yanında istəmədim qanını qaraldım, fikir məni
yaman götürüb axı...
-
Yenə nə fikir, ay arvad? Üç oğlum var, bir qızım, hamısı da padşah balası
kimi gözəl-göyçək. Allaha şükür, onları böyüdüb ərsəyə gətirsək, bəsimizdi,
həftəlik azuqəni də yığmışam başımızın altına.
-
Azuqəni demirəm.
-
Bəs nəyi deyirsən?
-
Qonşumuz Xanalının qızı Həcər bayaq bizə pay gətirmişdi. Qız gedəndən
sonra qalmışam məəttəl, bilmirəm qaba nə qoyum. Bayaq da Həcərin anası
Ballı Nəbiyə bir xoruz verib. Hələ iki arşın da qanovuz qoyub Səkinənin