Executive Summary of the research



Yüklə 0,71 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/24
tarix26.09.2017
ölçüsü0,71 Mb.
#1508
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24

 

 



2.2. Nümunə seçmək əməliyyatları  

Məlumat  toplamaq  üçün  çoxmərhələli  nümunə  seçmək  üsulundan  istifadə  edilmişdir.  Həmin  üsul 

püşk yolu ilə seçilən məktəblərdə aparılmışdır. Bu tədqiqat üçün ƏU Səhiyyə Nazirliyinin təqdim 

etdiyi  siyahılardan  püşk  yolu  ilə  seçilmişdir.  Tədqiqat  iştirakçılarının  qalan  hissəsi  ƏU  vasitəsilə 

seçilmişdir,  yəni  ƏU-la  sorğu  keçirildikdən  sonra  onların  valideynlərindən,  həmin  məktəblərdə 

təhsil alan tipik uşaqlar və onların valideynlərindən,   məktəb direktorlarından, habelə rayon təhsil 

şöbələrinin əməkdaşları ilə sorğular keçirilmişdir.  

 

SN-in  təqdim  etdiyi  siyahıya  uyğun  olaraq,  Azərbaycanda  2006-cı  ildə  qeydiyyata  düşən,  əlilliyi 



olan uşaqların sayı 23 533 idi. SN-in təqdim etdiyi ƏU siyahısından məlum olur ki, onların 83,8%-i 

5-17  yaş  həddindədir.  Nəticələri  optimallaşdırmaq  üçün  tədqiqat  qrupu  qeydiyyata  alınmış  ən  çox 

ƏU-ın  yaşadığı  13  rayonu  seçməyi  qərara  aldı.  Daha  çox  ƏU-ın  Bakı  (paytaxt)  və  Sumqayıt 

şəhərlərində  yaşadığını  nəzərə  alaraq,  nümunə  seçərkən  həmin  şəhərlərdən  daha  çox  müsahib 

seçilmişdir.

5

 Yekun nümunələr 1-ci cədvəldə (6-cı səh.) göstərilmişdir.   



 

Sorğuda iştirak edən valideynlərin təxminən 22%-i kəndlərdən, 78%-i isə şəhərlərdən (şəhərlər və 

rayon  mərkəzləri)  idi.  Valideynlərin  böyük  əksəriyyəti  yalnız  bir  əlil  uşağa  malik  olduğunu 

bildirmişdi.  Müşahidə  əraziləri  TN-in  təqdim  etdiyi  məlumat  əsasında  seçilmişdi.  İki  meyar 

əsasında  müşahidə  yerləri  seçildi.  Birinci  meyar  təhsil  alan  ƏU-ın  sayı,  ikinci  meyar  isə  ƏU-a 

göstərilən təhsil xidmətlərinin növü idi.  

 

Bakı  ən  çox  ƏU-a  (33,5%)  və  təhsil  müəssisələrinin  bütün  növlərinə,  yəni  ev  təhsilinə,  xüsusi 



məktəblərə,  internat  məktəblərə,  ümumtəhsil  məktəblərdə  birləşdirilmiş  siniflərə,  ümumtəhsil 

məktəblərdə  sınaq  səciyyəli  inkluziv  təhsil  siniflərinə  malik  olan  şəhər  kimi  seçildi.  Biləsuvar 

(9,8%)  ən  çox  ƏU-a  malik  olan  kənd  rayonudur  və  həmin  uşaqlara  yalnız  evlərdə  dərs  keçilir. 

Sumqayıt  şəhəri  ƏU-ın  ümumi  sayının  8%-inə  malik  olan  və  təhsil  xidmətlərinin  bütün  növlərini 

göstərən digər böyük şəhər kimi seçildi.  

