98
30 Mart – Şairə Fəridə Hacıyevanın 65 illiyi, (1953)
Hacıyeva Fəridə Məcid qızı 1953-cü ildə Sumqayıt
şəhərində anadan olub. 1971-cı ildə N. K. Krupskaya adına
kitabxanaçılıq texnikumunu bitirib. 1971-1976-cı illərdə də
Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetini bitirib, daha sonra
1972-ci ildə M.F.Axundov adına Dövlət Kitabxanasında
kitabxanaçı işləyib. 1983-1992-ci illərdə Mədəniyyət Nazirliyi
Aşıqlar Birliyində metodist və daha sonra folklor şöbəsinin
müdiri işləyib. 1992-ci ildən M.F.Axundov adına Dövlət
Kitabxanasında bu günə qədər Dövri Mətbuat bölməsinə
rəhbərlik edir. 1982-ci ildən Azərbaycan televiziya, radio və dövri mətbuatda
müntəzəm olaraq şeirləri ilə çıxış edib. Poeziya almanaxı “Yeni səslər”də şeirləri
çap olunub, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən “Gül açan xatirələr”, “Ümid
çırağı”, “İtirilmiş yurd yeri” pyesləri qəbul olunub. “Azərbaycan poeziya almanaxı-
3”də silsilə şeirləri, “Məni məndən alan dünya” kitabı, “Dünyama qovuşacağam”
kitabı, “Azərbaycan harayı” antologiyasında vətənpərvər ruhlu şeirləri, “Göylər
pənahım mənim” kitabı, “Azərbaycan qadın şairləri” kitabında şeirləri, “Bağışla
vətən, bağışla” kitabı, “Qaytaram Tanrı Sevgisin” kitabı, “Hu Mevlam hu” kitabı
çapdan çıxıb. Görkəmli Rumın şairi Mixay Emineskunun şeirlərinin tərcüməsində
“Ulduzlardan pay istərəm” adlı şeir kitabı çap olunmuşdur. Rumıniyanın
Konstansiya şəhərində “Ulduzlardan pay isətərəm” kitabının təqdimatı keçirilib.
2013-cü ildə 60 illik yubileyi ilə bağlı biblioqrafiyası tərtib olunub və çapdan çıxıb.
2015-ci ildə Türkiyənin Əskişəhər şəhərində yerləşən Osmanqazi Universitetinin
professoru Tamilla xanım Abbasxanlı tərəfindən Fəridə Hacıyevanın seçilmiş
şeirləri tərcümə edilib nəşr olunub. Eyni zamanda Türkiyədə Fəridə xanımın
vətənpərvərlik mövzusunda şeirləri bir çox almanaxlarda çap olunub.
Kitabları: “Məni məndən alan dünya” (1998), “Dünyama qovuşacağam” (2000),
“Göylər pənahım mənim” (2003) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
99
Folklor
15 Mart – Aşıq Şəmşirin 125 illiyi, (1893-1980)
Aşıq Şəmşir 15 mart 1893-cü ildə Kəlbəcərin
Dəmirçidam kəndində görkəmli el sənətkarı, şair
Qurbanın ailəsində dünyaya gəlib. Dədə Şəmşir
qələmə aldığı qoşma, gəraylı, təcnis, divani,
bayatı, rübai, qəzəl və müxəmməslərlə Kəlbəcər
ədəbi mühitini, eləcə də yazılı və şifahi
poeziyamızın ən önəmli cəhətlərini ustalıqla
mənimsəyən söz sənətkarı kimi öz məktəbini
yaratmışdı. Onun 40-dan artıq şəyirdi vardı.
Professorlardan M.Arif, H.Araslı, M.H.Təhmasib,
M.Quluzadə, M.Vəkilov, V.Vəliyev, P.Əfəndiyev, Q.Xəlilov, Q.Namazov, İ.Abbas,
S.Paşayev, T.Bünyadov, C.Abdullayev, görkəmli şair-yazıçılarımızdan S.Vurğun,
O.Sarıvəlli, N.Xəzri, M,Rahim, T.Bayram, Q.İmamverdiyev, M.Aslan, M.İsmayıl,
N.Həsənzadə, Z.Yaqub, Ş.Əsgərov, İ.Tapdıq, S.Rüstəmxanlı, Z.Cabbarlı, F.Sadıq,
A.Babayev, Ə.Qurbanov, A.Əlizadə, B.Vətənoğlu, İ.Coşqun, S.Sərxanlı kimi qələm
sahibləri ilə yanaşı cild-cild romanlar, povestlər müəllifləri Ə.Vəliyev, B.Bayramov,
İsa Muğanna, İ.Məlikzadə, Ə.Qasımov, C.Əlibəyli, S.Əhmədov kimi sənətkarlar
ayrı-ayrı illərdə dövri mətbuatda Dədə Şəmşirin sənət dünyasından, şeirlərinin
poetik vüsətindən, sanbal-siqlətindən söz açıblar. İlk dəfə musiqişünas Əminə
Eldarova Aşıq Şəmşirin ifasında 75 aşıq havasını lentə köçürüb. İndi Azərbaycan
Dövlət Radiosunun qızıl fondunda mühafizə olunan bəzi lent yazıları aşığın Əminə
xanım tərəfindən 1958-ci ildə yazılan saz havalarıdır. Aşıq Şəmşirin “Şeirlər” adlı
ilk kitabı 1959-cu ildə “Akademiya” nəşriyyatı tərəfindən buraxılıb. Sonralar
müəyyən fasilələrlə ustad sənətkarın “Qoşmalar”, “Seçilmiş əsərləri”, “Dağ havası”,
“Şeirlər”, “Öyüdlər” və s. kitabları işıq üzü görüb. Aşıq Şəmşirin həyat və
yaradıcılığına həsr olunmuş “Aşıq ürəkli şair, şair ürəkli Aşıq Şəmşir” (Osman
Sarıvəlli, 1973), “Saxla izimi, dünya” (Məmməd Aslan, 1989), “Dədə Şəmşir
yaddaşlarda” (Qənbər Şəmşiroğlu, 2000) kitabları vardır. Aşıq Şəmşir 1980-ci ildə,
87 yaşnda dünyasını dəyişib.
Kitabları: “Seçilmiş əsərləri”, “Qoşmalar”, “Dağ havası” və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
100
Xarici ədəbiyyat
13 Mart – Rus şairi Sergey Mixalkovun 105 illiyi, (1913-2009)
Böyük şair, yazıçı, dramaturq, publisist, hərbi müxbir,
ssenarist, ictimai xadim Sergey Vladimiroviç Mixalkov 13 mart
Moskva şəhərində anadan olmuşdur. S.Mixalkovda poeziyaya
sevgi artıq 9 yaşında başlamışdır. Atası onun şeirlərini şair
Aleksandr Bezımenskoya göndərmiş və o, şeirləri çox
bəyənmişdir. 1928-ci ildə Mixalkovun ilk dəfə “Yol” şeiri
jurnalda dərc olunmuşdur. Daha sonra “Pioner”, “Həqiqət”
jurnallarında onun şeirlər toplusu çapdan çıxmışdı. Uşaqlar
üçün canlı, maraqlı dildə yazdığı şeirlərində (“Styopa dayı”,
Bəs sizdə nə var” və s.) və pyeslərində (“Qırmızı qalstuk” 1946,
“Qiymətli oğlan” 1971) vətənə məhəbbət, nəcib mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlər aşılanır.
Böyük Vətən müharibəsi illərində hərbi müxbir kimi oçerk, hekayə, satirik şeir və
felyetonlar yazmışdır. Mixalkovun aktual mövzulu təmsilləri məşhurdur. Böyüklər
üçün yazdığı “İlya Qolovin” pyesi (1950), “Ovçu” (1956), “Vəhşilər” (1958),
“Özünə abidə” (1959), “Xərçənglər” (1960) satirik komediyaları əhali arasında
böyük rəğbət qazanmışdır. Onun gənc nəslin tərbiyəsindən bəhs edən “Hər şey
uşaqlıqdan başlanır” (1968), “Zamanın əlamətləri” (1976) adlı kitabları vardır.
Əsərləri bir çox dillərə, o cümlədən Azərbaycan dilinə tərcümə edilmişdir.
“Xərçənglər”, “Qiymətli oğlan” pyesləri Azərbaycan səhnəsində tamaşaya
qoyulmuşdur. Özünün avtobioqrafik əsərində “Mən sovet yazıçısı idim” ( 1995)
Mixalkov 1991-ci il hadisərindən danışmışdı. S.V.Mixalkov SSRİ Yazıçılar İttifaqı
İdarə Heyətinin katibi, PSFSR Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri, 1962-ci ildən
“Fitil” satirik jurnalının baş redaktoru vəzifələrində çalışmışdır. 1973-cü ildə
Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı almış, 3 dəfə Lenin ordeni, Oktyabr İnqilabı ordeni,
3 başqa orden və medallarla təltif olunmuşdur. Mixalkov 1971-ci ildən SSRİ
Pedoqoji EA-nın həqiqi üzvü olmuşdur. Sergey Mixalkov SSRİ-nin, eləcə də
müstəqil Rusiyanın himninin müəllifidir. Daha çox uşaq şeirlərinin müəllifi kimi
tanınan şair populyar kino və cizgi filmlərinə də ssenarilər yazmışdır. Sergey
Mixalkov təxminən 20 il ərzində PSFSR Yazıçılar Birliyinə rəhbərlik etmişdir.
RSFSR və SSRİ Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. Sovet ədəbiyyatının klassiki
Sergey Mixalkov 27 avqust 2009-cu ildə 96 yaşında vəfat etmişdi.
Kitabları: “Hər şey uşaqlıqdan başlanır”, “Zamanın əlamətləri” və s.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.org
Dostları ilə paylaş: |