EvrimTeorisi indd


Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı



Yüklə 3,27 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/171
tarix06.05.2018
ölçüsü3,27 Mb.
#41533
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   171

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

28

yıllık yanıltıcılığına nihai olarak son verdiğini düşündükleri 

için böyle bir abartıya gitmişlerdir.

23

Mayr, Platon’un matematiksel yaklaşımının bilim için 



öneminin bilincindedir. O, bu noktanın farkındadır ve sadece 

Platon’un değil, matematiğin ve fizik bilimlerinin kendilerinin 

de biyoloji üzerinde çok olumsuz etkilerinin olduğu kanaatin-

dedir. Geometrinin değişmeyen doğrularının özcülüğe yol aç-

tığını, bunun ise evrimci düşünceye ters olduğunu söylemekte-

dir.


24

 Mayr, Platon’u, evrimin karşıt kampının kahramanı ilan 

eder; o özcülüğün bayraktarı olduğu için bu nitelemeye layık 

görülür. Matematiksel düşüncenin biyoloji üzerindeki zararla-

rına dikkat çeken Mayr’a karşılık Nicholas Rashevsky gibi bi-

yolojide matematiksel düşünceden daha çok istifade edilmesi 

gerektiğini düşünen bilim insanları da mevcuttur. Buna göre 

olasılık hesapları, istatistik çıkarımlar, kümeler teorisi gibi 

matematiksel yaklaşımlar biyolojide kullanılmalıdır.

25

 Biyolo-



jinin fizik bilimlerden farkını anlamak elbette önemlidir ama 

matematiksel düşünce gelişmeden doğa bilimlerinde gelişme 

olmasının çok zor, hatta imkânsız olduğu kabul edilmelidir.

Mayr, Platon’un dört görüşünün biyolojiye zarar verdiğini 

söyler. Bunlardan birincisi bahsettiğimiz özcülük ile ilgili fi-

kirleridir. İkincisi evreni bir kozmos olarak görmesidir ki bu 

ileride evrim fikrinin ortaya konmasında zorluk çıkarmıştır. 

Üçüncüsü canlılığın cansız maddeden kendiliğinden oluşumu 

fikrini savunan filozofların görüşleri yerine Yaratıcı’yı (Demi-

urge) koymasıdır. Dördüncüsü maddi bedenden ayrı bir cevher 

olarak ruha yaptığı çok önemli vurgudur.

26

 Tüm bu izahlar-



dan anlaşılıyor ki Mayr, Platon’un biyolojik düşünceye zarar 

23  Stephen Jay Gould, Full House the Spread of Excellence from Plato to Darwin

s. 41.

24  Ernst Mayr, The Growth of Biological Thought, s. 304. 



25  Teoman Duralı, Biyoloji Felsefesi, Akçağ Yayınları, Ankara (1992), s. 60. 

26  Ernst Mayr, The Growth of Biological Thought, s. 305. 




Evrim Teorisi Ortaya Konmadan Önceki Felsefe, Bilim ve Biyoloji Tarihi

29

verdiğini söylerken aslında ateist evrimci düşünce ile biyolo-

jik düşünceyi özdeşleştirmiş bulunmaktadır. Oysa tüm biyo-

lojik düşünce evrimci yaklaşımla özdeşleştirilemeyecek olma-

sının yanında, ilerleyen sayfalarda göreceğimiz gibi, Evrim 

Teorisi’ne inanan birçok düşünür ateist de değildir. Bu düşü-

nürler açısından Platon’un evreni düzenlenmiş bir kozmos ola-

rak görmesi de Yaratıcı’ya inanması da biyolojinin ilerlemesi 

açısından sorun olarak değerlendirilmeyecektir. Mayr, 2000 

yılı aşkın bir zamanda süren özcü düşünceden insanları kur-

taran kahraman olarak Darwin’i sunar ve onun sayesinde öz-

cülükten popülasyoncu düşünceye geçildiğini söyler. 