 

                                                 



5

 Etiraf etmək lazımdır ki, KSİ ölkələrində, o cümlədən Azərbaycanda adətən rəsmi rəqəmlər etibarlı olmur. Məsələn, tədqiqat qrupu 

qeydiyyata düşən uşaqları öz ünvanlarında tapmamışdır. Dövlət orqanlarının nümayəndələri anonimlik şərtilə bildirdilər ki, bir çox 

uşaq öz ünvanını dəyişir, lakin heç də bütün hallarda yeni ünvanı təqdim etmir. Bu vəziyyət təkcə ƏU-ın ümumi sayı baxımından 

deyil, həm də kənd/şəhər nisbəti kimi məsələlər baxımından bütün ölkəyə xas olan nümunəvi qayda tərtib etməkdə tədqiqat qrupu 

üçün müəyyən çətinliklər yaratdı. Bu səbəbdən tədqiqat metodologiyasının bəzi zəif cəhətləri ola bilər. 

 

1-ci cədvəl. Nümunələrin seçilməsi 

Rayonun adı 

ƏU-ın ümumi 

sayı 

(5-17 yaş) 

Nümunələrin 

seçilməsi 

(nəzərdə 

tutulan) 

Nümunələrin 

seçilməsi 

(həqiqi icra) 

Nümunələrin 

seçilməsi 

(həqiqi icra %) 

1.

 



Bakı 

3567 


220 

240 


6.7% 

2.

 



Biləsuvar 

1043 


60 

59 


5.6% 

3.

 



Masallı 

915 


80 

80 


8.7% 

4.

 



Sumqayıt 

852 


100 

100 


11.7% 

5.

 



Gəncə 

775 


100 

99 


12.7% 

6.

 



Ağcəbədi 

665 


40 

40 


6% 

7.

 



Qax 

562 


20 

20 


3.5% 

8.

 



Naxçıvan 

484 


40 

40 


8.2% 

9.

 



Şəki 

470 


20 

22 


4.6% 

10.


 

Goranboy 

463 

20 


20 

4.3% 


11.

 

Tovuz 



437 

20 


21 

4.8% 


12.

 

Bərdə 



428 

20 


21 

4.9% 


13.   Yevlax 

 

60



6

 

59 



 

Cəmi 

10661 

800 

821

7

 



7.7% 


 

Şəki  və Yevlax təhsil xidmətlərinin bütün  ənənəvi  növlərini göstərən kənd rayonlarıdır və burada 



ƏU-ın  4.4%-i  yaşayır. Yevlax həm  də  sınaq səciyyəli inkluziv təhsil siniflərini açan kənd rayonu 

kimi seçilmişdir

8

.  Bundan əlavə, Şağan və Saray kəndlərində Əmək və  Əhalinin  Sosial  Müdafiəsi 



Nazirliyinin  nəzdində  fəaliyyət  göstərən,  ağır  əlillik  dərəcəsinə  malik  olan  uşaqlar  üçün  nəzərdə 

tutulan internat məktəbinə baş çəkilmiş, sinif otaqları və mühit müşahidə edilmişdir.    

 

 

2.3. Tədqiqat fəaliyyətini məhdudlaşdıran amillər  

Tədqiqat  zamanı  müxtəlif  səbəblər  üzündən  nəticələr  gecikdirilmişdir.  Tədqiqatın  həyata 

keçirilməsi  bir  neçə  ay  gecikdirilmiş,  tədqiqatı  həyata  keçirən  müəssisələr  tədqiqat 

metodologiyasını bir neçə dəfə dəyişdirmişdir. Tədqiqatçılar qrupu müxtəlif nazirliklərdən (SN-dən 

və TN-dən) statistik məlumatları gec almışdır.  

 

Tədqiqat  zamanı  rast  gələn  problemlərdən  biri  də  sorğu  keçirən  qrupun  nazirliklərdən  verilən 



ünvanların  bir  qismində  ƏU-ın  olmaması  idi.  Həmin  ünvanlardan  qrupa  verilən  cavablar 

aşağıdakılardan ibarət olmuşdur: 

 

ƏU köçüb getmişdir,  



 

Bəzi hallarda isə həmin ünvanda heç bir ƏU olmamışdır (ola bilsin ki, bu valideynin öz əlil 

uşağı barədə məlumat vermək istəməməsi ilə bağlı idi).   

Buna bənzər hallara ən çox Sumqayıt və Bakı şəhərlərində  rast gəlinmişdir.  

 

Əksər  hallarda  müsahiblər  və  tədqiqat  iştirakçıları  özlərinin  və  əlilliyi  olan  uşaqlarının  rast 



gəldikləri  çətinliklər  və  məsələlər  barədə  bəzi  suallara  çox  ehtiyatla  cavab  verirdilər.  Müsahibə 

götürən  şəxslər  iştirakçıların  adlarının  gizli  saxlanacağını  müsahibə  əsnasında  iştirakçılara  izah 

etmək üçün müəyyən vaxt sərf etməli olurdular.     

 

Müşahidə  əsnasında  rast  gələn  ən  mühüm  maneə  müəllimlərin  öz  fəaliyyətlərinin  müşahidə 



edilməsini  və  ola  bilsin  ki,  tənqid  edilməsini  istəməmələri  idi.  Müşahidələrdə  iştirak  edən,  o 

cümlədən  evlərdə  dərs  keçən  müəllimlərə  tədqiqatçıların  gəlməsi  barədə  əvvəlcədən  məlumat 

verilmişdi.  Tədqiqat  göstərdi  ki,  belə  vəziyyətdə  bəzi  müəllimlər  dərs  planına  riayət  etmirdi  və 

siniflərdə  öz  gündəlik  işlərini  yerinə  yetirmək  əvəzinə,  öz  peşələrinin  və  iş  üslublarının 

xüsusiyyətlərini  tədqiqat  qrupunun  üzvlərinə  izah  edirdilər.  Müşahidə  olunan  bir  çox  siniflərdə 

müəllimlər  öz  işlərinin  nəticəsini  nümayiş  etdirməyə  çalışır  və  uşaqlardan  əldə  etdikləri  bilikləri 

tədqiqatçılar üçün nümayiş etdirmələrini xahiş edirdilər. 

 

Tədqiqat  qrupunu  siniflərə  və  ƏU-ın  evlərinə  aparan  məktəb  direktorlarının  və  yaxud  baş 



müəllimlərin iştirakı da müşahidə olunan dərslərin təbii keçməsinə mənfi təsir göstərən amillərdən 

biri  idi.  Müşahidələr  göstərdi  ki,  müəllimlər  müstəqil  surətdə  qərar  qəbul  etmir  və  rəhbərliyin 

tapşırıq və göstərişlərinə əməl edirdilər.  

 

3. Nəticələr 

 

Bu  bölmədə  tədqiqatdan  əldə  olunan    məlumatların  təhlilinin  nəticələri  göstərilir.  Burada  təhsil 



imkanları  və  çətinlikləri  ailə,  dövlət  və  qohumlar  tərəfindən  göstərilən  dəstək,  maraqlı  tərəflərin 

gözlədikləri  nəticələr,  ƏU-a  tolerant  münasibət,  ƏU-a  təhsil  və  əlavə  xidmətlərin  göstərilməsi 

müzakirə  olunur.  Bundan  əlavə,  bu  bölmədə  yerli  qanunvericilik  uşaq  hüquqlarına  dair  əsas 

beynəlxalq sənədlərlə müqayisə edilir,  təhsil xidmətləri və əlavə xidmətlər təhlil olunur.  

 

                                                                                                                                                                  



Əvvəlcə Yevlax nümunələrə daxil edilməmişdi. Yevlax Dövlət İnkluziv təhsil proqramının sınaq ərazilərindən biri olduğuna görə, 

onu tədqiqat nümunələrinə daxil etmək qərara alındı.  

7

 Sorğu qrupu kiçik səhvə yol verdi və valideynlər arasında lazım olmayan əlavə 21 sorğu keçirdi. 



 

8

 



Yevlaxda bu sınaq layihəsi TN, Beynəlxalq tibb korpusu və Təhsildə yeniliklər mərkəzi ilə birlikdə həyata keçirilirdi. 

 



Yüklə 0,71 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə