241
doğru yönəldilmiş qəlblər qabildir. Mən əminəm ki, Natalya
Nikolayevna, siz onun bugünkü hərəkətində nə söz, nə də
məsləhətinizlə iştirak etməmisiniz. Bəlkə də bunu onun
özündən indicə eşitmisiniz. Mən səhv etmirəm ki? Doğru
demirəmmi?
Nataşa dedi:
– Siz səhv etmirsiniz, – onun üzündən sanki alov
çıxırdı, gözləri qəribə bir işıqla, sanki ilhamla parıldayırdı.
Knyazın sözləri ona təsir etməyə başlayırdı. – Mən beş gün
idi ki, Alyoşanı görmürdüm. Bütün bu şeyləri o özü
düşünmüş, özü də yerinə yetirmişdir.
Knyaz onun sözünü təsdiq etdi:
– Mütləq belədir! Bununla belə, heç gözlənilmədiyi
halda onda görünən bu gözüaçıqlıq, bu qətiyyət, vəzifəni
dərk etmək, nəhayət, bu nəcib möhkəmlik – sizin ona olan
təsirinizin nəticəsidir. İndi mən sizə gələrkən, bunların
hamısını tamam mülahizə etdim, düşündüm, düşünərkən
birdən özümdə məsələni qəti həll etmək iqtidarını duydum.
Bizim qrafinyagillə qohum olmaq məsələmiz pozulmuşdur,
bunu daha düzəltmək olmaz, əgər düzəlsə də, mən daha
downloaded from KitabYurdu.org
242
buna yol vermərəm. Yaxşı, əgər mən özüm inanmışamsa ki,
yalnız siz onu xoşbəxt edə bilərsiniz, onun əsl rəhbəri
sizsiniz,
siz
onun
gələcək
xoşbəxtliyinin əsasını
qoymusunuz – qoy onda belə olsun! Mən sizdən heç bir şey
gizlətmədim, indi də gizlətmirəm, mən mənbəyi, pulu,
aristokratlığı, hətta rütbəni çox sevirəm. Əslinə qalanda,
dərrakəm mənə deyir ki, bunların çoxu mənasız şeydir, lakin
mən bu mənasız şeyləri sevirəm, onları heç də tapdalamaq
istəmirəm. Amma bəzən elə bir vəziyyət əmələ gəlir ki,
onda başqa mülahizələrə də yol vermək lazım gəlir, hər şeyi
bir ülgü altına salmaq olmur... Bir də ki, mən öz oğlumu çox
sevirəm. Sözün qısası, mən bu nəticəyə gəlmişəm ki, Alyoşa
gərək sizdən ayrılmasın, çünki sizsiz o məhv olar. Bir şeyi
də qoy sizə etiraf edim! Mən bəlkə də bir ay olar bu qərara
gəlmişəm, lakin yalnızca indi bu qərarın düzgün olduğunu
bildim. Əlbəttə, bu şeyləri sizə söyləmək üçün mən sizin
yanınıza sabah da gələ bilərdim, sizi bu gecə vaxtında
narahat etməzdim. Lakin mənim bu tələsməyim bəlkə də
sizə göstərər ki, mən bu işə necə qızğınlıqla, xüsusilə, necə
bir səmimiyyətlə girişirəm. Mən uşaq deyiləm, mən bu
downloaded from KitabYurdu.org
243
yaşımda ətraflı surətdə düşünmədən qəti qərara gələ
bilmərəm. Mən bura gələndə hər şeyi ətraflı surətdə
düşünmüş, qəti qərara gəlmişdim. Lakin hiss edirəm ki, sizi
tamamilə səmimi olduğuma inandırmaq üçün mən hələ
gərək gözləyim... Keçək əsl mətləbə! İndi mən nə üçün bura
gəldiyimi deyimmi? Mən gəldim ki, sizin qarşınızda öz
vəzifəmi yerinə yetirim: sizə hədsiz dərəcədə olan
hörmətimi izhar etməklə, sizdən təntənəli surətdə xahiş
edirəm ki, mənim oğlumu xoşbəxt edəsiniz, onunla
evlənməyinizə razılıq verəsiniz. Amma siz elə zənn etməyin
ki, mən bura öz uşaqlarını əfv etmək, onların xoşbəxt
olmalarına mərhəmət göstərərək, razılıq vermək qərarına
gələn heybətli bir ata kimi gəlmişəm. Yox! Yox! Siz məndə
belə bir fikir olduğunu güman etsəniz, məni alçaltmış
olarsınız. Lakin onu da zənn etməyin ki, mənim oğlumdan
ötrü sizin bir çox şeyi fəda etdiyinizə əsaslanaraq, mən
qabaqcadan buna razı olacağınıza əmin idim, yenə də yox!
