14
F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında keçirilən
tədbirlərdən biri də kitab icmalıdır. Kitabxanaçı
“Qarabağ
abidələri” adlı kitabın icmalını keçirmək üçün tədbirə bir çox
qonaqları dəvət edir. Tədbir “Qarabağ abidələri” adlı
videoçarxla başlayır. Daha sonra kitabxanaçı kitab haqqında
geniş məlumat verir.
Kitab Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-
Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə
dəstəyi ilə “Qarabağ abidələri dünən, bu gün” layihəsi
çərçivəsində çap olunmuşdur. Kitabda yer alan məlumatlar üç
dildə (azərbaycan, ingilis, rus) verilmişdir.
Tədbirimizə Ulu öndər Heydər Əliyevin kəlamı ilə
başlayırıq.
...Azərbaycan xalqının gücü bir yerə toplanmalıdır, hamı bir
hədəfə vurmalıdır...gərək hər kəs Vətən, torpaq, namus yolunda
öz payını versin, öz borcunu versin... Xalqın övladları bu
torpaqda
doğulub,
dünyaya
gəliblərsə,
atalarımızın,
babalarımızın ruhu bizim üçün müqəddəs və əzizdirsə, öz
borcumuzu verməliyik... Torpaqlarımızı erməni terrorundan
azad etməliyik.
Heydər Əliyev,
ümumilli lider
Kitabxanaçı: Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi dünyanın ən
qədim insan məskənlərindən biri 2 min il yaşı olan Azıx
düşərgəsi insanlarının yaşadığı ərazidir. Qarabağ ərazisi paleolit
dövrünün Quruçay mədəniyyəti yaradıcılarının tunc və dəmir
dövründə mövcud olan və bir-birini əvəz edən Kür-Araz və
Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətlərinin davamçılarının yaşayış
məskənidir.
Qarabağın dağlıq və düzən hissəsində aşkar edilmiş qədim
daş abidələr – Xocalıdakı dolmenlər, Xankəndindəki
15
kromlexlər, eləcə də Qarabağın müxtəlif yerlərindən aşkar
edilmiş antik dövrə aid daş qutu qəbirlər həmin dövrün
ideologiyasını – mənəvi düşüncə tərzini əks etdirən maddi
mədəniyyət nişanələridir.
Qarabağ ərazisində 2000-dən artıq müxtəlif növ mədəniyyət
abidəsi qeydə alınmışdır ki, bunların da əksəriyyətini epiqrafik
abidələr təşkil edir. Azərbaycanın Şuşa, Ağdam, Bərdə, Füzuli,
Zəngilan, Cəbrayıl, Laçın, Kəlbəcər rayonları ərazisindən
vaxtilə xeyli miqdarda tikili, qəbir və s. epiqrafik abidələri qeydə
alınmış və tədqiq edilmişdir.
XVIII əsrin II yarısında Qarabağda Bayat, Şahbulaq,
(Tərnəküt), Pənahabad (Şuşa) qalaları salınmış və həmin
qalalarda bazar, karvansaray, məscid, hamam və s. inşa
edilmişdir. Ağdamda imarətlər, Pənah xana və nəslinə aid
günbəzlər tikilmişdir.
Qarabağ xanlığı dövründə bir çox qalalar (Bayat, Şahbulaq,
Pənahabad (Şuşa) tikilmiş, şəhər və qəsəbə tipli yaşayış
məntəqələri yaranmışdır. Qarabağ xanlığının mərkəzi Şuşada
yaşayış evlərinin, ictimai tikililərin interyerində divar
naxışlarının gözəl və tipik nümunələri yaradılmışdır.
Bu abidələrin çoxu Azərbaycanda memorial tikililərin əsas
növünü təşkil edir. Hal-hazırda işğal altında olduğuna görə
həmin abidələrin taleyi məlum deyil.
Torpağımızın çox qədim tarixini, keçmişimizi və bu
günümüzü işıqlandıran tarix və mədəniyyət abidələrimiz mənəvi
aləmin misilsiz yadigarı, onun bədii, estetik düşüncələrinin
təcəssümü, maddi və mənəvi inciləridir.
Tarixi və mədəni irsimizin ən qədim nümunələri, əlbəttə,
arxeoloji abidələrdir. Azərbaycan – orta əsrlər dövrünün
abidələri, şəhər və şəhərgahları, qalaları, körpüləri, məbədləri,
karvansaraları və s. ilə də çox zəngindir.
16
Kitab “Xalq sənətkarlığı”, “Daş fiqurlar” adlı bölmələri ilə
diqqəti daha çox çəkir. Kitabda həmçinin işğal altında olan
rayonlarımız haqqında və orada yerləşən abidələrin siyahısı
geniş şəkildə verilmişdir.
F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında 18 aprel
Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü ilə əlaqədar təşkil
olunan tədbirlərdən biri də kitabxananın nağıl otağında keçirilən
“Nağıl saatı”dır. Bu tədbir oxucuların ən çox sevdiyi və
maraqla qarşıladığı tədbirlərdən biridir. Kitabxanaçı yazıçı
Dilsuzun “Qız qalası” adlı nağılını oxucular üçün oxuyur.
Kitabxanaçı: Biri vardı, biri yoxdu, qədim Oğuz elində Elxan
adında bir igid var idi.. Günlərin bir günü, o, say-seçmə oğuz
ərlərini yanına çağırıb dedi:
– Bəylər, yata-yata yanımız ağrıdı! Qılıncımız qınında paslandı!
Oxumuzun yayı boşaldı! Bədöy atlarımızı minib, Xızı dağlarına
çıxaq, əlik, turac, qırqovul, kəklik ovlayaq, yeyək-içək, eynimiz
açılsın!
Oğuz ərləri, elə bil, himə bənd idilər, bir göz qırpımında
atlarını yəhərlədilər, qılınclarını, ox-yaylarını götürüb yola
düzəldilər.
Əliklərin, turacların, qırqovulların, kəkliklərin həm ətə-qana
dolan, həm də bol vaxtı idi. Odur ki, günortaya qədər xeyli ov
ovladılar. Axırda gəlib bir bulağın üstündə məclis qurdular.
Yedilər, içdilər, eynləri açıldı. Axşamüstü obalarına dönürdülər
ki, talada bir marala rast gəldilər.
Elxan dedi:
– Bəylər ox atmayın, mən bu maralı kəməndlə diri tutmaq
istəyirəm!
Oğuz ərləri ona keçi qəzilindən hörülmüş bir kəmənd
verdilər. Elxan atını dəhmərləyib, maralın arxasınca düşdü.
Qovhaqov, qovhaqov, axırda gəlib meşənin qurtaracağında
allı-güllü bir çəmənliyə çıxdı. Gördü maral gözəl-göyçək bir