Əzizə Cəfərzadə
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
42 ĢirbҽdüĢҽndҽ düzҽltmҽk öyrҽnir, ҽncir doĢabında ҽdavalı zincilfҽrҽc biĢirir, üzüm vҽ tut qurudur, ҽncir riçalı, ağ Ģanı mürҽbbҽsi һazırlayır, ağır, yavan qıĢa azuqҽ yığır, һazırlıq görürdü.
Yayın qızmar günlҽrindҽ Xeyransa xalaya paltar-palaz yumaqda, yorğan-döĢҽk salmaqda kömҽk edҽrdi. Xҽzri onları ҽldҽn salanda arvad gülҽ-gülҽ sҽslҽnҽrdi: – Qızım, sҽn ananın ilkisҽn, qaç bir ҽncir ağacını yellҽt.
Onda qız ҽncir ağacının dibinҽ qaçar, kövrҽk budaqları tҽrpҽdҽr vҽ gülҽrҽk deyҽrdi:
Mҽn anamın ilkiyҽm, Ağzı qara tülküyҽm, Xҽzri get, gilavar gҽl.
Külҽk boğanaq salanda onu «qovardı»: Ayran vermҽz öyünҽ, www.vivo-book.com
43 Qonaq qoymaz öyünҽ.
Ġnanırdı ki, Xeyransa arvadın öyrҽtdiyi bu «ovsunu» oxuyan kimi xҽzri kҽsҽcҽk, sҽrin gilavar gҽlҽcҽk, daһa gözlҽrinҽ qum dolmayacaq, möcalanda yağtikan üstҽ gün qabağında sҽrdiyi kҽһrҽba kimi ҽncirlҽri qum vurub xarab etmҽyҽcҽkdi. Sonra da bu qurumuĢ ҽncirlҽri ağ torbaya töküb, qurd düĢmҽsin deyҽ ağzını tikҽcҽk, qıĢ novxarıĢını, һҽĢaratdan, tozdan qoruyacaqdı.
Ҽncir dҽyҽndҽ babası yuxudan tezdҽn durar, acqarına ağacdan dҽrdiyi Ģirin, sarı ҽncirlҽri yeyҽ-yeyҽ nҽvҽsini yuxudan oyatmaq üçün:
Ҽncir sabaһi, Doldur tabaği. Aç qaĢqabaği, Ay sarı sabaһi!..
– deyҽ oxuyar, qızı da Ģҽfalı meyvҽlҽrdҽn yemҽyҽ çağırardı. www.vivo-book.com
44 Qız da gülҽ-gülҽ: – Ҽnciri yemҽdün getdün. Dҽrdüvi demҽdün getdün, – deyib oxuya-oxuya babasına qoĢulardı. Hҽrdҽn һҽyҽti süpürmҽyҽ vaxtı çatmazdı, gecҽ ҽsҽn xҽzri onun «iĢini görҽrdi». Sҽһҽr һҽyҽtin qumunu yayılmıĢ, tҽmiz görҽndҽ deyҽrdi: – Hҽ, bax bir, baba, külҽk gör һҽyҽti necҽ süpürüb?! Pıçalların da üstünü örtüb. Qoca gülҽrdi: – Hҽ, qızım, xҽzri tҽnbҽl arvadların qolundan tutub bu gecҽ, zir-zibillҽrini ört-basdır elҽyib.
Hҽrdҽn Xeyransa arvad ona «kiĢi sҽni oğlundan da çox istҽyir, һeç o vaxtlar oğluna belҽ meһr saldığını, belҽ qucağına aldığını görmҽmiĢdik», – deyҽrdi. Bir dҽfҽ babasından soruĢdu: – Baba, ay baba, deyirlҽr mҽni ata-anamdan da çox istҽyirsҽn, düzdü?
– Düzdü, – kiĢinin gözlҽri qıyıldı. – NöĢün? www.vivo-book.com
45 – Nҽvҽ Ģirindi, Ģirin Ģeydi. – NöĢün? – NöĢünü yoxdu ki, qızım. Bax, ata-anan ҽkdiyim ağacdı, sҽn dҽ onun meyvҽsi һeç görmüsҽn ağac yeyilҽ? Meyvҽni yeyҽrlҽr, mҽnim balam, meyvҽni. – Bu sözlҽrlҽ dҽ qoca, nҽvҽsini bala һҽsrҽtli bağrına basır, saçlarını sığallayırdı. Ġndi Qazi bҽy olmayanda o gaһ babasının, gaһ da Xeyransa xalanın sҽsini eĢidir, kövrҽlir, Ģirin uĢaqlıq, qızlıq xatirҽlҽri boğazını qҽһҽrlҽndirirdi.
