141
Əziz Ələkbərlinin "Qərbi Azərbaycan abidələri" kitabı indiki Ermənistan
ərazisindəki tarixi maddi mədəniyyət nümunələrimizə sahib çıxmaq, onları
özümüzə qaytarmaq yolunda atılan mühüm addımlardan sayıla bilər və mən bu
kitabın çapını zəruri sayıram. Elə hesab edirəm ki, kitabın beĢ - Azərbaycan,
ingilis, rus, alman və fransız dillərində çap olunması da xeyli əhəmiyyətlidir.
***
Rizvan ВАYRAMOV
memarlıq namizədi, Azərbaycan Respublikası
Mədəniyyət Nazirliyinin şöbə müdiri
Qədim Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olan Qərbi Azərbaycanın mədəni irsi,
ərazisində ucaldılmıĢ tarix və mədəniyyət abidələri alimlərimiz tərəfindən kifayət
qədər tədqiq edilməmiĢdir. Yurdumuzun abidələri geniĢ oxucu auditoriyasına
çatdırılmamıĢdır. Bu boĢluqdan istifadə edənlər toponimləri dəyiĢdirmiĢ, tariximizi
saxtalaĢdırmağa, mədəni irsimizi özlərininkiləĢdirməyə və dünya ictimaiyyətinə
özlərininki kimi tanıtmağa çalıĢmıĢlar. Lakin onlar unutmuĢlar ki, rəvayətlər
susanda və əlyazmalar itəndə daĢlar danıĢır.
Əziz Ələkbərli daĢları danıĢdırıb və Azərbaycanın memarlıq abidələrinin
tədqiqində ilk dəfə Qərbi Azərbaycanın abidələrini vahid kitab-albom Ģəklində
toplayıb, onların tarixi haqqında informasiya verir. Ə.Ələkbərlinin bu addımı
cəsarətli və tədqirəlayiqdir. Bu addımı ilə o, tariximizi və yalqız qalmıĢ
abidələrimizi unutmamağa, doğma yurddan uzaqlarda doğulmuĢ və didərgin
düĢmüĢ körpələrə çatdırmağa çağırır. Zənnimcə, digər amilləri araĢdırmadan,
yalnız bu səbəb kitabın çap olunub, qaçqın düĢmüĢ bir milyon əhalimiz arasında
yayılmasına kifayətdir...
142
MÜNDƏRĠCAT
TARĠXĠMĠZĠ YAġADAN ABĠDƏLƏRĠMĠZ, ABĠDƏLƏRDƏ YAġAYAN
TARĠXĠMĠZ ............................................................................................................. 5
QARAKĠLSƏ QAYAÜSTÜ TƏSVĠRLƏRĠ ......................................................... 13
SOYUQBULAQ QAYAÜSTÜ TƏSVĠRLƏRĠ ..................................................... 14
QOġUNDAġ ABĠDƏLƏRĠ ................................................................................... 15
TEYġEBAĠNĠ QALASI ......................................................................................... 16
EREBUNĠ QALASI ............................................................................................... 17
KOLAGĠRƏN//TEYġEBA QALASI .................................................................... 18
NÜVƏDĠ-QARQADAġI KĠTABƏLƏRĠ .............................................................. 19
GƏRNĠ QALASI.................................................................................................... 20
GƏRNĠ MƏBƏDĠ .................................................................................................. 21
YERƏRUYK MƏBƏDĠ ........................................................................................ 22
TANAAT MƏBƏDĠ .............................................................................................. 23
ġĠRVANCIQ MƏBƏDĠ ......................................................................................... 24
KASAX MƏBƏDĠ ................................................................................................. 25
ġAQAKAT MƏBƏDĠ ............................................................................................ 26
URUD QALASI ..................................................................................................... 27
MASDƏRƏ MƏBƏDĠ ........................................................................................... 28
MAQASBERD QALASI ....................................................................................... 29
ASELĠġAD // XORVĠRAB MƏBƏDĠ .................................................................. 30
AVAN MƏBƏDĠ ................................................................................................... 31
UZUNLAR MƏBƏDĠ ............................................................................................ 32
YAĞAVERD MƏBƏDĠ ........................................................................................ 33
PUTQUN//PUTQNĠ MƏBƏDĠ .............................................................................. 34
ÜÇKĠLSƏ//EÇMĠƏDZĠN MƏBƏDĠ ..................................................................... 35
MÜQƏDDƏS RĠPSĠME MƏBƏDĠ ....................................................................... 36
QAYANA MƏBƏDĠ ............................................................................................. 37
DVĠN SARAYI VƏ MƏBƏDĠ .............................................................................. 38
HEYDƏRBƏY MƏBƏDĠ ...................................................................................... 39
OXÇU QALASI ..................................................................................................... 40
SĠSAVƏNG MƏBƏDĠ .......................................................................................... 41
QIRMIZIVƏNG MƏBƏDĠ .................................................................................... 42
QARQAVƏNG MƏBƏDĠ ..................................................................................... 43
TALIN MƏBƏDĠ ................................................................................................... 44
QAMSARAKAN MƏBƏDĠ .................................................................................. 45
GÖY MƏLƏKLƏRĠ MƏBƏDĠ ............................................................................. 46
TALIġ MƏBƏDĠ ................................................................................................... 47
AĞUDĠ ABĠDƏSĠ .................................................................................................. 48
AYSƏSĠ MƏBƏDĠ ................................................................................................ 49
143
HER-HER//QOġAVƏNG MƏBƏDĠ ..................................................................... 50
SĠVƏNG QALASI VƏ MƏBƏDĠ ......................................................................... 51
NƏRƏDÜZ MƏBƏDĠ VƏ QƏBĠRÜSTÜ ABĠDƏLƏRĠ ...................................... 52
DAġ PLĠTƏLƏR (STELALAR) ............................................................................ 53
TATEV MƏBƏDĠ.................................................................................................. 54
PĠRƏGƏN MƏBƏDĠ ............................................................................................. 55
MAKENĠS MƏBƏDĠ ............................................................................................ 56
SƏNAĠN MƏBƏDĠ................................................................................................ 57
AĞBAT MƏBƏDĠ ................................................................................................. 58
AXTALA QALASI ................................................................................................ 59
QINDAVAZ MONASTIRI .................................................................................... 60
MAĞARAVƏNG MƏBƏDĠ ................................................................................. 61
AMBERD QALA-QƏSRĠ VƏ MƏBƏDĠ .............................................................. 62
BECNĠ QALASI VƏ MƏBƏDĠ ............................................................................ 63
VAĞUDĠ MƏBƏDĠ ............................................................................................... 64
QANLICA MƏBƏDĠ ............................................................................................. 65
KEÇARUS MƏBƏDĠ ............................................................................................ 66
XORAKERT MƏBƏDĠ ......................................................................................... 67
AĞARÇĠN MƏBƏDĠ ............................................................................................ 68
MIĞRI QALASI .................................................................................................... 69
XORANAġAD MƏBƏDĠ ...................................................................................... 70
QIPÇAQ QALASI ................................................................................................. 71
QIPÇAQ MƏBƏDĠ ................................................................................................ 72
UZUNTALA MƏBƏDĠ ......................................................................................... 73
QOġAVƏNG MƏBƏDĠ ........................................................................................ 74
ƏRGƏZ//ƏRQAZAN PĠRĠ .................................................................................... 75
QOġAVƏNG MƏBƏDĠ ........................................................................................ 76
GÜNEYVƏNG MƏBƏDĠ ..................................................................................... 77
ƏXĠ TƏVƏKKÜL ZAVĠYƏSĠ .............................................................................. 78
AMAĞU//ANABAT MƏBƏDĠ ............................................................................. 79
ƏLƏYƏZDƏ HƏRBĠ KĠLSƏ ................................................................................ 80
XANAVƏNG MƏBƏDĠ ........................................................................................ 81
SAQMASAVƏNG MƏBƏDĠ ................................................................................ 82
TANAQATI//QARAVƏNG MƏBƏDĠ ................................................................. 83
DƏDƏLĠ KÖRPÜSÜ ............................................................................................. 84
GERQAÇ (ƏYRĠVƏNG, YUXARIVƏNG,
GÖGART) MƏBƏDĠ ...................... 85
SƏNAĠN KÖRPÜSÜ ............................................................................................. 86
ÇIRPILI KÖRPÜSÜ .............................................................................................. 87
TEĞƏR MƏBƏDĠ ................................................................................................. 88
ERDƏPĠN MƏBƏDĠ ............................................................................................. 89
QILKÖRPÜ//QABAXLI KÖRPÜSÜ .................................................................... 90
144
BAġKƏND//GÜLVƏNG MƏBƏDĠ...................................................................... 91
ġADIVƏNG MƏBƏDĠ .......................................................................................... 92
ARPA MƏBƏDĠ .................................................................................................... 93
ġAH ABBAS//SƏLĠM KARVANSARASI ........................................................... 94
AĞKƏND KARVANSARASI .............................................................................. 95
SINIQ KARVANSARA ........................................................................................ 96
ALIXAN PƏYƏSĠ KÖRPÜSÜ .............................................................................. 97
HƏSƏNKƏND KÖRPÜSÜ ................................................................................... 98
SALSAL QALASI ................................................................................................. 99
ƏLƏYƏZ MƏBƏDĠ ............................................................................................ 100
ƏNGƏLƏVĠT ABĠDƏLƏRĠ ............................................................................... 101
BUNUNĠS ABĠDƏSĠ ........................................................................................... 102
GĠRƏTAĞDA DAġ ABĠDƏ................................................................................ 103
ÖKSÜZ OCAĞI ................................................................................................... 104
CƏFƏRABAD//PĠR HÜSEYN TÜRBƏSĠ .......................................................... 105
URUD QƏBĠRĠSTANLIĞINDA
QƏBĠRÜSTÜ ABĠDƏLƏR ............................ 106
ĠRƏVAN QALASI ............................................................................................... 108
ĠRƏVANDA QALA//SƏRDAR MƏSCĠDĠ ........................................................ 110
SƏRDAR SARAYI//XAN SARAYI ................................................................... 111
SƏRDARABAD QALASI ................................................................................... 112
ARZUMAN KÖRPÜSÜ ...................................................................................... 113
LƏMBƏLĠ KÖRPÜLƏRĠ .................................................................................... 114
OġAKAN KÖRPÜSÜ .......................................................................................... 115
ĠRƏVAN KARVANSARALARI ........................................................................ 116
SOYLAN KÖRPÜSÜ .......................................................................................... 117
KASAX KÖRPÜSÜ ............................................................................................ 118
QIRMIZI KÖRPÜ ................................................................................................ 119
GEDƏR KÖRPÜSÜ ............................................................................................ 120
CAME MƏSCĠDĠ // ġAH ABBAS MƏSCĠDĠ .................................................... 121
DƏMĠRBULAQ MƏSCĠDĠ//GÜNLÜKLÜ MƏSCĠD ........................................ 122
DƏMĠRBULAQ KÖRPÜSÜ ............................................................................... 123
GÖY MƏSCĠD // HÜSEYNƏLĠ XAN MƏSCĠDĠ .............................................. 124
HACI NOVRUZƏLĠ MƏSCĠDĠ .......................................................................... 125
ĠRƏVAN HAMAMLARI .................................................................................... 126
ĠRƏVANDA BAZAR MEYDANI ...................................................................... 127
URUD KÖRPÜSÜ ............................................................................................... 128
KÖHNƏ ĠRƏVANDA AZƏRBAYCANLILARIN ġƏXSĠ EVLƏRĠ ................. 129
BUĞAKAR PĠRĠ.................................................................................................. 130
CADIRĞAN PĠRĠ ................................................................................................ 131
KƏKĠLLĠ PĠR ..................................................................................................... 132
ULUXANLI MƏKTƏBĠ ...................................................................................... 133
145
AĞADƏDƏ OCAĞI ............................................................................................ 134
AĞBULAQ QƏBĠRĠSTANLIQLARI VƏ MƏSCĠDĠ ......................................... 135
AġIQ ƏLƏSGƏRĠN QƏBĠRÜSTÜ ABĠDƏSĠ .................................................... 136
MĠRƏLĠ AĞA VƏ MĠRYAQUB AĞA TÜRBƏSĠ ............................................. 137
146
Əziz Yusif oğlu Ələkbərli.
Qərbi Azərbaycan abidələri,
Bakı, "Nurlan", 2007.
NəĢriyyatın direktoru: Nadir Məmmədli
NəĢriyyatın redaktoru: Əhməd Vedili
Korrektoru: Nazilə İslamqızı
Kompüterdə yığdılar: Ruhəngiz Əfəndiyeva
Samirə Abdullayeva
Aygün Balayeva
Sevinc Bəhlulovа
Kompüter tərtibçisi
və texniki redaktorları: Baxşəli Süleymanov
fizika-riyaziyyat elmləri namizədi.
Vaqif Nadirov,
Ləman Qafarova
Mətbənin direktoru: prof. N.B.Məmmədli
Operator-çapçı: Elşad Hacıyev
Kağız formatı: 60/84 16/1
Mətbəə kağızı: № 1
Həcmi: 27.25 ç/v
Tirajı: 1000
Əlaqə telefonu:
8-50-337-37-03, Əziz Ələkbərli.
Elektron poçtu:
eziz_elekberli@rambler.ru
Kitab Azərbaycan MEA Folklor Ġnstitutunun
Kompüter Mərkəzində yığılmıĢ,
"Nurlan" NPM-də hazır diapozitivlərdən
ofset üsulu ilə çap olunmuĢdur.
Ünvan.Bakı, ĠçəriĢəhər, 3-cü Maqomayev döngəsi 8/4
Dostları ilə paylaş: |