www.vivo-book.com
528
bölgü aparıb: mҽnim doğulduğum ġirvan torpağı Ģair yetirib,
Bakı torpağı gözҽl rҽssam-zҽrgҽrlҽr, qҽrbdҽ Çuxur Sҽddҽ –
Göyçҽ maһalı aĢıqlar yetirir, – һeç birisinҽ dҽ çatan olmaz...
Elҽ bu zaman bayaqdan һeç kҽsin nҽzҽrini cҽlb etmҽyҽn,
Ģaһın böyrünҽ sığınmıĢ tҽlxҽk özünҽ mҽxsus cürҽt vҽ
lağlağılıqla MҽliküĢĢüҽranın sözünü kҽsdi:
– Bҽli, һҽr Ģҽһҽrin öz siması olmalıdır... Necҽ ki ҽrҽblҽr
deyib: sҽnҽtkarlıq – Bҽsrҽdҽ, nitq gözҽlliyi – Kufҽdҽ,
lҽzzҽtli eyĢ-iĢrҽtli һҽyat – Bağdadda, xҽyanҽt – Reydҽ,
paxıllıq – Heratda, ҽxlaqsızlıq – NiĢapurda, xҽsislik-
Mҽrvdҽ, qürur – Sҽmҽrqҽnddҽ, igidlik – Bҽlxdҽ, ticarҽt –
Misirdҽ olan kimi...
Hamı qҽһqҽһҽ çҽkdi.
– Bҽs sҽnin doğulduğun Tҽbriz? – sualı Ģaһ vermiĢdi –
YaxĢı dübbҽlҽr yetirir, ҽzizim!
__________
GülüĢ ara verҽndҽ Ģaһ üzünü yenҽ dҽ MҽliküĢĢüҽraya tutdu:
www.vivo-book.com
529
– EĢidirik sҽni, ustad!
– Ġzninizlҽ sizҽ bu gün һҽmin maһir el sҽnҽtkarlarından
birini, Miskin Abdalı tҽqdim edirik, ҽĢrafi-ҽla.
– Buyursun.
Çalğıçılar arasında ҽlindҽ üçtelli saz olan ucaboylu, arıqaz,
surҽtindҽn iĢıq yağan bir adam qalxdı. Ҽynindҽ bҽһilqol
çuxa, sҽrmҽ boğazlı köynҽk, ev һanasında toxunmuĢ mixҽyi
Ģalvar var idi. Qara nazik qaĢları gicgaһlarınacan uzanırdı.
Aralı gözlҽri qonur idi. Bu gözlҽrin içindҽ qızılı-sarı Ģüa
saçan bir cüt nöqtҽ insanı ҽsrarlı һeyrҽtҽ salırdı. O, sağ ҽlini
sol döĢünҽ basıb һҽr üç tҽrҽfҽ baĢ ҽydi.
Ġsmayıl Ģaһ gözü ilҽ Miskin Abdalın qҽddü qamҽtinҽ, sarı
güĢҽĢ ziyasından bir cüt qığılcım alıb nur saçan gözlҽrinҽ
baxdı. Qeyri-ixtiyari, yanında ҽylҽĢmiĢ MҽliküĢĢüҽraya asta
sҽslҽ dedi:
– Göycҽnin Miskini, Abdalı budusa mҽğruru, eһtiĢamlısı nҽ
tҽһҽrdi?
www.vivo-book.com
530
MҽliküĢĢҽranın dodaqları xҽfifcҽ qımıldandı. Ömründҽ ilk
dҽfҽ Ģaһ mҽclisinҽ çıxan aĢıq qonağı Ģҽkkҽ-Ģübһҽyҽ salıb
utandırmamaq üçün cҽld pıçıltıyla cavab verdi:
– Yҽqin ki, һökmdarıma bҽnzҽri olar. –
– Heç bu da geri qalmaz.
Amma һҽr iki müsaһibin simasında sanki görünmҽz niqab
var idi, danıĢdıqları duyulmurdu.
Miskin Abdal bir daһa bilavasitҽ һökmdara tҽrҽf һörmҽt
salamını yerinҽ yetirib ҽdҽb mҽqamında dayandı.
Dodaqlarından bircҽ kҽlmҽ eĢidildi:
– Ġzin.
Mҽclisdҽ yaĢca ҽn qoca adam olan qazı: «Ġzindi», dedi: AĢıq
üçtelli sazı bağrına basıb taziyҽnҽni tellҽrҽ vurdu vҽ xırda-
xırda sҽkҽ-sҽkҽ mҽclisin ortasına gҽldi:
Dostu-meһribanım, yetiĢ imdada,
www.vivo-book.com
531
Sҽndҽn qeyri yox imdadım, ağlaram.
Aһ çҽkib dağlara salaram sҽda.
Qoһum gҽlmҽz, gülҽr yadım, ağlaram.
Dҽstindҽ zulfüqar, düldülҽ süvar,
52
Mҽһzҽrül-ҽcayib, bir adı kҽrrar
MüĢkülҽ düĢmüĢҽm, könlüm intizar,
Sҽn gҽlmҽsҽn, ey ustadım, ağlaram.
Salma nҽzҽrindҽn, salma, ilaһim,
Dal gündҽ kömҽyim, poĢtü pҽnaһim,
ҼrĢҽ bülҽnd olub fҽryadü aһim,
Abdaldı, Miskindi adım, ağlaram.
Mҽclisdҽn «afҽrin, mҽrһaba» sҽslҽri göyҽ ucaldı. AĢığın sҽsi
dҽ, nҽfҽsi dҽ, ifasındakı mҽlaһҽt dҽ, doğma dildҽ oxuduğu
qoĢmanın Ģeiriyyҽti dҽ, һökmdarın cҽddinҽ iĢarҽ edҽn
52
Xətainin ulu babası hesab edilən, şiələrin birinci imamı Əli ibn Əbütalib nəzərdə
tutulur.
www.vivo-book.com
532
misralar da, sazı çalmaq mҽһarҽti dҽ oynaması da, ҽski
dҽdҽ-ozan ҽnҽnҽsindҽn gҽlҽn ҽdҽbi dҽ salonda ҽylҽĢҽnlҽrҽ
xoĢ gҽlmiĢdi. Ürҽklҽrindҽn idi. Onlar doğma dildҽ aĢıq Ģeir
vҽ musiqisini birinci dҽfҽ eĢitmirdilҽr. Sҽnҽtҽ qiymҽt
vermҽyi bacaran adamlar idi. Odur ki, aĢıq Miskin Abdalı
böyük bir mҽһҽbbҽtlҽ, dönҽ-dönҽ Qurbanini dinlҽdiklҽri
mҽһҽbbҽtlҽ dinlҽyirdilҽr. Miskin Abdal isa sҽnҽtin
gözҽlliyinҽ, mҽnasına vurğun ҽsl aĢıq kimi Ģeiriyyҽtҽ
dalmıĢdı. Havadan-һavaya keçdikcҽ Ģeir dҽ dҽyiĢir,
qoĢmadan tҽcnisҽ, tҽcnisdҽn gҽraylıya, gҽraylıdan divaniyҽ
keçirdi. Nҽһayҽt, o, ҽdҽb dairҽsini gözlҽdi, һҽr növdҽn bir-
iki bҽnd oxuyub susdu. Yenҽ dҽ mҽclisҽ böyük һörmҽtlҽ sağ
ҽlini sol döĢünün üstünҽ qoyub һҽr üç sҽmtҽ baĢ ҽydi. Keçib
yerindҽ durdu.
ġeiriyyҽtҽ dalmıĢ Xҽtai Ģair-һökmdar ҽl iĢarҽsilҽ
bitikçibaĢını yanına çağırdı. Nҽ dedisҽ, dҽrһal BitikçibaĢı
qalxıb qonĢu otağa keçdi, tez dҽ qayıtdı. Arxasınca ҽlindҽ
kҽtil tutmuĢ xҽttatla qayıtdı. ġaһ ucadan dedi:
www.vivo-book.com
533
– Yaz! Himayҽmizi vҽ Sarıyaqub kҽndinin baratını ona
veririk – Miskil Abdala – nҽsilbҽnҽsil.
BitikçibaĢı elҽ buradaca fҽrmanın qaralamasını yazdıqca,
xҽttat cҽld onu Sҽmҽrqҽnd kağızına köçürdü. Kҽtilin
üstündҽ xırda qablar, kiçik piyalҽlҽrdҽ mavi, qırmızı, qara,
sürmҽyi rҽnglҽr, ayrıca xırda piyalҽciklҽrdҽ qızıl vҽ gümüĢ
ҽrintisi qoyulmuĢdu. Xҽttat adҽti һҽrҽkҽtlҽ qamıĢ qҽlҽmi gaһ
piyalҽlҽrin, gaһ fҽrmanın üstündҽ gҽzdirirdi. Heç bir urub
keçmҽmiĢ fҽrman һazır oldu. BitikçibaĢı dalı-dalı sürüĢüb
onu һökmdarın qҽnĢҽrinҽ tutdu. Ġsmayıl qamıĢ qҽlҽmin bir
cizgisilҽ fҽrmana qol qoydu.
BitikçibaĢı yerinҽ, xҽttat isҽ otağına qayıtdı.
MҽliküĢĢüҽranın iĢarҽsilҽ Miskin Abdal һökmdarın qarĢısına
gҽldi. Ġki addım qalmıĢ diz çökdü, yeri öpmҽk üçün ҽyilҽndҽ
(görünür, saray adabını ona irҽlicҽdҽn tҽlim etmiĢdilҽr) Ģair-
padĢaһ dillҽndi:
– Yox, yox, ustad, sҽn yer öpmҽ! Yerin çox ucadı. Buyur!
Dostları ilə paylaş: |