F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları
F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları
Yüklə 1,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları
F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları marçıldadır, anasının tumanına sürtünərək onun üzünə baxırdı. Əkiz olan iki qızı evdə Manka-Tanka çağırardılar. Fındıqburun, ağ qızcığazlar bir-birinin əlindən tutaraq hər yerə bir yerdə gedərdilər, xörəyi bir qabdan yeyərdilər, geniş çarpayı dalında oynayaraq bir-birilə nə haqda isə məsləhət edərdilər. Birlikdə gülüb birlikdə də ağlardılar.
Biri burnunu çəkərək hıçqırmağa başlayınca o birisi gözlərini bərəldərək qara-qışqırıqla ağlayardı. Əkizlər bir-birinə, baxaraq saatlarla ağlayıb daxmanı başlarına götürə bilərdilər. İndi də gözlərini analarından çəkmir, onun göz yaşlarına öz hönkürtülərilə səs vermək üçün işarə gözləyirmiş kimi baxırdılar. Lyonkadan sonra evdə böyük uşaq olan səkkiz yaşlı Nikolka öz adını eşitdikdə saçlarının dibinə qədər qızardı. O, utandığından sıxılır və taqsırkar adam kimi göy gözlərilə ətrafına baxırdı. Lyonka nifrətlə ona dedi: —
Yenə də hıqqıldamağa başladın. Ağlamaqdan başqa əlindən bir şey gəlmir. O, təsərrüfat işində Nikolkanın ona az kömək etməsindən və tapşırıqları tənbəlcəsinə icra etməsindən narazı idi. Məktubu dinləyərkən ana ağlamsındı. Əkiz qızlar da ona baxıb hıçqırıqla ağladılar. Lyonka məktubu oxumağı kəsdi, hər iki bacısını dizləri üstündə oturtdu və ayaqlarını yerə vuraraq koma dolusu qışqırdı: Du-du-du! Qatar gəlir! Əkizlər atıldıqca alınları toqquşurdu. Ağlamağa artıq vaxt qalmamışdı. Lyonka onları bir az oynatdıqdan sonra yerə qoyub məktubu oxumağa davam etdi. Bundan sonra o görəcəyi işlərin hamısını ətraflı düşünərək ev kişisi və təsərrüfatçı olduğunu gecikmədən, elə bu saat göstərmək zərurətini hiss edib komada xeyli müddət vargəl etdi. Oğlunun otaqda gəzməsindən anası hirslənərək: —
Saat kəfkiri kimi nə o yan-bu yana gedib gəlirsən? —
«Saat kəfkiri, saat kəfkiri!...» — deyə Lyonka deyindi, skamyanın altından keçən ildən qalma, toz basmış keçə ayaqqabılar olan köhnə bir qutunu dartıb çıxartdı. —
—
Çox yaxşı bilirəm ki, qışdır, — deyə anası əzilmiş köhnə ayaqqabıları Lyonka ilə birlikdə yoxlayaraq ah çəkib əlavə etdi: —
Bunları atan məgər çoxdanmı alıb? Sizə şey alıb yetirmək olmur! Lyonka mumlanmış sap çıxarıb çürüməkdə olan keçəni bacarıqsız əllərilə yamamağa başladı. Anası qüssə ilə düşünərək: —
Nikolkanın papağı yoxdur... keçən ilki cırılıbdır. Bilmirəm ki, bu il başına nə qoyacaqdır? — dedi.
—
Taparıq! — deyə Lyonka qaşlarını çatdı və sobanın üstünə qalxaraq nazik dizlərini uzun müddət qucaqlayıb oturdu. «Hər dovşan dərisindən bir papaq çıxır» deyən Genkanın sözləri onun yadına düşdü. O, ağır kirpiklərini yumaraq «getmək lazımdır» deyə qət etdi.
Axırıncı dərsdə Tatyana Petrovna Lyonkaya yaxınlaşaraq dedi: —
Nahardan sonra evimizə, mənim yanıma gəl. Lyonka müəlliməsinin evinə getmək istəmirdi. Hələ keçən həftə o, çardaq altındaki köhnə arabanı çox zəhmətlə çəkib çıxartmışdı ki, onu mütləq yaza qədər təmir etsin. Bunun səbəbi isə atasının məktubu olmuşdu, o yazırdı ki: «Müharibə qurtaracaq. Hamı öz evinə dönəcək. Mən də səninlə bərabər arabada oturub darvazanı geniş açarıq və çölə, əkin yerinə gedərik!» «Necə gedəcəyik...» deyə Lyonka qayğı ilə fikirləşmiş və arabaya baxmağa çıxmışdı. İndi də neçə gündür ki, araba həyətin ortasında qabaq oxu ilə yerə dirənib dururdu. Milləri sınmış, təkərlər də arabanın yanında atılıb qalmışdı, anası da bu əl-ayaq altına atılmış arabaya ilişdiyi üçün Lyonkaya açığı tutdu. —
Ağılsız! Nə heyvan keçə bilir, nə insan! Avaraçılıqdan özünə iş axtarır! Sənin ucbatından bizə rahatlıq yoxdur! Lyonka cavab vermədi, təslim də olmadı. Məsləhət almaq üçün dəmirçinin yanına gedirdi, əlindəki balta və mıxla ora-bura dırmanıb həyəti yonğar ilə zibilləyirdi. Bu gün o, işdən ayrılmaq istəmirdi. Həm də dərslərindən zəif olduğunu özü də bildiyi üçün Tatyana Petrovnanın yanına getməyə qorxurdu. Lakin əlac yox idi. F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının Elektron Kitabları Müəllimənin otağında keçmişdən tanıdığı alçaq divanda oturmuş Lyonka sıxıcı bir narahatlıq hiss edirdi. Masanın üstündə dağ kimi yığılmış şagird dəftərləri onda üzürlü bir qüssə yaradırdı. Girdə divar güzgüsündə o, özünü görüb diksindi, əlinə tüpürərək cıqqalı saçlarını sığalladı, gödəkcəsini düzəltdi və başını çevirərək mətbəxdə anasilə danışan Tatyana Petrovnanın səsinə qulaq asmağa başladı. Gələn səs diribaş və səmimi idi. Müəllimənin Lyonkanı mehriban qarşılaması da xoşa gəlməyən bir hadisənin baş verməyəcəyinə əlamət idi. Müəllimə Lyonkaya müraciət edərək dedi:
—
Salam, Lyonya. Bir dəqiqə otur, məni gözlə. Buna baxmayaraq narahatlıq Lyonkanı xırpalayırdı. O, özünə əmin deyildi, papağını dizləri arasında tutaraq ağır nəfəs alırdı. Keçən il həmin bu otaqda Lyonka atasilə birlikdə çay içmişdilər. Atası fincanı yavaşca nəlbəkiyə qoyur və Tatyana Petrovna Lyonkanı təriflədiyi zaman özünü ciddi tuturdu. Nədənsə Lyonkanın gülməyi gəlirdi. O, çoxlu güldanlar yığılmış yaşıl pilləli küncə baxırdı. Əgər o, Lyonka, qəflətən büdrəyərək güldanların hamısını vurub salarsa və ya da parıldayan rəngli döşəmədə sürüşüb sandalyanın yanına yıxılarsa nə ola biləcəyini düşünürdü... İndi isə Lyonka heç bir şey haqda düşünmürdü. O, tək oturmuşdu. Hətta təriflənəcək bir iş yiyəsi olmadığı üçün atasının yanında olmadığına da sevinirdi. Tatyana Petrovna yaş əllərini dəsmalla sildi, divanda oturaraq nəvazişlə dedi: —
Onun üzünün sakit bir ifadəsi var idi. Yanağındakı girdə batıq açığı tutduğu zaman yox olur, surətində dözümsüzlük, səsində isə qırıqlıq əmələ gəlirdi. Müəllimə sözün həqiqətini adamın gözlərindən bildiyinə uşaqlar inanırdılar, odur ki, ona yalan deməkdən qorxardılar. Uşaqlardan biri düzünü deməyib çaşbaş vurduqda Tatyana Petrovna özündən çıxaraq: —
Sonra, sonra necə oldu? — deyə acıqla sual edərdi. Doğru danışmaqdan başqa çarə qalmırdı. Lyonka bunu yaxşı bilirdi, müqəssir olduğunu hiss edərək özünü təmizə çıxarmaq fikrində deyildi. Lakin müəllimənin verdiyi sual onu cürətləndirdi. O, Tatysna Petrovnanın yanağındaki sakit və dərin batığa baxıb uyaraq atasının məktubundan, özünün ev işlərindən danışmağa başladı. Tatyana Petrovna bir və ya iki dəfə ucadan güldü, sonra nəyə isə təəccüb etdi və onun sözünü kəsərək dedi: —
Dayan, dayan... mən nə isə anlamadım. Deməli, sən arabanı təmir edirsən? Hansı arabanı? —
Köhnə arabanı... —
Köhnənimi? — deyə Tatyana Petrovna qaşlarını çatdı. — Anan isə razı deyil? Nə üçün razı deyil?
Lyonka qızardı, burnunu çəkdi. —
Kim bilir... Tatyana Petrovna birdən çox ciddi və gözlənilmədən dedi: —
O, Lyonkanın sınıq, qara dırnaqlı əlini ovcuna aldı. —
Dırnaqları da təmizləmək lazımdır. Ən lazımlısı isə, Lyonya, dərsləri başlı-başına buraxmamaqdır. Oxumaqdır... Lyonka cəld əllərini gizlətdi. Dağ kimi yığılmış şagird dəftərlərinə darıxmış halda baxdı və başını aşağı salıb gözlərini qıydı. Lakin müəllimə oturduğu yerdən durmadı, o, başıbəlalı dəftərlərə doğru getmədi, topa ilə yı- ğılmış dəftərlərin içindən üstündə «Leonid Çistyakov» yazılmış dəftəri çıxartmadı. Müəllimə heç də Lyonkanın düşündüyü kimi danışmırdı. Onu danlamırdı, hirslənmirdi, sakitcə danışırdı. O, Lyonkanın onu başa düşəcəyinə ümüd edirdi. Odur ki, mülayim səslə dedi: — Dərsin birini pis öyrəndin, ikincisini... Beləliklə, öyrənmədiyin dərslər üst-üstə yığılıb, çox olub. Dərslərdə nəyə isə qulaq asmadın, nəyə isə alayarımçıq fikir verdin. İndi onların hamısını öyrənib yetirmək çətindir və özünə də xoş deyildir... Hər gün bir qədər «dama-dama göl olarsa»... Mən, Lyonya, öz başıma gəldiyi üçün bunu yaxşı bilirəm. Lyonka hıqqıldayır və razılaşırdı. Onun danışmağa sözü yox idi. Düzdür, onun başlı-başına buraxılmış dərsləri çox idi. Buna görə də əzab çəkirdi. Buraxılan dərsləri hazırlayıb çatdırmaq mümkün deyildi. Müəllimənin dediklərinin hamısı doğru idi. —
Yüklə 1,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|