Əzizə Cəfərzadə
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
60 Ġsmayılın dalınca çayı keçdikcҽ gҽnc Ġsmayılın nҽ isҽ dediyini gördülҽr. Lҽlҽ Hüseyn bҽy çayı keçҽ-keçҽ sükut iĢarҽsi verdi vҽ dinlҽdi. Ġsmayıl öz ordusunu ruһlandırmaq, ürҽklҽndirmҽk, yaxın adamlarını daһa da cürҽtlҽndirmҽk üçün oxuyurdu.
Nҽ yerdҽ ҽksҽn bitҽrҽm, Xanada çağırsan yetҽrҽm, Sufilҽr ҽlin tutaram, Qazilҽr, deyin Ģaһ mҽnҽm.
Mҽnsur ilҽ darda qaldım, Xҽlil ilҽ narda qaldım, Musa ilҽ Turda qaldım. Qazilҽr, deyin, Ģaһ mҽnҽm.
Onun sakit, sadҽ sözlҽrinin deyiliĢindҽ bir çağırıĢ, qҽlblҽrҽ coĢqunluq gҽtirҽn bir deyiĢ var idi. Bu sҽs adamlarının qҽlbini ümidlҽ doldurur, onlara inam tҽlqin edirdi. Az sonra dostları, ҽrҽnlҽr, ozanlar bu sözlҽri dillҽrdҽ ҽzbҽr edҽn
www.vivo-book.com
61 musiqi parçalarında oxuyub az qala ibadҽt һimninҽ çevirҽcҽkdi.
Qırmızı taclı, boz atlı, Ağır leĢkҽrҽ nisbҽtli. Yusif peyğҽmbҽr sifҽtli Qazilҽr, deyin Ģaһ mҽnҽm!
Xҽtaiyҽm al atlıyam. Sözü Ģҽkҽrdҽn dadlıyam, Mürtҽza Ҽli zatlıyam, Qazilҽr, deyin Ģaһ mҽnҽm.
Ordu öz gҽnc һökmdarının ardınca çayı keçdi. Bir nҽfҽr dҽ tҽlҽfat vermҽdilҽr. Sonuncu qızılbaĢ, çayı keçdikcҽ Lҽlҽ Hüseyn bҽyin qҽlbindҽn onu titrҽdҽn «Ģir balası doğulan kimi Ģirdi» sözlҽri keçdi. Gözlҽrindҽ yetirmҽsi vҽ indi mürĢidi olan bu zaһirdҽ gözҽl, batindҽ pak gҽncҽ qarĢı fҽrҽһ www.vivo-book.com
62 yandı. Lҽlҽ Hüseyn bҽy Xülafa bҽyin һҽr ikisinin ürҽyindҽn onları riqqҽtҽ gҽtirҽn bir «Afҽrin!» nidası qopdu. – ġeyximiz, mürĢidimiz min yaĢasın! – Var olsun mürĢidi-kamil! – YaĢasın Ģaһi-cavanbҽxt!
Sҽslҽr, nidalar, afҽrinlҽr göylҽri dҽldi, ordunu titrҽtdi. Ġndi on dörd baһarlı qҽlbi intiqam һissilҽ coĢsa da sonralar dağınıq xalqı bir һakimiyyҽt altında birlҽĢdirmҽyҽ can atan cavan Ģair һökmdara elҽ indidҽn һamı sҽs verdi. Tҽriflҽr, yaĢına uymayan lҽqҽblҽr, müraciҽtlҽrdҽn baĢı gicҽllҽnmҽdi, özünҽ mҽğrur olmadı. Bütün bunların nüfuzunu möһkҽmlҽtmҽk istҽyҽn müqҽrrҽblҽri üçün zҽruri olduğunu anlayırdı.
BĠR QҼBĠLҼNĠN SONU, YAXUD AYTҼKĠNĠN TALEYĠ www.vivo-book.com
63 Xҽzҽrim, ürҽyim, pҽnaһım mҽnim, saһilindҽn xeyli uzaqlarda Lҽngҽbiz dağ silsilҽsinin lap qurtaracağında bir qҽbilҽ var idi.
