F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
141
atıb gedir, belə də şey olar?! Yazıq onsuz nə edəcək? Təzə qızda axı o nə tapıb, mən buna təəccüb edirəm! Dedim ki: – Anna Andreyevna, mən eşitmişəm ki, o qız çox gözəl qızdır. Nataşa Nikolayevna da o barədə mənə danışmışdır... Anna Andreyevna mənim sözümü kəsdi: – Sən bu sözlərə inanma! Nəyi gözəldir axı? Sizin kimi cızma-qaraçılar üçün elə hamısı gözəldir, təki ayağında yubkası olsun! O ki qaldı, Nataşanın onu tərifləməsinə, bunu o, qəlbinin nəcibliyinə görə eləyib. Nataşa onu əlində saxlamağı bacarmır, onun hər bir hərəkətini ona bağışlayır, amma özü əzab çəkir. Gör neçə dəfə Alyoşa ona xəyanət etmişdir! Daşürəkli xəbis! Amma məni, İvan Petroviç, dəhşət alır! Lovğalıq hamının canını alıb! Heç olmasa, mənimki yumşalaydı, mənim əziz balamı bağışlayaydı, gedib gətirəydi... Mən onu qucaqlayıb bağrıma basardım, ona bir baxardım! Arıqlayıbmı? – Anna Andreyevna, arıqlayıb. – Mənim əziz balam! İvan Petroviç, mənim başıma axı bir iş gəlib! Bu gün bütün gecəni də ağlamışam, gündüzü downloaded from KitabYurdu.org
142
də... Heç bilirsən nə olub?! Sonra danışaram! Neçə kərə mən uzaqdan-uzağa, eyhamla ona demişəm ki, qızı bağışla, açıq deyə bilmirəm, uzaqdan-uzağa cürbəcür yollarla söz açıb demişəm. Dedikcə də, qorxudan ürəyim tir-tir əsib, deyirəm indi acığı tutar, qıza tamam qarğıyar. Mən ondan hələ Nataşanı qarğıdığını eşitməmişəm... Buna görə də qorxuram ki, birdən qızı qarğıyar... Onda axı gör nə olar! Ata qarğıyanda, Allah da bəla göndərər. Bu gəlib durur gözümün qabağında, hər gün qorxudan tir-tir əsirəm. İvan Petroviç, sənə də ayıb olsun! Gərək ki, sən bizim evimizdə böyümüsən, amma başlamısan ki, gözəldir! Onların Marya Vasilyevnası ki var, o, yaxşı danışır. Mən axı bir günah iş tutmuşam: Nikolay Sergeiç səhər evdən öz işinin dalınca gedəndə, onu çağırıb qəhvəyə qonaq eləmişəm. O mənə bütün sirri açıb deyib. Knyaz – Alyoşanın atası, bir qrafinya ilə yaxınlıq eləyirmiş... Deyirlər ki, qrafinya çoxdan onu məzəmmət eləyirmiş ki, niyə məni almırsan, knyaz həmişə bundan boyun qaçırırmış. Həmin bu qrafinya, hələ əri sağ olanda əxlaqsızlıq eləyirmiş. Əri ölən kimi də xaricə gedib orada italyanlarla, fransızlarla gəzirmiş, yanına baronlar downloaded from KitabYurdu.org
143
gəlib-gedirmiş, knyaz Pyotr Aleksandroviçi də orada ələ keçirib. Qrafinyanın bir ögey qızı var, bu onun əvvəlki ərinin qızıdır, bu qız da yavaş-yavaş böyüyürmüş. Qrafinya var-dövlətini satıb, sovub, xərcləyib. Amma ögey qızı Katerina Fyodorovnanın iki milyon pulu var. Qız böyüdükcə pul da artıb, iltizamçı atası bu pulu onun üçün lombarda qoyub. Deyirlər ki, indi qızın üç milyon pulu var. Knyaz istəyir ki, bu pulu ələ keçirmək üçün, həmin qızı Alyoşaya alsın! Görürsən nə bic adamdır! Öz xeyrini başa düşür! Knyazın bir qraf qohumu var, yadındadır da, adlı-sanlı