F. Köçərli adına
Yüklə 466,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ədəbiyyat siyahısı Əsərləri Kitablar
- E-mail:info@clb.az URL:www.clb.az
56
oyuncaqlarını incitməyəcək. Məni də apar onun yanına, ay Humayın topu!... Aparıcı: Humay yuxudan oyandı. Başa düşdü ki, gördükləri yuxu imiş. Tez oyuncaqlarının yanına qaçdı. Onları qucaqladı. Pəncərədən baxıb, yolda duran Milisioner əmiyə salam verdi.
sevəcəyəm. Polis əminin dediyi kimi ağıllı qız olacağam. Səhnəcik sona çatır. I aparıcı: İnanırıq ki, istedadlı yazıçı bizim balaca oxucularımızı bundan sonra da gözəl-gözəl əsərlər ilə sevindirəcək. Elçin Əfəndiyevin əsərlərinin əksəriyyəti ekranlaşdırılıb: “Mən sizin dayınızam”, “Ah, Paris!.. Paris!..”, “Mənim sevimli dəlim”, “Mahmud və Məryəm”, “Mənim ərim dəlidir”, “Ölüm hökmü”, “Şuşa dağlarını duman bürüyüb”, “Poçt şöbəsində xəyal”, “Ağ dəvə”, “Qatil”, “Ulduz, məhəbbət və şampan şərabı”, “Arılar arasında” və s. Elçin müəllimin bədii üslubu – əslində, üslublar sintezidir. Standart üslub ixtisaslaşması Elçin yaradıcılığına yaddır. Bu yaradıcılıq üslub baxımından dinamikdir. Müəllif epik təsvirdə də, lirik təsvirdə də, romantik təsvirdə də özünü sərbəst, azad hiss edir. Elçin Əfəndiyevin yaradıcılığına xas olan bu cəhət Azərbaycan nəsrinin poetikasına xüsusi bir zənginlik gətirir. Elçin Əfəndiyevin yaradıcılığı üçün xas olan bir əhəmiyyətli cəhətdə odur ki, Elçin üçün məhdudluq, coğrafi ərazi məhdudluğu yoxdur. 1976-cı ildə böyük ədəbiyyatşünas alim, akademik Məmməd Cəfər yazırdı: “Elçində bədii idrak duyğusu güclü və cəlbedicidir. Müxtəlif əhvali-ruhiyyəli, müxtəlif fərdi həyat yolları keçən adamların mənəvi aləminə eyni zamanda dərindən nüfuz etmək qabiliyyəti onun yazıçılıq istedadının ən qüvvətli cəhətidir. Onun müxtəlif sənət sahibləri olan obrazları nəinki mənəvi-əxlaqi keyfiyyətləri, arzuları, əməlləri, həm də
57
peşələrinə və yaşlarına görə də qocası qoca, cavanı cavan, uşağı uşaq kimi inandırıcıdır, realdır.” II aparıcı: Görkəmli rus tənqidçisi Lev Anninski yazır: “Elçin... kədərli bir sehrkardır, bərq vuran, qızılı, gümüşü rənglərə üstünlük verən impressionistdir...” Doğrudan da, Elçin mücərrəd obrazlar yaratmaq qabiliyyətinə malik bir yazıçıdır. Yazıçının “Bayraqdar” povestini oxuyarkən insan düşünür: nəhayət ki, Azərbaycan nəsrində qaçqınlarımızın böyük faciəsinin miqyası müqabilində layiqli əsər meydana çıxdı. Ermənistanın Qarabağ iddiası, ölkəmizə təcavüzü, tökülən qanlar, zəhərlənmiş talelər o qədər böyük milli yaramızdır ki, bu yara yalnız yüksək bədii-
estetik səviyyədə öz təcəssümünü tapmalıdır. “Bayraqdar” povestində və “Qarabağ şikəstəsi” hekayəsində olduğu kimi. Elçin Əfəndiyevin bunlarla yanaşı, “Bayraqdar” əsəri sanki ustalıqla toxunmuş bir əsərdir. Burada heç bir ipin ucu boş buraxılmır. Bütün iplər öz funksiyasını yerinə yetirərək sənətkarlıqla düyünlənir. Tam mənzərə yaranır. Estetik bütövlük əldə olunur. “Bayraqdar” povesti həmin böyük faciənin yığcam bədii panoramını yaradan, eyni zamanda, ən dərin qatlarını üzə çıxaran sənət əsəridir. Bu əsər öz müəllifinə müasir dövrdə – XXI əsrin əvvəllərində də ədəbi bayraqdarlıq ucalığı gətirmişdir.
sənətkardır, əsərlərinin hər birində mükəmməl söz ustasıdır, gözəl, aydın və məhz özünün olan üslub sahibidir. Elçin Əfəndiyevin belə bir fikri var: Bədii söz aysberqə oxşamalıdır. Görünməyən hissəsi görünən hissəsindən çox olmalıdır. Elçinin “Ədəbi düşüncələr”i bədii aysberqlərin görünməyən hissəsini duymağın yollarını öyrədir. Elçin Əfəndiyevin “Ədəbi düşüncələr”ini fərqləndirən bir amil də odur ki, bunlar yazılarkən, heç bir sistemə, zaman, janr, məktəb ardıcıllığına riayət olunmayıb. Elçin Əfəndiyevin Abşeron mövzuları 58
ədəbiyyatımızın şedevrlərindən sayılır. Bəli, yazıçı hər mövzuya görə dilini xüsusi kökləyə bilir. O, filoloji biliyi ilə öz yaradıcılığına da nəzarət edir. Yazıçı öz əsərləri ilə sübut etdi ki, sənət həyatın mahiyyətinə nüfuz etməli və bu mahiyyəti üzə çıxarmalıdır. Onun komediyalarını oxucuların şüurunda güclü partlayış yaradan qumbaraya bənzətmək olar. Bu komediyalardakı konfliktlər gerçəkliyin mürəkkəb daxili ziddiyyətlərini yüksək bədiiliklə əks etdirir. Nasir Elçinin xoşbəxt taleyi olduğu kimi, dramaturq Elçin Əfəndiyevin də xoşbəxt teatr taleyi var. Onun pyeslərini həm oxucular, həm tamaşaçılar, həm də sənətçilər sevirlər. Onun dramaturgiyasını xarici ölkələrdə tanıyırlar, sevirlər, oynayırlar... Bəli, yazıçı bu gün çağdaş Azərbaycan dramaturgiyasının ən fəal təmsilçisidir. Elçin Əfəndiyev siyasi quruluşlarda yazdıqlarının bircə cümləsini, bircə sözünü də dəyişmədən bu gün də könül xoşluğu ilə çap etdirə bilən yazıçılardandır. Bu, sənətin mərdanəliyi, sənətkarın xoşbəxtliyidir. II aparıcı: Elçin Əfəndiyev məhsuldar yazıçıdır. Yazıçı ədəbiyyatşünaslığımızı bu gün də məşğul edən, ayrı-ayrı hallarda sənətşünaslıq və estetika elmləri ilə sərhədlənən problemləri iki aspektdə – həm bədii nəsrin təcrübəsində, həm də onun tənqidində diqqət və ehtiyatla araşdırır, müqayisələr aparır, bədii əsərləri və tənqidi fikirləri, müxtəlif müəlliflərin rəylərini tutuşdurur, nəticə çıxarır, yüksək səviyyəli elmi xülasələr əldə edir... Elçin Əfəndiyev saxtanı həqiqətdən, elmi- nəzəri mülahizəni doqmatizmdən, ehkamçı və subyektiv fikirlərdən seçməyi bacarır. Belə hallarda o cəsarətlə tənqid edir, amma ehtiram və təvazökarlıq cızığından da kənara çıxmır. Elçin Əfəndiyevin əsərləri və ədəbi-ictimai fəaliyyəti Azərbaycanda və xarici ölkələrdə bir çox mükafatlara layiq görülmüşdür. Bunlardan “Humay”, “Füzuli”, “Qızıl Dərviş”, 59
“İlin ən yaxşı hekayəsi”, “Yaddaş”, “Proza N”, “R. Rza” və s. mükafatlara layiq görülmüşdür. Tədbirin sonunda söz kitabxananın rəhbərliyinə verilir. Müdiriyyət: Bu gün Elçin Əfəndiyevin 75 yaşı tamam olur. Bizim ölkədə 20-80 yaş arasında elə bir insan təsəvvür etmək olmaz ki, Elçin yaradıcılığının çox qismini doyulmaz zövq ala-ala, ruhi bir qüdrət qazana-qazana oxumasın, onun lirik-psixoloji üslubu, poeziya ovqatlı, duzlu-məzəli dram əsərlərinə tamaşa etməsin. Elçin Əfəndiyevin ad günü yalnız onun özünün, ailəsinin, minlərlə oxucusunun bayramı deyil, həm də çoxəsrlik ədəbiyyatımızın, mədəniyyətimizin bayramıdır. Çox hörmətli, görkəmli ədibimizə uzun ömür, cansağlığı, işıqlı təfəkküründən, xalqa nurlu məhəbbətindən rişət tapan gumrahlıq, nikbinlik diləyirik. Biz inanırıq ki, yaradıcılığının ən yetkin dövrünü yaşayan ədib kimi siz müasir ədəbi prosesə ciddi təsir edən yeni-yeni əsərlərinizlə bundan sonra da Azərbaycan oxucusunu sevindirəcək, müstəqillik dövrü ədəbiyyatımızın zənginləşməsi işinə öz töhfənizi verəcəksiniz.
60
Əsərləri Kitablar Seçilmiş əsərləri.10 cilddə. – Bakı : Çinar Çap, 2005. C. 1 : hekayələr, yanıltmac və tapmacalar. - 626 s. C. 2. : povestlər və kinopovestlər. – 523 s. C. 3 : pyeslər : Ah Paris, Paris ; Mənim ərim dəlidir. – 590 s. C.4 : pyeslər və romanlar : Taun yaşayır; Qatil; Mahmud və Məryəm ; Ağ dəvə. – 589 s. C. 5. Ölüm hökmü; İlyas Əfəndiyev şəxsiyyəti və sənəti haqqında məlumatlar. – 494 s. C.6. : Səyahət notları ; Esselər ; Ədəbi düşüncələr. – 583 s. C. 7 : məqalələr. – 570 s. C. 8 : məqalələr : monoqrafiyalar. – 551 s. C. 9 : elmi məqalələr. – 509 s. C. 10 : müsahibələr. – 476 s. Seçilmiş əsərləri. - Bakı : Çaşıoğlu, 2005. - 600 s. : (Azərbaycan Ədəbiyyatı). Seçilmiş əsərləri : romanlar. - Bakı : Avrasiya Press, 2005. - 424 s. - (Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı). Ağ dəvə. - Bakı : Çinar-çap, 2003. - 242 s. Aqoniya, yoxsa təkamül? : XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatına bir nəzər. - Bakı : Təhsil, 2014. - 64 s. Baladadaşın ilk məhəbbəti : Son otuz iki ilin hekayələri. - Bakı : QAPP-POLİQRAF Korporasiyası, 2000. - 480 s. Bayraqdar : povest . - Bakı : QAPP-POLİQRAF Korporasiyası, 2004. – 170 s.
