F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
59
sadədir, adam tez başa düşür. Bax, elə tez başa düşüldüyü üçün də xoşuma gəldi! Elə bil adamın ürəyindən yazılıb, elə bil bu şeylər mənim öz başıma gəlib! Amma yüksək yazılsaydı, necə olardı? Heç özün də başa düşməzdin. Amma üslubunu düzəldərdin. Doğrudur, mən bunu tərifləyirəm, ancaq nə deyirsən de, yüksəklik azdır... Onsuz da indi daha gecdir, çap olunub qurtarıb. Bəlkə ikinci nəşrində düzəltdin? Qardaş, bəs necə, ikinci nəşri də olacaq? Onda yenə pul verəcəklər... Bəli! Anna Andreyevna öz fikrini söylədi: – İvan Petroviç, doğrudan da, siz bu qədər pul almısınız? Sizə baxıram, heç inanmağım gəlmir. Ah, ilahi, indi gör nəyə pul verməyə başlayıblar! Qoca duyduğu təsirə get-gedə daha artıq qapılaraq, sözünə davam etdi: – Bilirsən, Vanya! Bu qulluq olmasa da, hər halda karyeradır. Kitabı böyük adamlar da oxuyacaq. Bayaq sən deyirdin ki, Qoqol hər il yardım alır, özü də xaricə göndərilmişdir. Bəlkə sən də! Hə? Ya bəlkə hələ tezdir? Hələ bir şey də yazmaq lazımdır? Sən yaz, qardaş, tez yaz! downloaded from KitabYurdu.org
60
Adın çıxdı deyə daha tənbəllik eləmə! Daha durub baxmaq niyə?
Bu sözləri o elə bir inamla, elə bir xoşluqla deyirdi ki, onun sözünü kəsməyə, onu xəyalından ayırmağa adam cürət etmirdi. – Ya da, məsələn, burunotu qabı verərlər... Nə olar ki?! Hədiyyənin pisi-yaxşısı yoxdur. Həvəsləndirmək istəyirlər. – Sonra sol gözünü qıyaraq, mənalı bir tərzdə astadan dedi. – Kim bilir, bəlkə saraya da düşərsən, ya yox? Ya bəlkə saraya düşmək hələ tezdir? Anna Andreyevna bu sözdən incimiş kimi dedi: – Elə bircə saray qalmışdı! Mən ürəkdən güldüm: – Bir az da qalsa, siz məni lap general edəcəksiniz. Qoca da güldü. Bu söz onun çox xoşuna gəlmişdi. Bu zaman Nataşa bizə axşam yeməyi hazırlayırdı, o çığıraraq dedi: – Əlahəzrət cənabları, yemək istəmirsiniz? Nataşa qəhqəhə ilə güldü, atasının yanına yüyürüb isti qolları ilə onu bərk-bərk qucaqladı: downloaded from KitabYurdu.org
61
– Mənim atam yaxşı atadır, yaxşı atadır! Qocanın ürəyi kövrəldi: – Yaxşı, yaxşı! Mən elə-belə, söz düşüb deyirəm. General qalsın generallığında, biz gedək yeməyimizi yeyək! – sonra da əlini öz Nataşasının qızarmış yanaqlarına toxunduraraq (həmişə fürsət düşəndə bunu etməyi xoşlayardı) əlavə etdi. – Yamanca həssas qızsan! Vanya, bilirsənmi, mən səni istədiyimdən deyirəm. Hər halda, general da olmasan (hələ general olmağa çox var), tanınmış bir adamsan, özündən şey qoşursan. – Ata, indi özündən şey qoşan demirlər, yazıçı deyirlər. – Özündən şey qoşan demirlər? Mən bunu bilmirdim. Yaxşı, tutaq ki, lap elə yazıçı olsun. Mən bunu demək istəyirəm ki, əlbəttə, roman yazdığın üçün səni kamerher etməzlər, bu barədə heç düşünmək də lazım deyil, amma mötəbər adamlar sırasına çıxmaq olar, məsələn, bir attaşe olmaq olar. Səhhətini düzəltmək üçün, ya da elmini artırmaq üçün xaricə, İtaliyaya göndərə bilərlər, pul ilə kömək edərlər. Məlum şeydir ki, sən də gərək nəciblik göstərəsən, downloaded from KitabYurdu.org 62
yaxşı işin, əsl işin qabağında pulu, hörməti qəbul edəsən, daha vasitə ilə, himayə ilə yox... Anna Andreyevna gülərək əlavə etdi: – İvan Petroviç, onda sən lovğalanma ha! – Ata, tez ona ulduz versinlər, attaşe nədir, siz elə attaşe deyib durmusunuz! Nataşa yenə də mənim qolumu çimdiklədi. Nataşanın yanaqları alışıb-yanır, gözləri ulduz kimi sevinclə parıldayırdı. Qoca qızına iftixarla baxaraq çığırdı: – Bu da elə mənə gülür! Uşaqlar, mən deyəsən, doğrudan da, çox uzaqlara əl atdım, lap Alnaskarçı oldum, həmişə də mən belə olmuşam... Amma bilirsənmi, Vanya, mən baxıram ki, sən çox sadə adamsan... – Ah, ilahi! Ata, bəs axı necə olsun? – Yox, mən onu demək istəmirəm. Hər halda, Vanya, sənin üzün birtəhərdir... Yəni, heç elə bil ki, şairanə bir üz deyil... Bilirsənmi, belə deyirlər ki, şairlər solğun bənizli olur, saçları da birtəhər, gözlərində də, belə ha, nəsə olur. Bilirsənmi, o Höte ki var, ya da başqaları. Mən bunu downloaded from KitabYurdu.org 63
Abbaddaonnada oxumuşam... 1 Necə bəyəm? Yoxsa yenə düz demədim? Ay dəcəl, gör mənə necə gülür? Dostlar, mən alim deyiləm, ancaq hiss edə bilərəm. Yaxşı, üzü qoyaq bir tərəfə, üz deyəndə, bu elə böyük bir bədbəxtlik deyil, mənim üçün səninki də yaxşıdır, çox da xoşuma gəlir... Mən axı o barədə demədim... Ancaq vicdanlı ol. Vanya, vicdanlı ol, əsas budur, vicdanla yaşa, ayrı-ayrı xəyallara düşmə, lovğalanma. Sənin qarşında geniş bir yol vardır. Öz işinə vicdanla qulluq elə, mən sənə bunu demək istəyirdim, mən ancaq bunu demək istəyirdim! Nə gözəl günlər idi! Bütün boş saatlarımı onlarda keçirir, bütün axşamlar onlarda olurdum. Mən qocaya ədəbiyyat aləmindən, ədəbiyyatçılardan xəbərlər gətirirdim. O birdən nədənsə, ədəbiyyatla son dərəcə maraqlanmağa başlamışdı, hətta B.-nin tənqidi məqalələrini də oxuyurdu. B. haqqında mən ona çox danışmışdım. O, B.-ni çox az başa düşürdü, lakin onu çox tərif edirdi, onun “Severni qrutendə” məqalə yazan düşmənlərindən acı-acı şikayətlənirdi. Qarı nə məni, nə də Nataşanı gözdən qoymurdu, lakin o hər şeyi
1 “Abb addo nna” – N.А.Polovoyun(1796-1846) romantik povesti downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|