bir adamdır, saray adamlarındandır, o da razıdır. Üç milyon zarafat deyil! Deyib ki, yaxşı, qrafinya ilə danış. Knyaz da öz fikrini qrafinyaya deyib. O da qiyamət qoparıb! Deyirlər ki, həyasızın biridir, yaman davakar şeydir! Deyirlər ki, indi elə adamlar var ki, daha onu evinə buraxmır, daha xaricdəki kimi deyil. Deyib ki, knyaz, sən mənimlə evlən, amma mənim ögey qızım Alyoşanın olmayacaq. Deyirlər ki, bu qız ögey anasının heç sözündən çıxmır, az qalır ki, ona səcdə eləsin, hər nə deyirsə, onu edir. Deyirlər ki, elə məsumdur ki, lap mələk kimi qızdır. Knyaz görür ki, məsələ ayrı downloaded from KitabYurdu.org
144
cürdür, deyir ki, qrafinya, sən narahat olma! Sən bütün var- dövlətini satıb-sovmusan, üstəlik də çoxlu borcun var. Elə ki sənin ögey qızın mənim Alyoşama ərə getdi, olacaqlar bir- birinin tayı: səninki – məsum, mənimki – axmaq. Biz də onları alarıq öz qanadlarımızın altına, bir yerdə onlara qəyyumluq eləyərik. Onda sənin də pulun olar... Deyib ki, axı sənin mənə ərə gəlməyindən nə olacaq? Bic adamdır! Masondur! Bu söhbət olub altı ay bundan əvvəl. Qrafinya onda razı olmurmuş, deyirlər ki, indi Varşavaya gediblər, orada razılığa gəliblər. Mən bu cür eşitmişəm! Bunun hamısını, bütün bu sirri mənə Marya Vasilyevna danışdı, özü də bunları lap mötəbər bir adamdan eşidib. İndi görürsənmi, burada pul məsələsi var, milyonlar var, sən də başlamısan ki, gözəl qızdır!.. Anna Andreyevnanın danışdıqları məni son dərəcə təəccübləndirdi. Bu sözlər, bu yaxında Alyoşanın özündən eşitdiyim sözlərlə tamam düz gəlirdi. Alyoşa bu sözləri danışanda lovğa-lovğa deyirdi ki, mən pula görə evlənməyəcəyəm. Lakin
Katerina Fyodorovna onu maraqlandırmış, özünə məftun etmişdir. Mən Alyoşadan downloaded from KitabYurdu.org 145
bunu da eşitmişəm ki, onun atası bəlkə də evlənəcəkdir, lakin knyaz özü qrafinyanı hələlik əsəbiləşdirməmək üçün bunu inkar edir. Mən əvvəl də demişdim ki, Alyoşa atasını çox sevir, onunla fərəhlənir, fəxr edir, ona bir kahin kimi inanırdı. Mən Alyoşanın almaq istədiyi qızı tərif etdiyim üçün Anna Andreyevna son dərəcə acıqlandı: – Axı sənin o gözəlin də qraf nəslindən deyil! Amma Nataşa cavan knyaza lap yaxşı tay ola bilərdi! O, iltizamçı qızdır, amma Nataşa qədim dvoryan nəslindəndir, alicənab qızdır! Dünən mənim qocam öz mücrüsünü açmışdı (heç sizə demirəm, yadımdan çıxıb), dəmir mücrüsünü, bilirsinizmi? Gecə keçənə kimi mənim qarşımda oturub bizim bütün qədimdən qalma kağızlarımızı yoxlayırdı. Özü də çox ciddi idi. Mən əlimdə corab toxuyurdum, ona baxmırdım, baxmağa qorxurdum. O gördü ki, mən dinmirəm, acıqlandı, özü məni yanına çağırdı, lap gecə keçənə kimi bizim şəcərəmizdən, ata-babalarımızın kim olduğundan danışdı. Belə çıxır ki, biz İxmenyevlər hələ lap İvan Vasilyeviç Qroznı vaxtında dvoryanmışıq, mənim downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|