27

 

Heidegger, Nietzsche’nin kendi felsefesini Platonculuğa karşı 



bir felsefe olarak gördüğünü ve Nietzsche’nin “Tanrı öldü” sö-

züyle Platoncu metafiziğin ölümünü kastettiğini söyler.

28

 Gö-


rülüyor ki Batı felsefesinde Platon birçok fikrin kaynağı kabul 

edilmektedir ve sırf Platon’un karşıt fikri veya panzehiri olmak 

iddiası bile bir biyolojik yaklaşıma (Darwin örneği) veya fel-

sefi yaklaşıma (Nietzsche örneği) önemli bir konum kazandı-

rabilmektedir. Alfred North Whitehead’in, Batı felsefe tarihini 

Platon’a düşülmüş dipnotlardan ibaret gören yaklaşımı -aslen 

abartılı olsa da- önemli gerçeklere işaret etmektedir. Evrimci 

düşüncenin geç ortaya çıkmasından ve kabulünün zor olma-

sından bile en önemli evrimci bilim insanlarının Platoncu dü-

şünceyi sorumlu tutması ilginç bir örnektir.



ARİSTOTELES

Platon’un biyolojiye doğrudan katkısı yoktur, fakat ortaya 

koyduğu fikirlerin doğa bilimleri ve biyoloji için hem engel 

27  Ernst Mayr, Toward A New Philosophy of Biology, Harvard University Press, 

Cambridge (1988), s. 15.

28  Martin Heidegger, Nietsche’nin Tanrı Öldü Sözü, çev: Levent Özşor, Asa Kitabe-

vi, (2001), s. 18.



Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

30

olma hem de yol açma açısından 

önemi vardır. Aristoteles’in ise 

hem genel felsefesinin, doğa bi-

limleri ve biyoloji için çizdiği yol 

çok önemlidir, hem de bir biyo-

log ve biyoloji felsefecisi olarak 

ortaya koyduğu ve yaptığı çalış-

malar, kendisinden sonraki çok 

uzun bir dönem boyunca etkili 

olmuştur. W. Thompson, E. S. 

Russell ve J. Needham gibi ünlü 

biyologlar onun birçok prensibinin günümüze kadar tazeliğini 

koruduğunu söylerler.

29

 Biyoloji tarihi veya biyoloji felsefesi 



üzerine yazılan kitapların ilk bölümlerinin geniş bir kısmı ge-

nelde Aristoteles’e ayrılmıştır. O, karşılaştırmanın bilim için 

önemini kavrayan ilk kişi olarak anılır.

30

Aristoteles, hocası Platon’un ‘idealar’ öğretisini eleştirir. 



Onun yazılarında eşyadan ayrı ‘idealar’ bulunduğunun kanı-

tını aramak boşunadır.

31

 Platon’un ‘idealar’ ile ilgili öğretisi, 



metafizik problemleri çözmek yerine, gerçek âlemi, aynı adı 

taşıyan faydasız ‘idealar’ ile daha karmaşık hale getirmekte-

dir. ‘İdealar’ eşyanın ne meydana gelmesine ne muhafazasına 

ne anlaşılmasına yardım etmektedirler.

32

 Aristoteles maddi ev-



renden bağımsız ‘idealar’ın varlığını reddederken evrendeki 

bireylerin özü anlamında ‘idealar’ı kabul eder. Yani Aristo-

teles de Platon gibi özcüdür ama onun özcülüğü, bu evrenin 

dışında ayrı bir ‘idealar’ âlemine gözleri çeviren ve bu evreni 

önemsiz kabul eden bir özcülük değildir. İleride Aristoteles’in 

29  F. S. Bodenheimer, The History of Biology an Introduction, s. 18. 

30  Ernst Mayr, The Growth of Biological Thought, s. 88. 

31 Aristoteles, Metafizik, çev: Ahmet Arslan, Sosyal Yayınları, İstanbul (1996), s. 

108-116.

32  Alfred Weber, Felsefe Tarihi, çev: H. Vehbi Eralp, Sosyal Yayınları, İstanbul 

(1998), s. 70.



Yüklə 3,27 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   171




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə