F. Köçərli adına
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
17
qızın yanında dayanıb, özü də elə tövşüyür, elə tövşüyür, deyirsən, bəs, indicə nəfəsi kəsiləcək. Qız Elxanı görən kimi acıqlandı: – İgid, sən kimsən, cürət edib, mənim maralımı qovursan? Elxan gördü bu bir qızdı ki, vallah, aya deyir sən çıxma, mən çıxım, günə deyir sən çıxma, mən çıxım. Bir könüldən min könülə aşiq oldu. Atından enib dedi: – Adım Elxandı. Oğuz ellərindənəm. Ox atsam, oxuma ox çatmaz! Qılınc çalsam, qılıncıma qılınc çatmaz! Bilmədim, maralını qovaladım. Əvəzində, qaba-qaba dağlarım var-sənə qurban olsun! Suları gömgöy ırmaqlarım var-sənə qurban olsun! Kölgəli ormanlarım var-sənə qurban olsun! Adını de mənə! Elxanın sözləri qızın xoşuna gəldi. Dedi: – Adım Banudu. Elxanla Banu elə oradaca əhd-peyman bağladılar. Sonra Elxan öz atına, Banu da öz atına minib yola düzəldilər. Maral da düşdü bunların arxasınca... İndi sizə kimdən deyim, Qart Məlikdən. Oğuz ərlərinin igidliyini, şan-şöhrətini gözü götürmürdü. Girəvə axtarırdı ki, aralığa çaxnaşma salsın. Elə ki, eşitdi Elxanla gözəllər gözəli Banu nişanlanıblar, bu gün-sabah da toylarıdı, paxıllığından az qaldı bağrı çatlasın. Qoşunu ilə gəlib durdu Oğuz ellərinin düz sərhəddində. Bundan xəbər tutan Elxan dərya kənarında hündür bir qala tikdirdi və Banuya dedi: – Səfərə çıxıram. Mən gələnə kimi burada qalarsan. Elxan adlı-sanlı oğuz ərlərini də götürüb, Qart Məliyin üstünə getdi. Qanlı döyüş oldu. Oxlar vıyıldadı, qılınclar şaqqıldadı. Qart Məlik gördü yenilir, Tösək qarını tez yanına çağırıb: – Bu zalım oğlu zalım axırımıza çıxacaq,-dedi. Bir çarə tap. Tösək qarı üz-gözünü turşutdu: – Bu qədər qoşunla sən öhdəsindən gələ bilməyəndən sonra mən nə edə bilərəm?
18
Qart Məlik yağlı dilini işə saldı: – Divin canı şüşədə olan kimi, Elxanın da canı Banudadı. İndi, bax, gör nə edirsən? Bu bir kisə qızıl da sənindi. Tösək qarı qızılları görən kimi yumşaldı və dedi: – Elxan dərya kənarında bir qala tikdirib. Banunu da orada saxlayır. Görüm içəri keçə bilərəmmi? qalanın girəcəyinə keşikçi qoymuşdu ki, boy-buxununa, qılıncına-qalxanına baxanda adamın zəhmi yarılırdı. Tösək qarı keşikçiyə yaxınlaşmağa əvvəl ürək eləmədi, sonra özünü birtəhər ələ alıb, dedi: – Bala, Banuya de ki, igidlər igidi Elxandan ona xəbər gətirmişəm. Keşikçi qapını arxadan qıfıllayıb yuxarı qalxdı. Bir azdan qayıdıb, Tösək qarıya dedi: – Buyur: Tösək qarı içəri keçdi. Hıqqına-hıqqına pilləkənləri yuxarı qalxdı. Banunu görən kimi dedi: – Kaş, ayaqlarım qırılaydı, kaş, gözlərim kor olaydı, kaş, dilim quruyaydı... Banu bərk narahat oldu, dedi: – Tösək qarı, bu nə sözdü danışırsan? Tez Elxandan mənə bir xəbər! Tösək qarı bir dizinə, bir sinəsinə döyə-döyə: – Qart Məliyin əli qurusun, atdığı ox Elxanın ürəyinə sancıldı,- dedi. Banu əl atıb saçını yoldu, al yanağını yırtdı, özünü ora-bura çırpdı, ahıldadı, ufuldadı, göz yaşını sel kimi axıtdı, amma sakitləşmədi. Gəlinlik paltarını geyinib, qalanın başına qalxdı və oradan özünü dəryaya atdı. Bunu görən Tösək qarı tumanının ətəklərini yığıb, pilləkənlərdən üzüaşağı endi, kirimişcə qapıdan çıxdı. Elxan, Qart Məliyi məğlub etmişdi. Şölən qurmuşdu. Oğuz ərləri ilə şadlıq-şadyanalıq eləyirdi. Bir də gördü ki, Tösək qarı əllərini dizlərinə çırpa-çırpa gəlir, - dedi: 19
– Tösək qarı, imanı yanıq qarı, başmağı cırıq qarı, yenə nə olub? Tösək qarı əllərini dizlərinə çırpa-çırpa dedi: – Ta nə olacaq? Kaş, ayaqlarım qırılaydı! Kaş, gözlərim kor olaydı! Kaş, dilim quruyaydı! Banu qalanın başından özünü dəryaya atdı! Elxan bu bəd xəbəri eşidən kimi cəld atın belinə qalxdı, üz tutdu qalaya sarı. Gəldi gördü el-oba yas içindədi. Atından enib, qalaya girdi, düz qırx gün, qırx gücə eşiyə çıxmadı. Axırda Dədəm Qorqud gəldi, Elxanı qaladan çıxartdı, qolça qopuzunu çaldı, boy boyladı, soy söylədi, - dedi: – Bu qala bu gündən “Qız qalası” olsun, “İsmət qalası” olsun, “Namus qalası” olsun! Adını mən verdim, ömrünü də tanrı versin! Bu söz Tanrıya xoş getdi. Tanrı “Qız qalası” na dünya qədər ömür verdi... Nağıl bitdikdən sonra kitabxanaçı oxucularla birlikdə “Qız qalası” na ekskursiya edir. Azərbaycanın zəngin və məhsuldar torpağı hələ qədimlərdən ibtidai insanları özünə cəlb etmişdir. Fəxrlə qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan torpağı qədim ibtidai insanın ilkin “beşiklərindən” biri
olmuşdur. Son
vaxtlara qədər
Azərbaycanda qədim insan izlərinin tarixini 150-200 min il hesab edirdiksə, görkəmli alimlərin səyi, apardığı tədqiqatların nəticəsində elm aləminə bir daha sübut olundu ki, Azərbaycan torpağı 1 milyon 500 min il bundan əvvəl qədim insanların məskəni olmuşdur. Respublikamızın müxtəlif guşələrində aşkar olunmuş qədim qayaüstü rəsmlər bir daha sübut edir ki, hələ neçə min illər bundan əvvəl bu ərazidə qədim ibtidai insanlar yaşamış və öz maddi mədəniyyətini yaradaraq gələcək nəsillərə nümunə qoymuşlar. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|