121
Deyirdim ki, o hələ pilləkəndən düşüb gedə bilməz, buna
görə də dəhlizdə durub qulaq asdım. Lakin heç bir səs-səmir
yox idi. Heç kəsin ayaq səsi eşidilmirdi. Ancaq aşağı
mərtəbədə kiminsə qapısı örtüldü, yenə də sakitlik oldu.
Mən cəld aşağı düşməyə başladım. Pilləkən mənim
otağımdan, yəni beşinci mərtəbədən dördüncü mərtəbəyə
kimi burma-burma, dördüncü mərtəbədən isə düz idi. Bu
pilləkən də xırda otaqlı böyük evlərin pilləkənləri kimi,
çirkli və qara idi, həmişə də qaranlıq olurdu. İndi isə bura
lap qaranlıq idi. Əllərimi pilləkənə sürtə-sürtə dördüncü
mərtəbəyə enib dayandım. Birdən elə bil mənə dedilər ki,
burda kim isə var, səndən gizlənmişdir. Əllərimlə yan-
yörəmi yoxlamağa başladım: qız burada idi, küncdə durub
üzünü divara çevirərək astadan ağlayırdı, elə ağlayırdı ki,
onun səsini heç eşitmək olmurdu.
Dedim ki:
– Mənə bax, sən axı nədən qorxursan? Səni qorxudan
mən oldum, təqsir məndədir. Baban öləndə sənin barəndə
danışdı, bu onun son sözləri idi.. Onun kitabları da məndə
downloaded from KitabYurdu.org
122
qalmışdır, yəqin səninkilərdir. Sənin adın nədir? Harada
yaşayırsan? O deyirdi ki, altıncı küçədə...
Mən sözümü qurtara bilmədim. O birdən diksinib
çığırdı, sanki harada yaşadığını bildiyim üçün qorxmuşdu,
sümükləri çıxmış arıq əli ilə məni itələyib, pilləkənlə aşağı
yüyürdü. Mən də onun arxasınca qaçdım, onun ayaq səsi
hələ də aşağıdan gəlirdi. Səs birdən kəsildi... Küçəyə
çıxdım: o yox idi. Voznesenski küçəsinə qədər yüyürdüm,
gördüm ki, mənim bu səyim nahaqdır. Qız yox olmuşdu.
Düşünərək öz-özümə dedim: “Mən pilləkəndən düşəndə,
görünür, o qaçıb haradasa gizlənmişdir”.
downloaded from KitabYurdu.org
123
XI FƏSİL
Mən küçənin palçıqlı, yaş səkisinə ayaq basan kimi,
yoldan keçən bir adama rast gəldim: o, başını aşağı əyərək,
yəqin ki, fikrə dalmış halda, tələsə-tələsə harasa gedirdi.
Mən onun qoca İxmenyev olduğunu görüb çox təəccüb
etdim. Bu axşam mənim üçün gözlənilməz təsadüflər axşamı
idi. Mən qocanın üç gün bundan əvvəl bərk kefsizləşdiyini
bilirdim, indi isə belə rütubətli havada ona küçədə rast
gəldim. Bir də ki, o, əvvəllər çox az hallarda axşamçağı
evdən bayıra çıxardı. Nataşa gedəndən sonra, az qala yarım
il idi ki, lap xanənişin olmuşdu. Məni görəndə həddindən
artıq sevindi, elə bil ki, nəhayət, ürəyini açıb deyə biləcəyi
öz dostunu tapmışdı, əlimdən tutub bərk-bərk sıxdı, hara
getdiyimi soruşmayaraq, məni özü ilə apardı. O, nədənsə
həyəcanlı idi, hərəkətləri sərt idi, özü də tələsirdi. Düşünərək
öz-özümə dedim: “Görəsən, bu hara gedirmiş?!” Bunu
ondan soruşmaq olmazdı. O çox vasvası olmuşdu, bəzən ən
adi bir sualda, ya da sözdə ürəyinə toxunan kimi bir eyham
və təhqir görürdü.
downloaded from KitabYurdu.org
124
Mən çəpəki ona baxdım: onun üzü xəstə adamların üzü
kimi idi, son vaxtlarda o çox arıqlamışdı, saqqalı bir həftə
olardı ki, qırxılmamışdı, tamamilə ağarmış uzun saçı,
əzilmiş şlyapası altından dağınıq halda çıxaraq, köhnə
paltosunun boynuna tökülmüşdü. Mən hələ əvvəllər də
görürdüm ki, o bəzən elə bil fikir aydınlığını itirir, məsələn,
otaqda tək olmadığını unudaraq öz-özü ilə danışırdı, əl-
qolunu oynadırdı. Adamın ona yazığı gəlirdi.
– Hə, Vanya, nə var, nə yox? Hara gedirsən? Budur,
qardaş, mən də evdən çıxmışam, işim vardı. Kefin necədir?
– Sizin kefiniz necədir? – dedim. – Siz axı xəstə idiniz,
amma evdən çıxmısınız.
Qoca cavab vermədi, sanki sözümü eşitməmişdi.
– Anna Andreyevnanın kefi necədir?
– Yaxşıdır, yaxşıdır... O da bir balaca kefsizləşib. Fikir
çəkir... Səni soruşurdu. Niyə gəlmirsən? Vanya, sən indi
bizə gedirsən, ya yox? – birdən o, şübhə ilə mənə baxaraq
soruşdu. – Bəlkə sənə mane oldum, səni yolundan elədim?
Bu vasvası qoca o qədər həssas və əsəbi olmuşdu ki,
əgər “sizə getmirəm” desəydim, o mütləq bundan inciyəcək,
downloaded from KitabYurdu.org
125
soyuq halda məndən ayrılacaqdı. Mən tez dedim ki, “yox,
düz elə Anna Andreyevnaya dəyməyə gedirdim”, lakin onu
da bilirdim ki, Nataşagilə gecikirəm, bəlkə heç macal tapıb
onun yanına gedə bilməyəcəyəm.
Qoca mənim verdiyim cavabdan tamamilə sakitləşərək
dedi:
– Bu lap yaxşı oldu, lap yaxşı...
Birdən o, sözünü yarımçıq kəsib susdu, fikrə getdi. Beş
dəqiqədən sonra, dərin fikirdən ayılmış kimi, qeyri-şüuri
olaraq dedi:
– Bəli, bu yaxşıdır! Hə... Bilirsən, Vanya, sən bizim
üçün həmişə öz doğma oğlumuz kimi olmusan. Allah Anna
Andreyevna ilə mənə... oğul əta eləmədi... Səni bizə
göndərdi, mən həmişə bu fikirdə olmuşam. Qarı da... Bəli.
Sən həmişə nəcib bir oğul kimi, bizə hörmət eləmisən,
bizimlə mehriban olmusan. Vanya, qoy Allah bunun üçün öz
mərhəmətini sənin üstündən əskik eləməsin, biz qocalar da
həmişə sənin üçün Allaha dua edirik, səni sevirik... Bəli!
Qocanın səsi titrədi, o bir az susdu.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |