F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
116
qorxmağa başlayıram, lakin bu şeyin nədən ibarət olduğunu heç özüm də müəyyən edə bilmirəm. Bu ağlagəlməz, adi qayda üzrə meydanda olmayan bir şeydir, amma elə bil ki, bu şey bu saat mütləq meydana çıxacaqdır, sanki əqlin bütün dəlillərinə zidd olaraq, bu şey yanıma gələcək, dəfedilməz, dəhşətli, çirkin, rəhmsiz bir fakt kimi qarşımda duracaqdır. Bu qorxu, şüurun bütün dəlillərinə baxmayaraq, adətən, get- gedə daha da artır, belə ki, əql bu anda bəlkə də daha aydınlıq kəsb etsə də, bu qorxu hissinə qarşı durmaq imkanından məhrum olur. Əqlin dəlillərinə qulaq asılmır, bu, mənfəətsiz bir şey olur, bu ikiləşmə qorxu və intizar kədərini daha da qüvvətləndirir. Mənə elə gəlir ki, meyitdən qorxan adamların duyduğu kədər də qismən belə bir kədərdir. Lakin mənim kədərimlə təhlükənin müəyyən olmaması əzabı daha da artırır. Yadımdadır, mən arxası qapıya durub stoldan şlyapamı götürürdüm, elə bu anda, birdən ağlıma belə bir şey gəldi: geri dönüb baxanda mütləq Smiti görəcəyəm. O, əvvəl qapını yavaşca açacaq, astanada dayanacaq, otağı gözdən keçirəcək, sonra da başını aşağı dikərək astadan içəri downloaded from KitabYurdu.org
117
girəcək, qarşımda dayanacaq, sönük gözlərini mənə zilləyəcək, birdən dişsiz ağzını açaraq, düz gözümün içinə səssizcə, uzun-uzadı güləcək, bu gülüşdən onun bütün bədəni xeyli titrəyəcək. Bu şeylər son dərəcə açıq-aydın şəkildə birdən mənim təsəvvürümdə canlandı, eyni zamanda, birdən məndə çox dolğun, dəfedilməz bir inam əmələ gəldi ki, bu şeylər mütləq olacaq və artıq olmuşdur da, ancaq mən bunu görmürəm, çünki mən arxam qapıya tərəf durmuşam, lap elə bu anda bəlkə də qapı açılır. Tez dönüb baxdım. Nə gördüm? Qapı doğrudan da, bir az əvvəl təsəvvür etdiyim kimi, səssizcə, yavaş-yavaş açılırdı. Mən çığırdım. Xeyli vaxt keçdi, içəri girən olmadı, elə bil ki, qapı öz-özünə açılmışdı. Birdən astanada qəribə bir məxluq göründü, qaranlıqda kiminsə gözləri diqqətlə düz mənə baxırdı. Bütün bədənimə üşütmə doldu. Dəhşət içində baxıb gördüm ki, bu bir uşaqdır, qızdır. Hətta bu gələn Smit özü olsaydı, bəlkə də o məni, belə bir vaxtda tanımadığım bir uşağın çox qəribə bir halda, heç gözlənilmədən otağıma gəlməsi qədər qorxutmazdı. downloaded from KitabYurdu.org 118
Bayaq dedim ki, o, qapını çox yavaşca açmışdı, elə bil ki, içəri girməkdən qorxurdu. Sonra da astanada durub xeyli vaxt heyrətlə mənə baxdı. O, tetanus xəstəliyinə tutulmuş adam kimi, yerində donub qalmışdı. Nəhayət, səssizcə, yavaş-yavaş iki addım atıb qarşımda dayandı. O hələ də bircə kəlmə söz demirdi. Yaxından ona diqqətlə baxdım. Bu, on iki-on üç yaşlı, balaca boylu, arıq, solğun bənizli bir qız idi, elə bil ki, ağır xəstəlikdən təzəcə durmuşdu. Onun iri, qara gözləri parıldayırdı. Qız sol əli ilə sinəsinə sıxdığı köhnə, yırtıq yaylığını tutmuşdu, bu yaylıqla hələ də axşam soyuğundan titrəyən sinəsini örtmüşdü. Onun əynindəki paltarını, tam mənası ilə cır-cındır adlandırmaq olardı. Sıx, qara saçı pırtlaşıb bir-birinə qarışmışdı. Biz bu qayda ilə iki dəqiqə durub diqqətlə bir-birimizə baxdıq. Nəhayət, o, güclə eşidilən xırıltılı səslə dedi: – Babam hanı? – sanki onun döşü, yaxud boğazı ağrıyırdı. Bu sual ilə bütün mistik dəhşət məndən rədd oldu. Smiti soruşurdular, heç gözlənilmədiyi halda onun adamı gəlmişdi. downloaded from KitabYurdu.org
119
Mən onun sualına cavab verməyə qətiyyən hazır deyildim, birdən: – Sənin baban? O ki ölüb! – dedim, dediyimə də peşman oldum. Qız bir az əvvəlki vəziyyətdə dayandı, birdən titrəməyə başladı, o elə bərk titrəyirdi ki, sanki təhlükəli, əsəbi bir ürək getməsinə tutulacaqdı. Yıxılmamaq üçün onu tutmaq istədim. Bir neçə dəqiqədən sonra onun halı yaxşılaşdı, mən aydın görürdüm ki, o, fövqəladə bir qüvvə ilə öz həyəcanını məndən gizlətməyə çalışır. – Qızım, bağışla məni, bağışla! – dedim. – Bağışla, körpə balam! Mən bunu belə qəfildən sənə dedim. Bəlkə də bu heç sən deyən deyil... Yazıq qız! Sən kimi axtarırsan? Burada yaşayan qocanı? O, güclə pıçıldayaraq, narahat halda mənə baxaraq dedi:
– Bəli. – Onun familiyası Smit idi? Hə? – Bəli! downloaded from KitabYurdu.org 120
– Elə odur... Hə, ölən elə o özüdür... Mənim körpə balam, ancaq sən dərd çəkmə! Bəs niyə gəlmirdin? İndi hardan gəlmisən? Onu dünən basdırdılar. O, qəfildən öldü... Sən onun nəvəsisən? Qız mənim tələsik və nizamsız suallarıma cavab vermirdi. O, dinməz-söyləməz, üzünü çevirib, yavaş-yavaş qapıya tərəf getdi. Mən elə bir dərin həyəcan içində idim ki, onu daha nə saxlaya bildim, nə də ondan əlavə bir şey soruşa bildim. Qız yenə də qapının ağzında dayandı, bir az mənə tərəf dönərək soruşdu: – Azorka da öldü? – Hə, Azorka da öldü, – dedim və onun sualı mənə qəribə göründü. Sanki o da yəqin bilirdi ki, Azorka mütləq qoca ilə bərabər ölməlidir. Qız mənim cavabımı eşitdikdən sonra otaqdan çıxıb, qapını üsulluca örtdü. Bir dəqiqə sonra mən onun arxasınca yüyürdüm, onu əldən buraxdığım üçün öz-özümü danlayırdım! O elə yavaş getmişdi ki, pilləkən qapısını açdığını da heç eşitmədim. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|