5
18 May - Beynəlxalq Muzeylər Günü ilə əlaqədar olaraq
kitabxanada bir sıra tədbirlər - kitab sərgisi, kitab müzakirəsi,
oxucu konfransı, rəsm və digər müsabiqələr, ədəbi-bədii gecə
keçirilə bilər.
Kitab sərgisinə müxtəlif başlıqlar verilir: “Tarixi incilərin
ilmələnmiş nağılı - Xalça muzeyi”, “Zəngin xəzinəmiz -
muzeylər”, “Tarixin güzgüsü”, “Tarixi yaşadan ünvanlar”,
“Milli-mənəvi sərvətlər”, “Tarixi yaşadan məbədlər”,
“Keçmişə güzgü tutan məkanlar”, “Muzeylərimiz tarix və
mədəniyyətimizi təbliğ edir”, “Minilliklərin yadigarları”,
“Minilliklərə boylanan pəncərə”, “Dünənimizdən xəbər verən
bu günümüz” və s. Bundan başqa, sərgidə dünya və
Azərbaycan muzeylərindən müxtəlif fotoşəkillər və görkəmli
insanların
Beynəlxalq Muzeylər Günü ilə bağlı söylədikləri
sitatlar çəklində verilir.
Bayramla bağlı düzənlənən tədbirlərdən biri də
tələbələr arasında keçirilən “Tarixi yaşadan ünvanlar - dünya
muzeyləri” adlı “ dəyirmi masa”dır. Tədbirdə alimlər, tarixçilər,
muzeyşünaslar, folklorşünaslar, müəllimlər, ali məktəb
tələbələri və s. qonaqlar da iştirak edir. Əvvəlcə kitabxanaçı
6
hər kəsi salamladıqdan sonra mövzuya uyğun çıxışa başlayır və
dünya muzeyləri haqqında məlumat verir.
Kitabxanaşı: - Bilirsinizmi, muzeylər necə yaranıb? Qədimdə
müxtəlif sənədlər, şəhadətnamələr, dəyərli və estetik qiymətə
malik əşyalar əsasən saraylarda qorunurdu. İndiki muzeylərin
“əcdad”ları e.ə. XVI əsrdə Yunanıstanda, e.ə. XIII-XII əsrlərdə
Çində yaranmışdır. Qədim Romada isə maddi və mənəvi
mədəniyyət abidələri e.ə. XIII-XII əsrlərdə məbədlərdə və bəzi
şəxslərin kolleksiyalarında saxlanılırdı.
Hazırda müxtəlif ölkələrdə yüzlərlə muzey fəaliyyət göstərir.
Məsələn, gözəl arxitekturalı saraylarla zəngin olan Madriddə
(İspaniya) muzeylərin sayı 100-dən çoxdur. Burada hər dövrü
əks etdirən muzeylə rastlaşmaq mümkündür.
I iştirakçı: - Orta əsrlərin ən əzəmətli qalalarından olan Luvr
uzun illər Fransa krallarının sarayı olub. Son 200 il ərzində isə
o, muzeydir. Binanın üzərində olan naxışlar onun yaşının 800
ildən çox olduğunu göstərir. Luvr sarayı XII əsrin axırlarında
Filip Avqust tərəfindən inşa olunub. Dövr getdikcə muzeyin
binası öz görkəmini bir qədər dəyişib. Qəsrin indiki görünüşü
1871-ci ildə əldə edilib. Muzeyə verilən ilk rəsmlər I
Fransiskonun və XII Lyudovikin yığdığı kolleksiyalardan
ibarət olmuşdur. Qalereya 10 avqust 1793-cü ildə açılıb və
muzey adlandırılıb. Kolleksiyaların yığılmasına I Napoleon
daha çox təşəbbüs göstərib. O, məğlub etdiyi ölkələrdən çoxlu
incəsənət əsəri topladaraq Luvra göndərib. Hazırda bu muzeyin
400.000 eksponatı olduğu bildirilir.
Dünyada məşhur muzeylər çoxdur. Məsələn, Vaşiqton Milli
İncəsənət Qalereyası, Nyu-York Metropoliten Muzeyi,
Venetsiya Akademiya Qalareyası, Drezden Şəkil Dalereyası,
Moskva Tretyakov Qalereyası, Sankt-Peterburq Ermitajı və s.
7
II iştirakçı: - Qonşu Rusiyada ilk muzey 1719-cu ildə Sankt-
Peterburqda
açılmışdır.
Rusiyanın
dünya
şöhrətli
muzeylərindən olan Ermitaj 1764-cü ildə, Tretyakov Qaleriyası
isə 1856-cı ildə yaradılmışdır. Sankt-Peterburq şəhərindəki
Dövlət Ermitajı (“ermitaj” fransız sözüdür, mənası “tənhalıq”,
“tənha yer” deməkdir) dünyanın ən iri muzeylərindən biridir.
Ermitajın 350 zalında 3 milyonadək eksponat toplanıb. Muzey
5 binadan ibarətdir: Qış sarayı, Kiçik Ermitaj, Köhnə
Ermitaj,
Yeni Ermitaj, Ermitaj Teatrı. Bu binalar bir-biri ilə əlaqəli
tikilib. İlk vaxtlar eksponantlar Qış sarayının otaqlarında
yerləşdirilib.
Öncə qeyd etdiyimiz kimi, Ermitaj muzeyinin fəaliyyətə
başlaması tarixi 1764-cü ildən götürülür. Həmin il Sankt-
Peterburqa Qərbi Avropa rəssamlarının əsərlərinin böyük
kolleksiyası gətirilib. Həmin kolleksiyanı rus çariçası II
Yekatirina satın alıb. Ümumiyyətlə, muzeyin eksponatlarla
zənginləşməsində II Yekatirinanın rolu böyük olub.
Ermitajda Azərbaycanda metaldan düzəldilmiş plastik sənət
nümunələri ilə yanaşı, bir çox orijinal formalı, bəzəkli məişət
əşyalarımız da nümayiş etdirilir. Muzeyin zallarında ən qədim
dövrlərdən tutmuş XX əsrin əvvəlinədək Azərbaycan ustaları
tərəfindən hazırlanmış zərgərlik məmulatları, saxsı qablar, daş,
taxta üzərində oyulmuş sənət əsərləri və müxtəlif növlü
toxuculuq nümunələri də var. Vaxtilə Qarabağın Xocalı
kəndində aparılan qazıntı işləri zamanı tapılmış 3 min illik
tarixi olan bu zərgərlik sənəti nümunələri öz orijinal forması ilə
tamaşaçıların diqqətini cəlb edir. Təbriz və Şirvanda toxunmuş
bənzərsiz
Azərbaycan
xalçaları
muzeyin
qiymətləri
incilərindən sayılır. Qubanın Pirəbədil, Şamaxının Mərəzə
kəndində toxunmuş xalçalarımız rəngi və zəngin bəzək
Dostları ilə paylaş: |