61
Kitabi Dədə Qorqud aliliyi = The supremacy of "Kitabi-Dede Gorqud" = La grandeur de "Kitabi-Dede Gorqoud" = Бессмертие "Книги Праотца Горгуда" = Die majestat des "Kitabi Dede Korkut" = "ىييل ىلاع دوقر وق هدد باثک " - Bakı : Azərnəşr, 1999. - 142 s. Qarabağ şikəstəsi : hekayə. - Bakı : Mütərcim, 2009. - 48 s. - ("525 kitab" seriyası). Mahmud və Məryəm . - Bakı : Çinar-çap, 2003. - 208 s. Pyeslər. - Bakı : Çaşıoğlu, 2012. - 944 s. Romanlar : "Mahmud və Məryəm". "Ağ dəvə". "Ölüm hökmü". - Bakı : Aspoliqraf, 2013. - 736 s. Sosrealizm bizə nə verdi? : sovet dövrü ədəbiyyatı haqqında. Məsələnin qoyuluşuna dair. - Bakı : Mütərcim, 2010. - 76 s. Şəxsiyyət və istedad : C.Cabbarlının həyatı və yaradıcılığı haqqında düşüncələr. - Bakı : 2000. - Azərbaycan, ingilis və rus dillərində. Tənqid və nəsr : Azərbaycan bədii nəsri ədəbi tənqiddə (1945- 1965). - Bakı : Günəş, 1999. - 216 s. Yeni hekayələr. - Bakı : Təhsil, 2014. - 312 s. Elektron resurslar Ağ dəvə [səs yazısı]. - Bakı : "Avrasiya" Fondunun maliyyə dəstəyilə Azərbaycan Gözdən Əlillər Cəmiyətinin Bakı Tədris Müəssisəsinin Səsyazma studiyası, 2004. - 7 ak. - (Danışan kitabxana silsiləsindən). Seçilmiş əsərləri [Elektron resurs] / Elçin ; məsl. L. Məmmədova [et al.] ; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi. - Elektron mətn. - Bakı : İnnovativ Tədris Mənbələri (İTM) QSC, 2012. - 1 el. opt. disk (CD-ROM) : ağ- qara : il. ; 12 sm. - (Nizami layihəsi). - (qutuda). 62
Aysunun, Humayın, Günayın, Yalçının və Nigarın nağılları // Seçilmiş əsərləri. 10 cilddə. I c. – Bakı : Çinar-çap, 2005. – S.546-581. Balaca qırmızı çiçək və Gilas qız. - Bakı : Beşik, 2010. - (Mən və mənim dünyam). Günay, Humay, bir dənə günəbaxan və qırt toyuğun cücələri. - Bakı : Beşik, 2009. - 18 s. - (Mən və mənim dünyam). Kukla, yoxsa Aysu. - Bakı : Azərbaycan, 1998. - 48 s. Küləyin, çinarın və qaranquş balasının nağılı. - Bakı : Beşik, 2009. - 19 s. - (Mən və mənim dünyam). Qəhrəman Aysu, qara pişik və cıqqılı siçanın nağılı. - Bakı : Beşik, 2009. - 27 s. - (Mən və mənim dünyam). Mənə niyə gülürlər? : nağıl - Bakı : Beşik, 2009. - 27 s. (Mən və mənim dünyam). Səlimin hekayələri // Seçilmiş əsərləri. 10 cilddə. I c. – Bakı : Çinar-çap, 2005. – S.537-544. Kitablarda "Aydın" və Aydınların faciəsi // Seçilmiş əsərləri 10 cilddə. - Bakı : Çinar-Çap, 2005. – C. 8. - S. 22-33. "Kitabi-Dədə Qorqud" aliliyi // Seçilmiş əsərləri 10 cilddə. - Bakı : Çinar-Çap, 2005. C. 8. - S. 61-72. Baladadaşın ilk məhəbbəti : hekayə // Azərbaycan nəsri antologiyası. 5 cilddə. - Bakı : Şərq-Qərb, 2006. - C.5. - S. 242- 259.
Bəstəkarın vətəndaş sözü : Üzeyir Hacıbəyovun publisistikası haqqında // Seçilmiş əsərləri 10 cilddə. - Bakı : Çinar-Çap, 2005. – C. 8. - S. 434-480.
63
Əbədi müasirimiz : Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə haqqında // Seçilmiş əsərləri 10 cilddə. - Bakı : Çinar-Çap, 2005. – C. 8. - S. 140-146. Qatil // Azərbaycan dramaturgiyası antologiyası. 4 cilddə. - Bakı : Şərq-Qərb, 2007. - C. 4. - S. 245-301. Məmməd Əmin Rəsulzadə // Seçilmiş əsərləri 10 cilddə. - Bakı : Çinar-Çap, 2005. C. 8. - S. 12-28. Nəriman Nərimanov // Seçilmiş əsərləri 10 cilddə. – Bakı : Çinar-Çap, 2005. – C. 8. - S. 36-60. Talvar : hekayə : akademik Məmməd Arif Dadaşzadənin xatirəsinə // Talvar. - Bakı : Təhsil, 2009. - (Məktəb Kitabxanası).
“Aqoniya", yoxsa təkamül? : XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatına bir nəzər : dördüncü məqalə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2014. - 10 yanvar. - № 1. - S. 4. ; Azərbaycan. - 2014. - № 2. - S. 145-166. - Əvvəli qəzetin 2013-cü il dekabr nömrələrində. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi və "Ədəbiyyat qəzeti" - 75 : Baş nazirin müavini, xalq yazıçısı Elçinin nitqi // Ədəbiyyat qəzeti. - 2009. - 18 dekabr. - №48-49. - S. 1-2. Cəhənnəm sakinləri : yeddihissəli dram // Azərbaycan. - 2009. - № 2. - S. 10-34. Çingiz xanın daşları : hekayə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 11 mart. - № 9. - S. 10-11. Dəyişməzlik : Abid Tahirlinin 60 yaşı münasibətilə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 14 noyabr. – № 58. Elçin : "Hər şeyi təkcə mühitlə bağlamaq olmaz..." // Pəncərə. - 2007. - № 4. - S.8-17.
64
İntihar : gözəl kor qız haqqında hekayə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 29 aprel. - № 15. - S. 16-18. Kərpickəsən kişinin kədərli dastanı : Şərif Ağayarın yaradıcılığı haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. - 2011. - 11 fevral. - № 5. - S. 3. Qanlı mart hadisələrindən 91 il keçir // Mədəniyyət. - 2009. - 1 aprel. - S. 4. Qəbiristanlıqda məhəbbət əhvalatı : hekayə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2016. - 26 noyabr. - № 44/45. - S. 4-6. Qoca Fikrət : Fikrət Qocanın 80 illiyinə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 3 oktyabr. - № 52. - S. 2-3. Qocalığa hələ çox qalıb : Anarın 75 yaşına // Ədəbiyyat qəzeti. - 2013. - 1mart. - № 10. - S. 4. Missiya : Musa Namazovun xatirəsinə : hekayə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2016. - 15 oktyabr. - № 38. - S. 2-4. Mişel Fermo və onun komediyası haqqında // Azərbaycan : jurnal. - 2016. - № 10. - S. 15-16. Mühacir ədəbiyyatımızın tədqiqi : [Nikpur Cabbarlının "XX əsr Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı (türkdilli örnəklər əsasında) monoqrafik tədqiqatı] // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 8 iyul. - № 24. - S. 6-7. Nizami və onun tədqiqatçısı haqqında bir neçə söz : Oksford Universitetinin Londonda ingilis dilində və Bakıda Azərbaycan dilində nəşr olunmuş "Böyük Azərbaycan şairi Nizami" kitabına yazılmış ön söz // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - № 33. - S. 2. Ölümə hazır olan insan : "Milyonçu qadın"ı tərcümə edərkən : dramaturgiya // Azərbaycan : jurnal. - 2017. - № 4. - S. 3-6. Öz istehkamı olan yazıçı : Kobo Abenin məşhur "İstehkam" pyesini tərcümə edərkən yazılmış söz // Ədəbiyyat qəzeti. - 2012. -15 iyun. - № 22. - S. 3. 65
Payız ovqatının dedikləri : tanrı əzabları haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. - 2016. - 29 oktyabr. - № 40. - S. 20-22. Rəssam Muxtar Manaflının həyatı, sənəti və bu dünyadan qaçışı : hekayə // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 2 dekabr. - № 44/45. - S. 6-7.
