www.vivo-book.com
82
tapıb verdiyi qılınc var idi.
Çiçҽk arvad üzünü göylҽrҽ tutub duanı nifrinҽ qatırdı.
– Xıdır Nҽbi, Xıdır Ġlyas, bҽndҽni bҽndҽdҽn xilas!
Keflҽr duru olmasa da, ona sataĢan tapılırdı:
– Ay arvad, onu һamilҽ zҽnҽn doğanda deyҽrlҽr.
– BaĢıma xeyir, elҽ bu bҽndҽsindҽn can qurtarsaq, tҽzҽdҽn
dünyaya gҽllik!
Ġkindi vaxtı camaat namazını һҽmin qaya üstündҽki ҽl boyda
yerdҽ qıldı. Düzҽnlikdҽn baxanda nҽ qazma, nҽ dҽ alaçıqlar
görünürdü. Qҽbilҽnin ҽski, indicҽ saһiblҽri tҽrҽfindҽn tҽrk
edilmiĢ evlҽri isҽ qҽribҽ bir sükuta dalmıĢdı. Elҽ bil adamlar
yatmıĢ, ya da һarasa qonaq getmiĢlҽr. Bir az sonra
qayıdacaqlar, soyumamıĢ ocaqlar tüstülҽnҽcҽk, boĢ qalmıĢ
axurlara mal-qara bağlanacaq, kҽndin içi һay-küylҽ
dolacaqdı. Amma bu, zaһirdҽ belҽ idi. Sanki özlҽrin
һamısına qҽsdli-qҽrҽzli bir oğru gҽlmiĢ, otaqları silib-
süpürüb aparmıĢdı.
www.vivo-book.com
83
* * *
... Qazıların ön dҽstҽsi kҽndҽ çatanda burada çox qҽribҽ bir
һal gördülҽr. BoĢ evlҽr, ölüsüz tabut, açıq mҽzar tҽki
ağızlarını açıb baxır, qara bir kaһa kimi nҽzҽrҽ gҽlirdi.
Zağalarda bir qotur keçi dҽ yox idi. Hinlҽrdҽ bir axsaq cücҽ
dҽ qalmamıĢdı... Qazıları һeyrҽt götürdü. Kҽndҽ davanın ҽli
dҽymҽmiĢdisҽ dҽ, nҽfҽsi toxunmuĢdu. Qazılar boĢ evlҽrdҽ
yerlҽĢib, ҽsas qüvvҽlҽrin gҽlib yetiĢmҽsini gözlҽdilҽr. Onlar
burada birlҽĢҽcҽkdilҽr. Bir neçҽ gün qoĢuna dinclik
verҽndҽn sonra ġirvanĢaһların yaz-yay iqamҽtgaһı olan Fit
dağına yollanacaqdılar. QarĢı dağları keçmҽk üçün istiraһҽt
zҽruri idi. Yol bundan o yana da GünҽĢli çayın dҽrҽsi
boyunca gedirdi ki, bu da qoĢunu özü ilҽ su eһtiyatı daĢımaq
zҽһmҽtindҽn xilas edirdi. Qazılar ilk ҽvvҽl GünҽĢli çayda
çimib, sonra da yemҽk-içmҽk һazırlamağa baĢladılar.
AxĢam düĢmҽsinҽ baxmayaraq ҽtrafda һҽlҽ dҽ kҽnd
www.vivo-book.com
84
ҽһlindҽn kimsҽ görünmürdü.
DҼRVĠġLҼR
Xҽzҽrim, ümidim, ümmanım mҽnim!
Elҽ bu vaxtlarda dünyanın baĢqa bir sҽmtindҽ bizim
Sultanım xanımı, Aytҽkini vҽ Ģeyx oğlu Ģaһ olacaq balaca
Ġsmayılı tanımayan, onlarla һeç bir ҽlaqҽsi olmayan bir tacir
ailҽsindҽ, demҽk olar ki, onlarla yaĢıd ҽkiz oğlan uĢağı
böyüyürdü. Ҽsillҽri neçҽ illҽr ҽvvҽl һürufilҽr pҽrҽn-pҽrҽn
düĢҽndҽ ĢirvanĢaһlığı tҽrk edib Koniyada yurd salmıĢ bir
dҽstҽ azҽrbaycanlı tacirlҽrdҽn birinҽ mҽnsub idi. Hacı
BҽĢirin türk qızı Lҽmandan doğulan ҽkiztay oğulları ayağı
düĢҽrgҽli olmuĢdu. KiĢinin ticarҽtdҽ ҽli gҽtirmiĢ, ummadığı
yerdҽn xeyli qazanc yiyҽsi olmuĢdu. Oğlanlar gözündҽ birҽ-
beĢ böyüdüyündҽn, onlardan dayҽni, mollanı ҽsirgҽmҽmiĢ,
savad yiyҽsi olmalarına, sağlam böyümҽlҽrinҽ çalıĢmıĢ, bir
www.vivo-book.com
85
ata kimi ҽlindҽn gҽlҽni dҽ, gҽlmҽyҽni dҽ elҽmiĢdi. Amma
illҽr keçdikcҽ Hacı BҽĢir qҽribҽ Ģҽkildҽ uĢaqlardan
pisikmiĢdi. Ҽkiztaylardan Ġsrafil ҽvvҽlcҽ qatı dindarlığı ilҽ
seçilmiĢ, Ģҽһҽr qazısının müridinҽ çevrilmiĢ, cavan olmasına
baxmayaraq qazının on inanılmıĢ bazar ҽmҽlҽcatından biri
olmuĢdu. Atasının sҽnҽtinҽ, yҽni ticarҽtҽ һeç meyil
göstҽrmҽmiĢdi. Ҽksinҽ, qazının sağ ҽli kimi bazarda
tacirlҽrin qҽnimi kҽsilmiĢ, ҽn natҽmiz bir güdükçü olmuĢdu.
