EvrimTeorisi indd

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

416

temellerini yanlışlayan kozmolojik delil ve tasarım delili, ta-

rihin önceki dönemlerinden çok daha rahatlıkla savunulabi-

lecek kadar güçlenmiştir.

Önceden söylediğim gibi natüralist bir anlayışla canlıların 

açıklamasının yapılabilmesi için canlılar var olmadan önce 

gerçekleşen ve canlılığın oluşması için gerekli olan şartları da 

kapsayan beş basamaklı aşamaların hepsinin, doğa içinde ka-

lınarak açıklanabilmesi lazımdır. Bu beş basamaklı aşamala-

rın ilki olan ‘evrenin kendiliğinden varlığı’nı açıklamada natü-

ralizmin başarısız olduğunu, kozmolojik delilin sadece felsefî 

argümanlarla değil, modern bilimin verileriyle de desteklen-

diğini gördük.

 Her ne kadar bu bölümün genelinde tasarım delili natü-

ralizme karşı konumlandırılmış olsa da bu ilk aşamada na-

türalizme karşı kozmolojik delil konumlandırıldı. Kozmolo-

jik delil, tasarım delili ile yakın ilişki içindedir;

718

 kozmolojik 

delil ile evrenin yaratıldığı, tasarım delili ile evrenin tasarım-

landığı söylenir. Her iki delil de evrenin etkilenen, bağımsız 

olmayan bir varlık olduğunu söyler ki bunların her ikisi de 

natüralizmin yanlış bir felsefe olduğu anlamına gelir ve bu 

bölümün konusu açısından önemli olan da budur. Bu yüzden 

bu bölümün temel konusu tasarım delili olsa da kozmolojik 

delile de yer verdim.

Evren kendi açıklamasını kendi içinde barındırmadığına 

göre natüralizmi apriori olarak doğru kabul ederek canlıların 

oluşumunu anlayamayız. Canlıların varlığı ancak maddenin 

varlığı ile mümkündür; hammaddesi olmadan hiçbir ürün olu-

şamaz. Canlılığın hammaddesini açıklamakta kozmolojik de-

lile göre başarısız olan natüralizmi doğru kabul ederek, natüra-

list-ateist bir Evrim Teorisi anlayışının mutlak bir gerçek gibi 

718  William Lane Craig, Design and the Cosmological Argument, (ed. William A. 

Dembski, Mere Creation içinde) Inter Varsity Press, Illionis (1998), s. 332-354.

---

Tasarım Delili

417

sunulması büyük bir hatadır. Bu hataya yol açan temel yanılgı, 

natüralizmin bir felsefe veya bilimsel metot olarak doğru ol-

duğunun sorgusuz kabul edilmesidir. Oysa görüyoruz ki can-

lılığın oluşumunun açıklanması için gerekli olan beş aşama-

nın daha ilkinde natüralizm başarısız olmuştur. Önümüzdeki 

sayfalarda diğer dört aşama üzerinden natüralist-ateist görüşle 

Tanrı’nın varlığını kabul eden teist görüş karşılaştırılacaktır.

DOĞA YASALARININ 

VE SABİTLERİN TASARIMI

İlk aşamada odaklanılan soru “Neden hiçbir şey yerine 

bir şeyler var?” sorusuydu. Bu soruya verilecek cevap, gözle-

nen tasarımlarıyla evrenin ve canlıların açıklanması için ye-

terli değildir. Ayrıca “Neden kaos yerine doğa yasaları var?” 

ve “Neden doğa yasaları, evrende gözlenen tasarımları ve tüm 

çeşitliliği ile canlıların oluşumunu olanaklı kılacak şekilde-

dir?” gibi olağanüstü önemdeki soruların da cevaplarının ve-

rilmesi gerekir.

Bilimsel çabayla, doğa yasalarını bulmak ve buna göre ev-

reni tanımak, geleceği planlamak, insanın rahat ve güvenini 

sağlamak hedeflenir. Fakat bu çaba, neden doğa yasalarının ol-

duğunun açıklamasını içermez. Örneğin çekim gücünün bilim-

sel açıklamasını ele alalım. İster Newtoncu şekilde, ister Eins-

teincı şekilde çekim gücünü ele aldığımızda, bu açıklama bize 

Dünya’nın Güneş çevresinde, Jüpiter’in yörüngelerinin Jüpiter 

çevresinde nasıl döndüğünü açıklar. Bilimsel açıklama, Gü-

neş tutulmasının zamanını, bir uydunun nasıl Dünya’nın yö-

rüngesine oturtulacağını söyleyebilir. Fakat bu açıklamaların 

hiçbiri “Neden kaos yerine doğa yasaları var?” ve “Neden ga-

laksilerin, Güneş sistemimizin ve canlıların varlığını olanaklı 

kılmış olan çekim yasası var?” sorularının cevabı değildir.

---

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

418

Oxfordlu filozof Richard Swinburne’ün dediği gibi, bir ar-

keolojik alanda bulunan bütün madeni paralar aynı işaretlere 

sahip olsa veya bir odadaki bütün belgeler aynı el yazısı ile 

yazılmış olsa, bu durumu izah etmek için ortak bir kaynağı 

gösterecek açıklamayı ararız.

719

 Evrenin ve dünyanın her ye-

rinde aynı şekilde geçerli olan ve dün geçerli olduğu gibi bu-

günde geçerli olan; yani geniş bir alanda ve uzun bir zaman 

diliminde gözüken bu düzenliliğin de bir açıklaması olması 

gerekir. Natüralist-materyalist anlayışı savunanlar ‘doğa ya-

salarının kendiliğinden var olduğunu’ söyleyerek, bir açıkla-

manın gerekliliğini reddedeceklerdir. Oysa tasarım delili ile 

‘doğa yasalarının Tanrı’nın tasarımının bir ürünü olmaları’ te-

melinde, evrenin geniş alanında ve uzun bir zaman diliminde 

görünen düzen açıklanır. Tasarım delilinin bu yaklaşımı ile 

bilimin, doğanın ne kadar düzenli olduğunu göstermedeki ba-

şarısından güç alınarak, bu düzenin daha da derin bir nedeni-

nin olduğu sonucuna varılır.

720

Bence, doğa yasalarındaki tasarımı anlamanın en iyi yol-

larından biri, ancak bu yasaların sayesinde, evrende gözlem-

lenen tüm çeşitliliğin oluşabileceğini kavramaktan geçmekte-

dir. Bu yasalar sayesinde, evrenin daha başlangıç aşamasında 

günümüzde var olan tüm çeşitlilik potansiyel olarak mevcuttu. 

Başlangıçtaki madde ve ona içkin olan yasalar; eğer atomla-

rın, yıldızların, gezegenlerin, sonra ağaçların, balıkların, in-

sanların, sonra masaların, bardakların veya cep telefonlarının 

oluşumuna olanak verecek şekilde olmasaydı, tüm bunların 

meydana gelmesi mümkün değildi. Başlangıç maddesi ve ona 

içkin yasalar, bunları var edecek potansiyeli taşıdığı içindir ki 

bunlar var olabilmişlerdir.

719  Richard Swinburne, Tanrı Var mı?, çev. Muhsin Akbaş, Arasta Yayınları, Bursa 

(2001), s. 44.

720  Richard Swinburne, Tanrı Var mı?, s. 61; Richard Swinburne, The Existence of 

God, Clarendon Press, Oxford (1991).  

---