Sənətkarın taleyi (Ərəblinski) : davamlı proloqdan və on beş şəkildən ibarət faciə // Azərbaycan. - 2012. - № 11. - S. 11-48. Siz kimsiniz, Qəzənfər Paşayev : professor Qəzənfər Paşayevin 80 illiyi // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 29 iyul. - № 27. - S. 5. Sosrealizm bizə nə verdi? : Sovet dövrü ədəbiyyatı haqqında. Məsələnin qoyuluşuna dair // Azərbaycan. - 2011. - № 1. - S. 145-165. Söz azadlığı tənqidimizə nə verib? // Azərbaycan. - 2017. - № 12. - S. 162-186. ; Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 21 oktyabr. - № 37. - S. 12-13. ; 28 oktyabr. - № 38. - S.2-4. ; 4 noyabr. - № 39. - S.8-10. Şeytan əməli : maskalar silsiləsindən // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 16 dekabr. - № 48/49. - S. 10-11. Şeytan sonatası : (Absurd) : "Maskalar" silsiləsindən : pyes // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 30 sentyabr. - № 34. - S. 14-15. Teleskop : on bir şəkildən və iki epiloqdan ibarət tragikomediya // Azərbaycan. - 2011. - № 7. - S. 3-50. Tut Budağı, Ərik Budağı və Sarı Bülbülün nağılı // Ədəbiyyat qəzeti. - 2017. - 30 dekabr. - № 52. - S. 4-5. “Yalnız həqiqət”in həqiqəti : Jan-Pol Sartrın eyni adlı əsəri haqqında söz // Azərbaycan. - 2012. - № 4. - S. 13-16.
Артист : трагедия в пятнадцати картинах и с прологами // Литературный Азербайджан. - 2012. - № 9. - С. 3-38.
66
Из цикла "Сказки" // Литературный Азербайджан. - 2012. - № 4. - С. 3-47. - Сказка старого дуба ; Сказка о черном вороне, решившем творить добро ; Сказка о прутике ивы и прекрасном олеандре и др. О новых творческих успехах Полада Бюльбюльоглу // Зеркало. - 2010. - 30 января. - № 18. - С. 26. Судьба Кащея : короткая повесть / пер. А. Мустафа-Заде // Литературный Азербайджан. - 2013. - № 5. - С. 45-61. Тень : рассказ // Литературный Азербайджан. - 2013. - № 4. - С. 15-26. Что дал нам соцреализм // Каспий. - 2011. - 11 июня. - № 104. - С. 8.
Размышления, навеянные пьесой народного писателя Азербайджана Эльчина
Эфендиева "Телескоп" // Литературный Азербайджан. - 2012. - № 5. - С. 91-93. İngilis dilində Elchin. My favourite and Other Plays. – Bakı : Aspoliqraf, 2012. 312 p. – This is a book of Engilish translations of the following plays by People’s Writer Elchin, one leading figues of modern Azerbaijani literature: My Favourite Madman, Shakespeare, Citizens of Hell and Telescope. Haqqında Kitablarda Elçin. Ömrün anları : foto-albom. - Bakı : Çinar - Çap, 2009. - 656 s. : portr., Elçin (1943) // Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı : dərslik. - Bakı : Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007. – C.2. - S. 496-526.
67
F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında çap olunmuşdur. Sifariş: 32 Çapa imzalanmışdır: 16.04.2018 Tirajı:100 Pulsuz
Yüklə 466,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|