Mən birinci olaraq, açıq deməliyəm ki, o sizə layiq deyil...
(o xoşbəxt, təmiz ürəkli bir adamdır) Özü də bunu təsdiq
edər. Lakin məsələ bununla bitmir, məni belə bir vaxtda
downloaded from KitabYurdu.org
244
bura cəzb edən yalnız bu deyil... Mən bura ona görə
gəlmişəm ki... (knyaz hörmətlə, bir qədər də təntənə ilə azca
yerdən qalxdı) Mən bura sizin dostunuz olmaq üçün
gəlmişəm! Bilirəm, mənim buna qətiyyən haqqım yoxdur!
Lakin icazə verin mən bu haqqı qazanım! İcazə verin mən
buna əmin olum!
Knyaz Nataşanın qarşısında hörmətlə baş əyərək onun
cavabını gözləyirdi. O danışdıqca mən onu diqqətlə
müşahidə edirdim. O özü də bunu hiss etmişdi.
O öz sözünü, bir qədər aristokrat işvəsinə uyaraq,
soyuq bir tərzdə söylədi. Onun ifadə tərzi, hətta belə
qaydadan xaric bir vaxtda, xüsusilə, arada belə bir
münasibət olduğu halda, ilk dəfə onu bura cəlb edən
coşqunluğuna bəzən heç uyğun gəlmirdi. Onun bəzi ifadələri
nəzərə çarpacaq dərəcədə təmtəraqlı idi, uzun və uzunluğu
ilə qəribə görünən danışığının bəzi yerlərində o sanki özünə
süni bir qəribəlik verir, zahirə çıxmaq istəyən hisslərini
etinasızlıq və zarafat içində gizlətməyə çalışırdı. Bunu mən
sonra başa düşdüm. Lakin danışarkən bu hiss olunmurdu.
Son sözləri elə bir həyəcanla, elə bir hiss ilə, Nataşaya qarşı
downloaded from KitabYurdu.org
245
elə bir səmimi ehtiramla dedi ki, bununla bizim hamımızı
məğlub etdi. Hətta onun kirpiklərində yaşa bənzər bir şey də
nəzərə çarpdı. Nataşanın nəcib qəlbi tamamilə məğlub
edilmişdi. Knyaz yerindən qalxan kimi, Nataşa da ayağa
qalxdı, böyük bir həyəcan içində, dinməz-söyləməz əlini ona
uzatdı. Knyaz onun əlini əlinə alıb, hiss və nəvazişlə öpdü.
Alyoşa fərəhindən heç bilmirdi nə etsin. Ucadan dedi:
– Nataşa, mən sənə nə deyirdim? Sən mənə inanmırdın!
Sən inanmırdın ki, o, dünyada ən nəcib adamdır! İndi özün
görürsən ki, görürsən ki?..
Alyoşa atasına tərəf yüyürüb, onu bərk-bərk qucaqladı.
Knyaz da onu eyni qızğınlıqla qucaqlayıb bağrına basdı,
lakin bu hiss dolu hərəkətini tez ixtisara saldı, sanki öz
hisslərini büruzə verməkdən utanırdı.
Knyaz:
– Daha bəsdir, – deyib şlyapasını götürdü, – mən
gedirəm, – gülümsəyərək əlavə etdi. – Mən sizdən onca
dəqiqə vaxt istədim, amma düz bir saat oturdum. Lakin mən
sizinlə yenə də mümkün qədər tez görüşmək kimi ən odlu
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |