Əzizə Cəfərzadə
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
534 Al! Bizҽ bu gecҽ verdiyin böyük zövqün müqabilindҽ bu fҽrman kiçik vҽ acizdir. Sҽn bizҽ bir daһa sübut etdin ki, doğma anamızın dili yüksҽk Ģeiriyyҽtҽ malik musiqili dildir. Bu dildҽ ҽn gözҽl һisslҽri, ҽn idraki, dҽrin fikirlҽri musiqi dilinҽ çevirib tҽrҽnnüm etmҽk olar. Sҽnҽ vҽ bunu sҽnҽ ilһam edҽn böyük xҽlqҽ ҽһsҽn vҽ eĢq olsun!
Miskin Abdal Ģairin sözlҽrini böyük bir fҽrҽһ, һҽyҽcan içindҽ dinlҽyirdi. Fҽrmanı aldı, öpdü, gözlҽri qarıĢıq alnına qoydu vҽ qalxdı: – Ömrün uzun olsun, qurbanın olum! – dedi. – Bu fikir, bu ҽqidҽ ki, sҽndҽ var, doğma el-obamız, ulusumuz-oymağımız ömrünҽ duaçı olacaq һҽmiĢҽ!
O qalxdı, dal-dalı yeriyҽrҽk mövqeyinҽ qayıtdı. ġaһ isҽ bayaqkı mövzuya keçib deyirdi: Bizdҽn xeyli ҽvvҽl böyük bir Ģairimiz öz Ģeirilҽ tҽsdiq edib:
www.vivo-book.com
535 Lalҽnin ҽlindҽ gördüm cami-Cҽm, Süsҽn eĢitdim ki, aydır dҽmbҽdҽm Dҽm bu dҽmdir, dҽm bu dҽmdir, dҽm bu dҽm, –
deyib vҽ dilimizdҽki Ģeiriyҽti, musiqini tҽsdiq elҽyib. Axund Ҽһmҽd dedi: – Hökmdarım, axı bҽs farslarda mҽsҽl var. Deyirlҽr, ҽsl dil ҽrҽb dilidi, farsca – Ģeir dilidi, türkcҽ isҽ һünҽrdir.
Tҽlxҽk Ģaһdan ҽvvҽl dillҽndi: – Heç kҽs öz ayranına turĢ demҽz. – Doğrudur, bir dҽ mҽsҽli yaradan fars olub, Ģeiriyyҽti özünҽ götürüb. Bağdadlı Ģairimiz bu mҽsҽlҽyҽ yazdığı bütün ҽsҽrlҽrlҽ cavab verib. Bu gün onlardan birini oxuyacağıq. Ustad, növbҽt Ģeirindir, buyurun!
MҽliküĢĢüҽra gҽtirdiyi bayazı özündҽn bir qҽdҽr aralı ҽylҽĢmiĢ Ģagirdinҽ ötürdü. Gözҽl, bҽlağҽtli Ģeir oxumağı ilҽ tanınmıĢ cavan Ģair, bayazı alıb açdı. ġaһa tҽrҽf baxdı, mҽclisҽ sükut çökdü vҽ cavan, Mҽһҽmmҽd Füzulinin
www.vivo-book.com
536 һökmdar ġaһ Ġsmayıla һҽsr etdiyi «Bҽngü badҽni» oxumağa baĢladı:
...Mҽclisҽfruzi-bҽzmgaһi-xҽlil, Cҽmi-ҽyyam, Ģaһ Ġsmayil, Ondan asudҽdir qҽniyyü gҽda. Xҽllҽdallaһü mülgҽһu ҽbҽda! (Allaһ mülkünü ҽbҽdi etsin!)
Cavan oxuduqca һamı diqqҽtlҽ dinlҽyir, arabir kimi qҽlyan çҽkir, kimi dҽ olduqca eһtiyatla sҽssizcҽ qarĢısına qoyulmuĢ xonçadan nҽ isҽ götürüb yeyir vҽ ya ibriq vҽ dolçalardan Ģҽrab, Ģҽrbҽt, paldava töküb içirdi...
Oxu qurtaranda axĢamdan xeyli keçmiĢdi. Buna baxmayaraq, mҽclis yorğun deyildi. Son beytlҽr söylҽnincҽ mҽclisdҽn yenҽ dҽ «afҽrin, ҽһsҽn, mҽrһaba, maĢallaһ, sağ olsun» saslҽri qalxdı. Ġsmayıl isҽ fҽrҽһindҽn sҽrmҽst idi.
– Yenҽ dҽ tҽҽssüf ki, belҽ bir Ģair sҽltҽnҽtimizin, www.vivo-book.com
537 paytaxtımızın, sarayımızın bҽzҽyi deyil. Ona yüz ҽĢrҽfi sila göndҽrilsin.
MҽliküĢĢüҽra eһtiyatla dillҽndi: – Etmҽyin xaqanım göndҽrmҽyin! O, Hüseyn quludur, mükafatını tanrıdan istҽyҽn, aza qane insandır. Deyib ki:
Nҽ mülkü mal mҽnҽ çҽrx versҽ mҽmnunҽm, Nҽ mülkü maldan avarҽ qılsa mҽһzunҽm. Ҽgҽrçi müflisü pҽstü müһҽqqҽrü dunҽm Dҽmadҽm öylҽ xҽyal eylҽrҽm ki, Qarunҽm.
– Tҽҽssüf ki, biz Ġraqı fҽtһ edib Kҽrbҽlaya varid olanda, Mҽһҽmmҽd Füzulini belҽ tanımırdıq. Yoxsa xuddamlar içindҽn seçib eһtiyaclarından һali olardıq.
ġaһın qҽlbindҽ Füzulinin bu misraları sҽslҽndi: Saqiya, sübһdҽmdir, eylҽ Ģitab Dövrҽ gҽlsin cu meһr cami-Ģҽrab...
www.vivo-book.com
538 Cami-mey sun ki, ta diliranҽ Mҽdһ edim padiĢaһk-dövranҽ... Ol ki baĢlar zamanda bҽzmi-fҽrağ, PadĢҽһlҽr baĢından eylҽr ҽyağ... ...Devrü bir bҽzmdir beһiĢti-bҽrin, Tac zҽrrin, suraһi һҽm zҽrrin...
xoĢladığı doğranmıĢ qovun dilimlҽri gҽtirdilҽr. Axund Ҽһmҽd, Buxaradan qalay qutularda, buz içindҽ, bütöv vҽ tҽzҽ gҽtirilmiĢ yemiĢlҽrҽ baxıb dururdu. Ġsmayıl ona tҽrҽf tҽklif etdi: – Axund, buyurun! – Ҽbҽdҽn, һökmdarım! Qҽdim tҽbiblҽr buyurub ki: «Fҽslҽ zidd һeç nҽ yemҽ». Hҽr fҽslin öz yemҽyi, öz meyvҽ-tҽrҽvҽzi var. Bu qaydanı pozan adam xҽstҽlҽnҽ bilҽr. Ġsmayıl güldü: – Hҽr bir meyvҽdҽn pҽһriz elҽsҽm dҽ, yemiĢdҽn elҽyҽ bilmҽyҽcҽyҽm. Çox xoĢlayıram, Axund! Özü dҽ onu һҽr
www.vivo-book.com
539 fҽsildҽ gҽtiriblҽrsҽ, yemiĢҽm vҽ һҽlҽ ki, inandığımız o tҽbabҽtin ziddinҽ olaraq, zҽrҽrini görmҽmiĢҽm.
– Sizin cavan vücudunuza söz ola bilmҽz, һökmdarım! Sizi yҽqin ki, cҽddiniz dҽ qoruyur. Mҽnimki mҽĢһur Baba Ģeyx qarpızıdı ki, o da fҽslindҽ.
...ġaһın iĢarҽsilҽ çalğıçılar Kabili muğamını baĢladılar. Cavan xanҽndҽ ҽsas etibarilҽ Xҽtai vҽ Füzulinin qҽzҽllҽrini oxuyur, tҽsniflҽrdҽ xalq içindҽ geniĢ yayılmıĢ maһnılara müraciҽt edirdi. Rҽngҽ keçҽndҽ yan qapının pҽrdҽlҽri titrҽdi vҽ nҽrmin bir qız göründü. Qızılı zҽr butalı, al ipҽklҽrҽ bürünmüĢdü. Üryan deyildi. Üzünün gözҽlliklҽrini xҽyala çevirҽn al tülbҽnd, niqab taxmıĢdı. Siması da, mirvari saçbağlı toppuz һörüklҽri dҽ tüllҽr, nazik al ipҽklҽr arxasından canlar alırdı. Ҽlüstülü donunun qolçaqları naxıĢ xınalı ҽllҽrinin üstünҽcҽn gҽlirdi. Fındıqca barmaqlarının һҽr biri darçınlı bamiyҽydi. Hҽr iki barmağının arasında ucuna benqal atҽĢi yaxılmıĢ birҽr mil tutmuĢdu. Pҽrdҽlҽrin dalından göründüyü anda xidmҽtçilҽr qҽndillҽrin iĢığını Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|