664
V FƏSİL
Knyazla bərabər B-nin aşxanasında keçirdiyim o
unudulmaz axşamdan sonra, mən bir neçə gün Nataşanın
başına bir iş gələcəyindən qorxdum. Tez-tez öz-özümdən
soruşdum: “Bu məlun knyaz ona nə etmək və ondan necə
qisas almaq istəyir?” Ağlıma cürbəcür şeylər gəlirdi. Mən,
nəhayət, bu nəticəyə gəldim ki, onun hədə-qorxusu boş yerə
deyil, gop deyil, nə qədər ki, Nataşa Alyoşa ilə yaşayır,
knyaz doğrudan da ona çox pisliklər elə bilər. Knyaz xırdaçı
adamdır, qisas alandır, kinlidir, pulpərəstdir. O, təhqir
olunduğunu çətin unuda bilər, əlinə fürsət düşsə, Nataşadan
mütləq qisas alacaqdır. Hər halda, bütün bu işdə bir
məsələni mənim nəzərimə çatdırdı, bu məsələ haqqında öz
fikrini çox aydın söylədi: o, Alyoşa ilə Nataşanın bir-
birindən ayrılmasını təkidlə tələb edirdi, gözləyirdi ki, mən
Nataşanı bu yaxında olacaq ayrılığa hazırlayım, elə
hazırlayım ki: “pastorallıq, şillerçilik və başqa şeylər”
olmasın. Məlum şeydir ki, o hər şeydən çox bir məsələnin
fikrini çəkirdi: istəyirdi ki, Alyoşa ondan razı qalsın, yenə də
downloaded from KitabYurdu.org
665
onu mehriban bir ata hesab eləsin; bu ona, sonradan
Katyanın pullarını rahatca ələ keçirmək üçün çox lazımdı.
Deməli, mən gərək Nataşanı bu yaxında baş verəcək ayrılığa
hazırlayaydım. Lakin Nataşada mən böyük bir dəyişiklik
əmələ gəldiyini görürdüm: onun əvvəlki kimi mənimlə açıq
ürəklə danışmasından heç əsər qalmamışdı; hələ bu
harasıdır, o elə bil ki, daha mənə etibar etmirdi. Mənim
söylədiyim təsəllilər ona ancaq əzab verirdi; mənim sorğu-
sualım onu get-gedə daha artıq darıxdırırdı, hətta
acıqlandırırdı. Görürdün ki, gedib onlarda oturmuşam, ona
baxıram. O da əllərini döşündə çarpazlayaraq, otaqda o baş-
bu başa gəzişir, o tutqundur, bənizi solğun idin, elə bil ki,
özünü də, hətta mənim burada, onun yanında olduğumu da
unutmuşdur. Hərdən görərdin ki, mənə baxdıqda (o hətta
mənim baxışlarımdan da çəkinirdi) – üzündə dərhal bir
narazılıq ifadə olunurdu, tez üzünü yana çevirirdi. Mən başa
düşürdüm ki, o, bu yaxında baş verəcək ayrılıq haqqında
düşünür, bəlkə də öz planını qururdu, – bunu o əzab və
iztirab çəkmədən düşünə bilərdimi? Mən əmindim ki,
ayrılmağı o qət etmişdir. Bununla belə, onun keçirdiyi
downloaded from KitabYurdu.org
666
məyusluq, ümidsizlik mənə əzab verirdi, həm də məni
qorxudurdu. Bir də ki, mən cəsarət edib onunla danışa
bilmirdim, ona təsəlli verə bilmirdim, buna görə də bu
şeylərin necə həll olunacağını qorxu içində gözləyirdim.