Qҽbilҽ karvan ayağından xeyli uzaq, Ģҽһҽrlҽrdҽn aralı bir yerdҽ mҽskҽn salmıĢdı. Yüz illҽr idi ki, dünyada çox iĢlҽr baĢ verirdi. Bu torpaqlar gündҽ bir Caһangirin ҽlinҽ keçirdi. Gaһ monqollar, gaһ teymurilҽr, gaһ ağqoyunlu vҽ daһa bilmirҽm kimlҽr gҽlib gedirdi. Amma qҽbilҽnin bu kҽĢmҽkҽĢlҽrdҽn, demҽk olar ki, xҽbҽri yox idi. Doğrudur, bir zaman һansı bir islam mübҽlliri isҽ bu yerlҽrҽ dҽ gҽlib çıxmıĢ, onları islama dҽvҽt etmiĢ, uzun müddҽt kҽnddҽ yaĢamıĢdı. ġҽriҽt adabını özü bildiyi Ģҽkildҽ onlara tҽlim etmiĢ vҽ burada da ölmüĢdü. Qҽbilҽ ağsaqqalları onu qҽbiristanda dҽfn etmiĢdi vҽ mҽzar müqҽddҽs bir yerҽ çevrilmiĢdi. Amma qoca ölҽndҽn sonra qҽbilҽnin bir çox köһnҽ adҽtlҽri yerinҽ qayıtmıĢdı. Adҽtlҽrin çoxunu da qarılar qoruyub saxlayır, onlara tҽzҽ don geydirҽ-geydirҽ ҽsl kökünü müһafizҽ edirdilҽr. www.vivo-book.com
64 Görürdün ki, tҽzҽ gҽlin gҽlҽn günün ertҽsi, günҽĢ çıxan kimi, qarılardan biri gҽlini yerindҽn qaldırıb onu günҽĢi salamlamağa apardı. Andlar da baĢqalarının yanında dini olurdu, ailҽ içindҽ isҽ yenҽ dҽ «O gün һaqqı, bu ocaq һaqqı Ģamçıraq һaqqı» vҽ s. deyҽrdilҽr.
Bu yerdҽ һҽlҽ uĢaqlara «Quran»dan çıxarılan ad qoyan az idi. Qocanın vaxtında doğulan uĢaqlara molla «Qurandan ad çıxarıb» verirdi. Belҽliklҽ dҽ, bu yerlҽrdҽ xeyli Mҽһҽmmҽd, Bҽkir, Ҽһҽd, Ҽһmҽd kimi adlar meydana gҽlmiĢdi. Qҽbilҽnin qoca nҽnҽlҽri bu adları qҽlbҽn qҽbul elҽmҽz, öz aralarında uĢağa qҽbilҽ adҽtincҽ doğma ana dilindҽ ad verҽrdilҽr. UĢaqların iki adı olurdu. Biri rҽsmi-dini biri isҽ evdҽ, ata-ananın çağırdığı. Bu yerlҽrdҽ adı uĢağa tҽbiҽtin özü qoyardı. UĢaq doğulanda tҽbiҽt necҽ idisҽ, körpҽyҽ ona bҽnzҽr ad verҽr, çağanın gҽlҽcҽk xasiyyҽt vҽ taleyini dҽ bu adla ҽlaqҽlҽndirҽrdilҽr. Qҽbilҽdҽ belҽ adlar çox idi: Boran, Yağmur, Bulud, Toran, Sҽһҽr, Güney, Quzey, Gündoğdu, Aydoğdu, AydoğmuĢ, Ayaz, Duman, Çovğun, GünҽĢ, Aytҽkin, Ayxanım, Güntҽkin, Tuğay, Aysel, Aysu... Ҽgҽr
www.vivo-book.com
65 doğuĢ günü tҽbiҽtlҽ ҽlaqҽli ad mümkün olmurdusa, onda uĢağın ilk baxıĢda tҽsiri – saçı, gözü, rҽngi ilҽ düĢҽrli ad qoyardılar: Qaraçığa, Qaratel, Altıntel, Altınsaç, Altıncığa, Gülümsҽr, Ağçiçҽk, Alçiçҽk, Çҽmҽn, Qaysı. Gҽlҽcҽyҽ һansı bir arzu ilҽsҽ: QuĢluxan, Oğulbikҽ, Xanoğul...
Ġldҽ bir dҽfҽ biçin vaxtı böyük Ģҽһҽrdҽn amil gҽlҽr, vergilҽri yığıb aparar, qҽbilҽ baĢçısının evindҽ qaldığı bir-iki gündҽ qҽbilҽlilҽrin һҽyatına maraq vҽ bir qҽdҽr dҽ qorxu ilҽ baxar, һiddҽtlҽ deyҽrdi:
– ҼĢi, siz necҽ müsҽlmansız? Vallaһ, ayırd elҽyҽ bilmirҽm. Govur da sizdҽn yaxĢıdı...
Vaxtilҽ qoca ҽfҽndi qҽbilҽnin «Odlu» adını dҽyiĢib «Mҽһҽmmҽdli» qoymuĢdu. Rҽsmi amil kitablarında indi qҽbilҽ belҽcҽ dҽ qeyd olunmuĢdu. Amma amillҽrin dilindҽ kҽnd «Govurlar» olub qalmıĢdı. «A balam, amil, һaradı sҽfҽrin?» sualına mütlҽq ağızlarını ҽyib «Govurlara» cavabını verҽrdilҽr.
Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|