F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
537
Biz uduzmarıq, əksinə, daha da udarıq. Biz yenə də vurub meydana çıxacağıq, meydana çıxacağıq, hal-hazırda bizim şüarımız bu olmalıdır: «Pire ça va mieux çaest» 1 .Nə qədər pis olsa bir o qədər yaxşıdır (frans.). Knyaz onun dediklərinə nifrətə layiq bir hüsn-rəğbət göstərərək gülümsədi. Natiq öz- özündən tamamilə razı idi. Mən elə axmaq idim ki, istəyirdim ona etiraz edim, hirs məni boğurdu. Lakin knyazın zəhərli baxışları məni bu fikirdən döndərdi. O, gözucu mən tərəfə baxdı, mənə elə gəldi ki, knyaz mənim, mütləq gəncliyə xas olan belə bir qəribə hərəkət edəcəyimi gözləyir. O elə bəlkə də, mənim belə bir hərəkət etməyimi istəyirdi. İstəyirdi ki, mən özümü biabır edim, o da bundan həzz alsın. Eyni zamanda, mən möhkəm əmin idim ki, diplomat mütləq mənim etirazıma heç bir əhəmiyyət verməyəcək. Hətta, bəlkə də, mənim orada olub-olmadığımı heç nəzərə almayacaq. Onların yanında oturmaq məni təngə gətirmişdi. Alyoşa məni bu əzabdan qurtardı. Yavaşca mənə yaxınlaşıb, çiynimə toxundu, bir-iki kəlmə söz demək üçün kənara çağırdı. Mən başa düşdüm ki, onu Katya
downloaded from KitabYurdu.org 538
göndərmişdir. Doğrudan da, o göndəribmiş. Gedib onun yanında oturdum. Əvvəl o məni diqqətlə başdan-ayağa süzdü, elə bil ki, bu zaman öz-özünə deyirdi: “Hə, sən belə imişsən!” Söhbətə başlamağa ilk anda söz tapmadıq. Lakin mən əmin idim ki, çətini onun sözə başlamasıdır, başladımı – dayanmayacaq, lap sabaha kimi danışacaq. Alyoşanın: “Beş-altı saat söhbət etsəniz...” sözü bir anda fikrimdən keçdi. Alyoşa da bizim yanımızda oturmuşdu, bizim necə söhbətə başlayacağımızı səbirsizliklə gözləyirdi. Gülümsünə-gülümsünə bizə baxıb dedi: – Niyə danışmırsınız? Bir-birinizə baxıb susursunuz. Katya:
– Ah, Alyoşa, – dedi, – sən necə... Bu saat danışacağıq. İvan Petroviç, bizim bir yerdə danışılası o qədər sözümüz var ki, heç bilmirəm nədən başlayım. Biz çox gec tanış olmuşuq, hərçənd, mən sizi, uzaqdan-uzağa lap çoxdan tanıyıram, amma əvvəldən tanış olmaq lazım idi. Mən sizi çox görmək istəyirdim. Hətta sizə məktub yazmaq istəyirdim... Mən qeyri-ixtiyari olaraq gülümsədim: downloaded from KitabYurdu.org
539
– Nə barədə? Katya ciddi bir ifadə ilə cavab verdi: – Deyiləsi söz azdırmı? Elə bircə bunu götürək: Natalya Nikolayevna haqqında bu doğru deyirmi ki, onu belə bir vaxtda tək qoyanda o incimir? Belə də iş eləmək olarmı ki, Alyoşa eləyir? Sən axı indi niyə burdasan, bir de görüm? – Ah, ilahi! Mən bu saat gedəcəyəm. Mən dedim axı, burda bircə dəqiqə qalacağam, sizin bir yerdə necə danışdığınıza baxacağam, sonra da birbaşa ora! – Budur, biz bir yerdəyik, bir yerdə oturmuşuq, gördün ki? O həmişə belədir, – deyərək əlavə etdi, azca qızarıb, barmağı ilə Alyoşanı göstərdi. – “Bircə dəqiqə, deyir, bircə dəqiqə”, amma baxırsan ki, gecəyarısına kimi oturdu, bəzən daha da çox. Deyir ki: “Onun acığı tutmur, o çox mərhəmətlidir” – görürsünüz necə düşünür?! Bəs onda sənin bu tutduğun iş yaxşı işdir, nəcib işdir? Alyoşa qəmgin halda dedi: – Yaxşı, onda gedim. Ancaq mən çox istəyirdim ki, sizdən ayrılmayım... downloaded from KitabYurdu.org
540
– Axı bizimlə oturub nə edəcəksən? Əksinə, biz gərək təkliklə oturub danışaq, danışılmalı söz də çoxdur. Mənə bax, sən incimə, mütləq belə lazımdır, başa düş. – Əgər belə lazımdırsa, onda mən bu saat... Daha burda inciməli nə var ki! Ancaq bir dəqiqəliyə Levinkaya dönəcəyəm, ordan da dərhal onun yanına gedəcəyəm, – şlyapasını götürərək sözünə davam etdi: – İvan Petroviç, bilirsiniz nə var? Atam məhkəmə vasitəsilə udduğu pulu İxmenevə qaytarmaq istəyir. – Bilirəm. O özü bunu mənə deyib. – Görürsünüz nə nəcib iş tutur? Amma Katya onun nəcib iş tutduğuna inanmır. Onunla bu barədə danışın. Katya, sağ ol, xahiş edirəm, mənim Nataşanı sevdiyimə şübhə etməyəsən. Niyə axı siz hamınız mənə bu şeyləri güclə qəbul etdirirsiniz, məni danlayırsınız, mənə göz qoyursunuz, elə bil ki, mən sizin nəzarətiniz altındayam! Nataşa bilir ki, mən onu necə sevirəm. O mənə inanır, mən də inanıram ki, o mənə inanır. Mən onu qeydsiz-şərtsiz sevirəm, üzərimə heç bir vəzifə götürmədən sevirəm. Mən heç bilmirəm onu necə sevirəm. Elə-belə sevirəm. Buna downloaded from KitabYurdu.org
541
görə də məni müqəssir adam kimi sorğu-suala tutmaq lazım deyil. İvan Petroviçdən soruş, o indi burdadır, o mənim sözümü təsdiq edər. Nataşa qısqancdır, o məni çox sevsə də, onun sevgisində çox-çox xudbinlik vardır, çünki o heç nəyini mənə fəda etmək istəmir. Mən öz qulaqlarıma inanmayıb təəccüblə soruşdum: – Necə? Katya əlini əlinə çırparaq, az qala çığıraraq dedi: – Alyoşa, sən nə danışırsan? – Doğru deyirəm, burda təəccüblü nə var ki? İvan Petroviç bilir. Nataşa həmişə tələb edir ki, mən onun yanında olum. O bunu tələb etməsə də, üzündən görünür ki, o bunu istəyir. Katya acığından qıpqırmızı qızardı: – Belə sözləri demək sənin üçün ayıb deyilmi, ayıb deyilmi?! – Niyə ayıb olur? Katya, vallah, sən qəribə adamsan! O özü təsəvvür etdiyindən artıq mən onu sevirəm. Əgər o məni həqiqətən sevmiş olsaydı, necə ki mən onu sevirəm, onda yəqin ki, öz həzzini mənə fəda etmiş olardı. Doğrudur, o özü downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|