Qazi bҽyi sevmҽyindҽn peĢman deyildi. Amma doğma yurdu, һҽyҽti, qoca babası vҽ ona ananı, nҽnҽni ҽvҽz edҽn qonĢuları Xeyransa xala üçün çox darıxırdı. Arabir Qazi bҽylҽ qılınc mҽĢqindҽn, ya ovdan qayıdanda qoca babaya uğrayırdılar. Qız o saat ayaqqabılarını atıb qızıl qumlar üstündҽ ayaqyalın gҽzir, quyudan su çҽkir, babasının pal- paltarından çirklisi vardırsa yuyub arıdır, qab-qacağını qumla sürtüb tҽmizlҽyir, ev-eĢiyinҽ ҽl gҽzdirirdi. Amma bununla belҽ, bu gҽliĢlҽr yad qonaq tҽsiri bağıĢlayırdı. Qapının o biri üzündҽ sҽbirsiz köһlҽn kiĢnҽyib onları
www.vivo-book.com
46 çağırırdı. Qazi bҽy onun iĢ görmҽsinҽ bir söz demҽsҽ dҽ, qızın qҽfҽsdҽn buraxılan tҽki nҽ edҽcҽyini lazımınca bilmҽyҽn, pҽrvaz etmҽyҽ qorxan quĢ kimi һҽrҽkҽt etdiyini görür, dodaqlarında xҽfif, isteһzalı bir tҽbҽssüm oynayırdı. Yҽni «naxırçı qızı naxırçılığın arzular». Oğlan darıxır, tatarısını uzunboğaz mҽstlҽrinin boğazına döyҽ-döyҽ bağçanı dolaĢırdı.
Xeyransa xala da qapının ağzında qorxa-qorxa görünür, yaĢmanıb boylanır vҽ eһtiyatla, qeyri-adi geyimdҽ ona yad görünҽn qıza yanaĢır, bir gözü oğrun-oğrun Ģaһzadҽyҽ dikilirdi. – XoĢ gördük, xala! – deyҽ boynuna sarılan Sultanım xanımı, sevinclҽ olsa da, eһtiyatla bağrına basırdı. Hasarın o biri üzündҽn deĢiklҽr arasından Xeyransa xalanın qız vҽ nҽvҽlҽrinin alnı, burnu, gözü görünüb yox olurdu. Bir dҽfҽ arvad onu öpҽndҽn sonra dedi: – Allaһ göndҽrҽn Quran һaqqı, qayınanan, görünür, sҽni çox istҽyir, qızım! Sarımsaq-qatıqlı quru xingal üstünҽ gҽlib çıxmısan. Axı sҽn onu çox xoĢlardın, һҽr qabağıma qoyanda
www.vivo-book.com
47 sҽn yadıma düĢmüsҽn, bağrım zҽdҽn-zҽdҽn olub. Az sonra arvad iri bir mis siniyҽ çҽkib gҽtirdiyi xingalı qapıdan verib qeyb oldu. Amma Sultanım xanım bu xingalı ürҽyincҽ yeyҽ bilmҽdi. Qazi bҽyin sarımsaq iyini xoĢlamadığını bilirdi. Arvadın «Qayınanan sҽni çox istҽyir» sözlҽrinҽ isҽ һҽlҽ üzünü görmҽdiyi qayınanasının onu necҽ istҽyҽ bilҽcҽyini demҽdi. Bu sözҽ Qazi bҽy dҽ güldü. Sarayda tҽk qalan kimi xırda-para iĢ-gücünü görür, sonra da mütҽkkҽlҽrҽ dirsҽklҽnib bu Ģirin xatirҽlҽri nҽzҽrlҽrindҽ canlandırmaqla yaĢayır, ҽri gҽlҽnҽcҽn «baba evindҽ dolaĢır, danıĢıb gülürdü». Ҽri bir iĢ dalınca saraya, gҽzintiyҽ, mҽclislҽrҽ dҽvҽt olunduqda yalqız qalırdı. Qazi bҽy qayıdanda dirçҽlirdi. Bu zaman gҽnc ҽr gҽlininin Ceyran gözlҽrinin qızardığını görür, o evdҽ olmadıqda bҽlkҽ dҽ ağladığını, qüssҽlҽndiyini anlayırdı. Elҽ bu vaxtdan da oğlanın qҽlbindҽ mҽlҽkҽyҽ qarĢı qҽribҽ bir kin oyandı. Qızı saray Ģҽnliklҽrindҽn mҽһrum edҽn anasının acığına Sultanım xanımdan özü düĢündüyü ҽsl bir saray mҽlҽkҽsi yetiĢdirmҽk arzusu gҽncin qҽlbinҽ һakim kҽsildi. YavaĢ-yavaĢ özü bildiklҽrindҽn qıza öyrҽtmҽyҽ, ona dҽrs demҽyҽ baĢladı. Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|