Tacirlҽr, baqqal, ҽllaf, ҽttar kimi mötҽbҽr Ģҽxslҽr, elҽcҽ dҽ
dostu sarbanlar, bҽzirganlar yanında atasının dilini gödҽk
elҽmiĢdi.
Ҽkizlҽrin ikincisi – Ġbraһim belҽ deyildi. O, Ġsrafil kimi
zaһirdҽ atasına, batindҽ qҽddar bir Cҽllada bҽnzҽmirdi. Uca
boyu, zҽrif ҽndamı, iĢıqlı siması ilҽ Ġbraһim, daһa çox anası
Lҽman xanımı xatırladırdı. Hҽrҽkҽtlҽri aram, danıĢığı
tҽmkinli idi. Ҽlҽvi, BҽktaĢi dҽrviĢlҽrinҽ qoĢulduğundan o da,
atasını xeyli mҽyus etmiĢdi. Bir dҽfҽ kiĢi onunla ciddi
danıĢdı:
– Oğul, o bitli-sirkҽli, tҽkcҽ bığ-saqqalını deyil, qaĢlarını,
www.vivo-book.com
86
kirpiklҽrini belҽ qırxan dҽrviĢlҽrdҽ nҽ görmüsҽn?
Ġbraһim qızardı, qızğınlıqla etiraz etdi:
– Heç nҽ, dҽdҽ, mҽn onların zaһirini yox, ҽrkanını qҽbul
edirҽm. Mҽn dünyamızı görmҽk istҽyirҽm. Bilmҽk
istҽyirҽm, görüm dünyada daһa necҽ insanlar, һansı dillҽr,
nҽ cür adҽtlҽr var.
Hacı BҽĢir sҽsini ucaltdı:
– Ҽzizim, sҽn tacir kimi dҽ dünyanı gҽzҽ bilҽrsҽn, istҽdiyin
yerlҽri, insanları görҽ bilҽrsҽn. Halal-minallaһ ticarҽt
iĢlҽrimi al ҽlinҽ. Mҽn daһa qocalmıĢam. QoĢul karvanlara,
sҽn gҽtir, mҽn ötürüm. Ata-bala ҽl-ҽlҽ verҽk, һҽm mal-
qaramızı artıraq, һҽm dҽ sҽnin arzun ҽmҽlҽ gҽlsin.
Ġbraһim xҽfifcҽ gülümsҽdi:
– BağıĢla, dҽdҽ, mҽnim dünya malında gözüm yoxdu. Onu
artırmaq da xҽyalımdan keçmir.
Bu yerdҽ bayaqdan diqqҽtlҽ atasını vҽ ҽkiztayını dinlҽyҽn
www.vivo-book.com
87
Ġsrafil sözҽ qarıĢdı. Qaba gülüĢlҽ güldü:
– YaxĢı... Bҽs yemҽk istҽmҽzsҽn? Geymҽk istҽmҽzsҽn? Ev-
eĢik, arvad-uĢaq istҽmҽzsҽn? – Sonra sҽsini yalnız qardaĢı
eĢidҽ bilҽcҽk qҽdҽr alçaldıb ҽlavҽ soruĢdu: – Bҽs Nҽsrini
nҽynҽn dolandıracaqsan? Ҽyninҽ tuman almalısan, yox?
Onu da dҽdҽn alacaq?
Ġbraһim qҽzҽbindҽn titrҽdi. Xısıntıyla “sҽnҽ qalmayıb”,
pıçıldadı, iradҽsini toplayıb ucadan tҽmkinlҽ dedi:
– Dҽdҽ, sҽn mҽndҽn incimҽ. Sҽn bu iĢlҽrini böyük
qardaĢımız Hҽmdullaya tapĢır. Mҽnim bu dünya ilҽ һeç bir
ҽlaqҽm yoxdu vҽ olmayacaq da! Mҽnim yatağım
yaradanımın xҽlq elҽdiyi çöllҽr, yemҽyim xaliqimin bҽxĢ
etdiyi ot-ҽlҽf olacaq. Halal ticarҽt qardaĢlarımın boyuna
biçilib. Mҽn xaliqimҽ bir an daһa tez qovuĢmaq eĢqilҽ
yanıram. Mҽgҽr sҽn bunu duymursan, dҽdҽ? Sҽn
dünyagörmüĢ, ҽqidҽsi üçün tҽrki-vҽtҽn olmuĢ Caһandidҽsҽn
... Mҽn isҽ, bel atam, sҽnҽ ağ olmadan, rica edirҽm, һalal elҽ
ҽmҽyini. Yol atamın yolunu tutub getmҽyimҽ mane olma...
Dostları ilə paylaş: |