F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
731
Aydın görünürdü ki, onun anası zirzəminin bir bucağında oturub, öz kiçik Nellisini qucaqlayaraq (həyatda onun təsəllisi yalnız o imiş), ağlaya-ağlaya keçmiş xoşbəxt yaşayışından dəfələrlə ona danışmışdır. Onun danışdığı sözləri ürəyinə salıb iztirab çəkən bu xəstə uşağın tez inkişaf edən həssas qəlbində bunun necə bir qüvvətlə əks olunacağını heç ağlına da gətirməmişdir. Nelli söhbətə uymuşdu, sanki birdən o nə etdiyini başa düşərək, şübhə ilə ətrafını gözdən keçirib susdu. Nikolay Sergeiç alnını qırışdıraraq yenə də barmaqlarını stola vurdu. Anna Andreyevnanın gözləri yaşardı, o, dinməz-söyləməz yaylıqla gözlərini sildi. Nelli yavaşca əlavə etdi: – Anam bura gələndə bərk xəstə idi, döşü bərk ağrıyırdı. Babamı çox axtardıq, tapa bilmədik, gedib bir zirzəmidə özümüzə bir bucaq tutduq. Anna Andreyevna həyəcanla dedi: – Bir bucaq, xəstə adam?! Nelli: downloaded from KitabYurdu.org 732
– Bəli... bir bucaq, – deyərək cavab verdi. Sonra yavaş- yavaş canlanaraq əlavə etdi: – Anam kasıb idi. Amma mənə deyirdi ki, kasıb olmaq günah deyil, günah – dövlətli olub başqalarını incitməkdir... Mən Allahın qəzəbinə gəlmişəm... Nikolay Sergeiç mənə tərəf döndü, öz sualı ilə bir qədər etinasızlıq ifadə etməyə çalışaraq soruşdu: – O Vasilyevskidə tutduğunuzdur? O Bubnovadır, nədir, onun evində? Bunu o elə soruşdu ki, elə bil susub oturmaqdan xəcalət çəkirdi. Nelli: – Yox, – dedi, – orada deyildi... Əvvəl Meşşanskayada tutmuşduq. – Bir az susduqdan sonra əlavə etdi: – Ora çox qaranlıq idi, rütubət idi, anam çox bərk xəstələndi, onda hələ gəzirdi. Mən onun paltarını yuyurdum, o da ağlayırdı. Orada bir qarı da yaşayırdı, kapitan arvadı idi, bir də qulluqdan çıxmış bir məmur yaşayırdı, o həmişə kefli gəlirdi, hər gecə də çığırırdı, hay-küy salırdı. Mən ondan çox qorxurdum. Anam məni öz yatağına alıb qucaqlayırdı, özü isə görürdün ki, tir-tir əsir, məmur da çığırır, söyüş söyür. Bir dəfə o downloaded from KitabYurdu.org
733
istədi ki, kapitanın arvadını döysün, o lap qoca bir qarı idi, özü də ağacla gəzirdi. Anamın ona yazığı gəldi, qarıya havadarlıq elədi, məmur anamı vurdu. Mən də məmuru... Nelli dayandı. Xatirələr onu həyəcanlandırır, gözləri parıldayırdı. Anna Andreyevna bərkdən səsləndi: – Ah, ilahi! Nellinin danışdığı sözlər
onu son
dərəcə maraqlandırırdı, o gözlərini Nellidən ayırmırdı. Nelli də ən çox ona müraciət edərək danışırdı. Nelli sözünə davam etdi: – Onda anam evdən çıxdı, məni də özü ilə apardı. Gündüz idi. Biz axşama qədər küçələri gəzdik, anam elə hey ağlayırdı, məni də qolumdan tutub aparırdı. Mən çox yorulmuşdum, biz o gün heç bir şey yeməmişdik. Anam elə öz-özü ilə danışırdı, mənə də elə deyirdi: “Nelli, kasıb ol, mən öləndən sonra heç kəsə qulaq asma, heç kəsin yanına getmə, tək ol, kasıb ol, işlə, iş olmasa, get dilən, amma onların yanına getmə”. Hava qaralanda biz böyük bir küçədən keçirdik, birdən anam çığırdı: “Azorka! Azorka!” O downloaded from KitabYurdu.org 734
saat tükü tökülmüş böyük bir it anamın yanına yüyürdü, zingildəyib onun üstünə atıldı, anamın qorxudan rəngi qaçdı, çığırıb uca boylu bir qocanın qarşısında dizi üstə düşdü. Qoca əlində ağac, başını aşağı dikib gedirdi. Bu uca boylu qoca mənim babam imiş, özü də çox arıq idi, əyninin paltarı çox köhnə idi. Babamı mən birinci dəfə burda gördüm. O da çox qorxdu, rəngi ağappaq ağardı. Elə ki gördü onun qabağında yıxılan, qıçlarını qucaqlayan anamdır, anamın qolları arasından çıxdı, onu itələdi, əlağacını daşa vurub tez getdi. Azorka hələ bizim yanımızda idi, elə hey ulayırdı, anamı yalayırdı, sonra babamın yanına qaçdı, onun ətəyindən tutub geriyə dartdı, babam onu ağacla vurdu. Azorka yenə də bizə tərəf qaçdı, amma babam onu səslədi, o dönüb babamın dalınca getdi, yenə də ulayırdı. Anam ölü kimi yerdə sərilib qalmışdı. Camaat başımıza toplaşdı, polis işçiləri gəldi. Mən çığıra-çığıra anamı qaldırırdım, anam qalxdı, ətrafına baxıb mənim dalımca gəldi. Mən onu evə apardım. Adamlar bizə çox baxdı, hamısı da başını yırğalayırdı... downloaded from KitabYurdu.org 735
Nelli nəfəsini dərmək və toxdamaq üçün dayandı. Onun rəngi çox solğun idi, lakin gözləri parıldayırdı. Aydın görünürdü ki, o hər şeyi açıb deməyi qət etmişdir, hətta onun üzündə meydanoxuyucu bir ifadə vardı. Nikolay Sergeiç qırıq ifadə ilə, həm də əsəbi bir kəskinliklə dedi: – Nə olsun ki, sənin anan öz atasını təhqir edib, o da sənin ananı lap yerində rədd etmişdir... Nelli onun sözünə qüvvət verərək sərt halda dedi: – Anam da bunu mənə deyirdi. Biz evə qayıdanda anam elə bir ucdan deyirdi: “Nelli, o sənin babandır, mən onun qarşısında günahkaram, o məni qarğıyıb, Allahın da bunun üçün mənə qəzəbi keçib”. Axşam da, o biri günlər də, yenə də elə bunu deyirdi. Özü də elə deyirdi ki, elə bil huşu başında deyildi... Qoca susurdu. Anna Andreyevna həzin-həzin ağlayaraq deyirdi: – Sonra siz o biri otağa necə köçdünüz? – Anam elə o axşam xəstələndi. Kapitan arvadı gedib Bubnovanın evində bir otaq tapdı, ertəsi gün də biz ora downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|