O ki qaldı, Nataşanın belə sərt, amansız görünüşü – bu
məni narahat etsə də, mənə əzab versə də, mən öz ürəyimdə
Nataşaya arxayın idim; mən görürdüm ki, o çox ağır iztirab
çəkir, onun ovqatı çox təlxdir. Kənardan başqasının onun
işinə qarışması – onu ancaq darıxdırır və acıqlandırırdı. Belə
hallarda, xüsusilə bizim sirrimizi bilən yaxın dostlarımızın
işə qarışması bizi daha artıq darıxdırır və narazı edir. Lakin
mən bunu da yaxşı bilirdim ki, son dəqiqədə Nataşa özü
yenə də mənim yanıma gələcək, mənim qəlbimdə özünə bir
yüngüllük axtaracaqdır.
Məlum şeydir ki, knyazla olan söhbətimiz haqqında
mən ona heç bir söz demədim: bu hadisə onu ancaq daha da
həyəcanlandırar, ovqatını daha da təlx edərdi. Mən ancaq
sözarası ona – knyazla bərabər qrafinyagilə getdiyimi,
knyazın son dərəcə alçaq bir adam olduğuna qəti surətdə
inandığımı söylədim. Nataşa knyaz haqqında heç bir şey
downloaded from KitabYurdu.org
667
soruşmadı, mən də buna çox sevindim; lakin Katya
haqqında söylədiklərimə çox maraqla qulaq asdı, amma
onun barəsində də heç bir söz demədi; ancaq solğun üzü
qızardı, az qala bütün günü çox bərk həyəcan keçirdi. Mən
Katya haqqında heç bir şey gizlətmədim, hətta Katyanın
mənə çox gözəl təsir bağışladığını da etiraf etdim. Niyə də
gizlədəydim? Nataşa hiss edəcəkdi ki, mən nəsə gizlədirəm,
bunun üstündə mənə ancaq acığı tutacaqdı. Buna görə də, nə
olmuşdusa, daha heç sorğu-suala yer qalmasın; həm də o elə
bir vəziyyətdə idi ki, mənə sual verməyə heç halı
olmayacaqdı: doğrudan da, onun, laqeydlik pərdəsi altında
öz rəqibinin gözəl xüsusiyyətlərini soruşub bilməsi asan
şeydimi?
Mən elə zənn edirdim ki, o hələ knyazın qəti
sərəncamını – Alyoşanın qrafinya ilə Katyanı kəndə
aparacağını bilmir, buna görə də məsələni açıb söyləməyə
çətinlik çəkir, zərbəni mümkün qədər zəiflətmək istəyirdim.
Lakin mən ağzımı açan kimi o mənim sözümü kəsib dedi ki,
mənə təsəlli vermək lazım deyil, beş gündür ki, mən bunu
bilirəm. Mən buna heyrət etdim.
downloaded from KitabYurdu.org
668
– İlahi! Bunu sənə kim dedi?
– Alyoşa.
– Necə? Alyoşa dedi?
– Bəli; mən də, Vanya, qəti qərara gəlmişəm. – Bunu
söylərkən onun üzündə başqa bir ifadə göründü, bu ifadə
aydınca, həm də səbirsizliklə xəbərdarlıq edirdi ki, mən bu
söhbəti davam etdirməyim.
Alyoşa Nataşanın yanına tez-tez gəlsə də, bircə
dəqiqəliyə gəlirdi; ancaq bir dəfə bir neçə saat onun yanında
oturmuşdu; bunda da mən orada olmamışam. O həmişə
gələndə qəmgin gələrdi, Nataşaya çəkinə-çəkinə, həm də
nəvazişlə baxardı; lakin Nataşa onu elə nəvazişlə, elə
mehribanlıqla qarşılardı ki, o dərhal hər şeyi unudar, kefi
açılardı. Alyoşa mənim də yanıma tez-tez gəlməyə
başlamışdı: o, az qala, hər gün gələrdi. Hərçənd, o çox əzab
çəkirdi, ancaq bircə dəqiqə də təkbaşına dərd çəkə bilmirdi,
təsəlli almaq üçün hər dəqiqə mənim yanıma yüyürərdi.
Mən ona nə deyə bilərdim? O məni ona qarşı soyuq
rəftar etməkdə, laqeydlik göstərməkdə, hətta kin bəsləməkdə
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |