F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
502
aparıb. Bubnova xəbis də olsa, kələkbaz da olsa, bütün arvadlar kimi, o da axmaqdır. Qızın anasının pasportu yaxşı pasport imiş, deməli, tamam təmiz imiş. Yelena sənin yanında yaşaya bilsə də, çox yaxşı olardı ki, ailəli, xeyirxah bir adam onu öz yanına aparıb, tərbiyəsi ilə ciddi surətdə məşğul olaydı. Qoy hələlik orada yaşasın. Bunun eybi yoxdur, mən hər şeyi sənin üçün yoluna qoyaram. Bubnova heç bir şey eləyə bilməz. Onun mərhum anası barədə mən çox az düzgün məlumat ala bilmişəm. O, Zaltsman familiyalı bir adamdan dul qalmışdır. – Nelli də mənə elə deyib. – Məsələ də bununla qurtarır! – o, bir az təntənə ilə sözünə davam edərək dedi: – İndi, Vanya, mənim səndən bir xahişim var. Bunu sən yerinə yetir. Mümkün qədər mənə ətraflı danış görüm, sən nə ilə məşğulsan, hara gedirsən, bütün günü harada olursan? Mən bu barədə bəzi şeylər eşitmişəm, bəzi şeylər bilirəm, ancaq mən bunu daha mükəmməl surətdə bilmək istəyirəm. Onun bu cür təntənə ilə danışması məni təəccübləndirdi, hətta narahat etdi. downloaded from KitabYurdu.org
503
– Nə olub? Bunu sən niyə bilmək istəyirsən? Sən elə bir təntənə ilə soruşursan ki... – Mənə bax, Vanya, qısaca deyirəm: sənə yaxşılıq etmək istəyirəm. Bilirsən, dost, əgər sənə kələk gəlsəydim, mən başqa yol ilə də bu şeyləri səndən öyrənə bilərdim. Amma sən elə güman edirsən ki, mən sənə kələk gəlirəm. Nabat şəkərini deyirdin, mən axı başa düşdüm. Mən ki belə təntənə ilə danışıram, deməli, çalışdığım öz xeyrim üçün deyil, sənin xeyrin üçündür. Buna görə də məndən şübhələnmə, açıq danış, həqiqəti söylə... – Sən axı nə yaxşılıq etmək istəyirsən? Masloboyev, mənə bax, sən niyə axı knyaz barəsində mənə bir söz demək istəmirsən? Bu mənə lazımdır. Bax, bu yaxşılıq olardı. – Knyaz barəsində? Hə... Yaxşı, lap açıq deyim... Mən indi səndən knyaz barəsində məlumat almaq istəyirəm. – Necə?
– Deyim də. Qardaş, mən hiss etmişəm ki, o sənin işinə qarışır, yeri gəlmişkən bunu da deyim ki, o sənin barəndə məndən bəzi şeylər soruşdu. Onun bizim tanış olduğumuzu haradan öyrənməsi ilə sənin işin yoxdur. Ancaq bir şey var: downloaded from KitabYurdu.org
504
sən özünü ondan qoru, əsas məsələ budur. Bu adam xain İudadır, ondan da pisdir. Buna görə də elə ki gördüm o sənin işlərinə əl atır, sənin barəndə narahat oldum. Axı mən heç bir şey bilmirəm, bunun üçün də səndən xahiş edirəm ki, danış, mən də işdən xəbərdar olum. Bundan ötrü də səni bu gün öz yanıma çağırmışam. Dediyim mühüm məsələ də, bax, budur, görürsən ki, açıq danışıram. – Sən, heç olmasa, mənə bir şey de, de görüm, axı mən özümü knyazdan niyə qorumalıyam? – Yaxşı, deyim. Məndən, qardaş, ümumiyyətlə başqa işlərdə istifadə edirlər. Özün bir fikirləş: adamlar mənə ona görə inanıb sirr verirlər ki, mən heyvərə deyiləm. İndi axı bunu mən necə açıb sənə deyə bilərəm? Əgər mən bunu ümumi şəkildə, lap ümumi desəm, məndən incimə. Bunu da ancaq ona görə deyirəm ki, sən onun necə alçaq adam olduğunu görəsən. Yaxşı, indi əvvəl sən başla, öz işindən de. Mən düşünərək öz-özümə dedim: “Mənim işimdə elə bir şey yoxdur ki, onu Masloboyevdən gizlədim”. Nataşanın məsələsi gizli bir məsələ deyildi, hətta mən Masloboyevdən ona kömək edəcəyini də gözləyə bilərdim. Məlum şeydir ki, downloaded from KitabYurdu.org
505
mən danışarkən, mümkün qədər bəzi şeylərin üstündən keçdim. Masloboyev, xüsusilə knyaza aid olan sözlərə diqqətlə qulaq asırdı, çox yerdə mənim sözümü kəsir, çox şeyi təzədən soruşurdu, nəticədə də belə oldu ki, məsələni mən ona çox müfəssəl danışmış oldum. Mən yarım saat danışdım. Masloboyev: – Bəli! O qız ağıllı qızdır! – dedi. – Bəlkə də o knyazın kələyini çox da düzgün başa düşməmişdir, amma elə bircə orası yaxşıdır ki, ilk addımdan knyazı tanımışdır, onunla bütün əlaqəni kəsmişdir. Afərin sənə, Natalya Nikolayevna! Onun sağlığına içirəm (Masloboyev içdi.)! Bu işdə aldanmamaq üçün yalnız ağıl deyil, qəlb də lazımdır! Qəlbi onu aldanmağa qoymayıb. Məlum şeydir ki, o uduzmuşdur, knyaz öz sözünün üstündə dayanacaq, Alyoşa onu atıb gedəcək. İxmenevə adamın yazığı gəlir, bu alçağa on min manat verəcək! Axı onun işindən ötrü kim getmişdir, kim çalışmışdır? Yəqin özü olub! Ax-x! Bütün bu hirsli, nəcib adamlar heç bir şeyə yaramırlar! Knyazla işi o cür aparmaq downloaded from KitabYurdu.org 506
lazım deyildi. Mən İxmenevə elə bir vəkil tapardım ki... Ax- x! – Masloboyev narazı halda əlini stola çırpdı. – İndi sən knyaz haqqında danış görək. – Sən elə knyazdan tutub durmusan. Onun haqqında nə deyim axı? Onun adını çəkdiyimə də peşman olmuşam. Vanya, mən ancaq sənə xəbərdarlıq etmək istəyirdim ki, özünü o alçaqdan qoru. Kim ki onunla işə girişir, o, təhlükədən uzaq olmur. Bax, ayıq ol! Sənə deyəcəyim də elə budur. Sən elə güman edirdin ki, mən sənə çox qəribə sirlər açıb danışacağam... Elə, doğrudan da, görünür ki, sən roman yazansan! Axı əclaf haqqında nə deyim? Əclaf əclafdır... Məsələn, onun bir işi haqqında sənə danışım, ancaq mənim sözümdə nə yer, nə şəhər, nə də adam adı olacaq, yəni tarix göstərilməyəcək. Sən bilirsənmi ki, o hələ ilk cavanlığında, hələ dəftərxanada donluqla işləməyə məcbur olanda varlı bir tacir arvadı ilə evlənir. Bu arvadla o çox da elə nəzakətlə dolanmır, hərçənd, indi məsələ buna aid deyil, ancaq, dostum Vanya, burasını da qeyd edim ki, o həmişə belə-belə pis işlər tutmağı xoşlayır. Bir əhvalat da söyləyim: o xaricə gedir. Orada... downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|