267
Nəhayət, biz gəlib Vasilyevskiyə çatdıq. Yelena altıncı
küçənin başlanğıcında arabanı saxlatdırdı, narahat halda
ətrafına baxa-baxa yerə atıldı.
O:
– Çıxın gedin! Mən gələrəm, gələrəm, – deyərək təkrar
edir, mənə yalvarırdı ki, dalınca gəlməyim. – Di gedin, tez
gedin!
Araba yola düşdü. Lakin mən sahillə bir qədər
getdikdən sonra arabanı yola saldım, altıncı küçəyə
qayıdaraq, tez küçənin o biri tərəfinə keçdim. Onu gördüm.
O hələ çox uzağa gedə bilməmişdi, lakin çox iti gedirdi, tez-
tez də dönüb geriyə baxırdı, hətta diqqətlə baxmaq üçün bir
anlığa dayandı ki, görsün mən gəlirəm, ya yox. Lakin mən
elə o saat rast gəldiyim bir darvazaya girib gizləndim.
Yelena məni görmədi, yoluna düzəlib getdi, mən də onun
ardınca getdim. Mən küçənin o biri tayı ilə gedirdim.
Mən son dərəcə maraqlanırdım. Yelenanın ardınca
getməmək qərarına gəlsəm də, hər ehtimala qarşı, mütləq
onun hansı evdə yaşadığını bilmək istəyirdim. Mən ağır və
qəribə bir təsir altında idim, bu – Azorka öləndə, qənnadı
downloaded from KitabYurdu.org
268
dükanında Smitin mənim üzərimdə buraxdığı təsirə
bənzəyirdi...
IV FƏSİL
Biz çox yol getdik, lap gəlib kiçik prospektə çatdıq.
Yelena az qala yüyürürdü. Axırda o, balaca bir dükana girdi.
Mən kənarda dayanıb gözlədim. Düşünərək öz-özümə
dedim: “Axı o, dükanda yaşamır! Hər halda burdan
çıxacaq”.
Doğrudan da, az sonra Yelena dükandan çıxdı, lakin
kitablar onun əlində yox idi, kitab yerinə bir saxsı qab vardı.
O bir az getdikdən sonra, görkəmsiz bir evin darvazasından
içəri girdi. Bu ikimərtəbəli, köhnə, kiçik, sarı-bulanıq rəng
çəkilmiş daş ev idi. Alt mərtəbənin üç pəncərəsi vardı:
pəncərənin birindən balaca, qırmızı bir tabut asılmışdı, bu –
adi bir tabutçunun lövhəsi idi. Yuxarı mərtəbənin
pəncərələri çox balaca və dördkünc idi, pəncərələrin tutqun,
yaşıl, çatlaq şüşələri vardı, şüşələrin çatlağı arasından
çəhrayı kolenkor pərdələr görünürdü. Mən küçənin bu tayına
downloaded from KitabYurdu.org
269
keçib evə yaxınlaşdım, evin darvazası üstünə vurulmuş
dəmir təbəqəsinə, “meşşan qadın Bubnovanın evi” – sözləri
yazılmışdı.
Mən bu yazını təzəcə oxumuşdum ki, birdən
Bubnovanın həyətindən cır bir arvad çığırtısı, sonra da söyüş
səsləri eşidildi. Mən darvaza qapısından içəri baxdım: taxta
artırmanın pilləsi üstündə, meşşancasına geyinmiş, başına
qolovka(papaq) qoymuş, göy şal örtmüş, kök bir arvad
durmuşdu. Onun tünd-qırmızı üzü iyrənc idi, qan dolmuş
şişkin gözləri qəzəblə parıldayırdı. Aydın görünürdü ki, o
sərxoşdur, amma hələ heç nahar vaxtı deyildi. Yazıq Yelena,
əlində saxsı qab, donmuş kimi onun qarşısında durmuşdu.
Bubnova onun üstünə çığırırdı. Bu qırmızı sifətli arvadın
arxasında üzünə ənlik, kirşan sürtmüş, bir az dağınıq saçlı
bir arvad da dayanmışdı. Az sonra zirzəmiyə enən pilləkənin
qapısı açıldı, pillənin üstündə ortayaşlı, yoxsul geyimli,
abırlı, sadə, xoş sifətli bir qadın göründü: o yəqin ki, səsə
çıxmışdı. Yarıaçılmış qapıdan aşağı mərtəbədə yaşayan bir
qoca ilə bir qız da baxırdı. Ucaboylu, yekəpər bir mujik,
downloaded from KitabYurdu.org
270
əlində süpürgə, həyətin ortasında durub tənbəl-tənbəl bu
səhnəni seyr edirdi, görünür, o dalandar idi.
Bubnova:
– Ay məlun, ay qaniçən zalım, ay bit sirkəsi, murdar! –
deyərək nazik səslə çığırır, ürəyinə təpilən bütün söyüşləri,
çox vaxt heç nəfəsini dərmədən, yaylım atəşi kimi, bir-
birinin ardınca boğula-boğula söyləyirdi. – Sən mənim
yaxşılığımın əvəzini bu cür çıxırsan, ay dilənçi?! Onu xiyar
almağa göndərmişəm, qaçıb gedib! Göndərəndə ürəyimə
dammışdı ki, qaçacaq! Ürəyim sızıldayırdı, sızıldayırdı!
Dünən axşam onun saçını elə bunun üçün yolmuşam, o bu
gün də qaçıb gedib! Sən axı hara gedirsən, ay şəltənin biri,
şəltə, hara gedirsən?! Kimin yanına gedirsən, ay məlun, ay
dəmbərəngöz həşərat, ay ilan zəhəri, kimin yanına? De bu
saat, bataqlıq çürüntüsü, yoxsa səni boğaram!
Çılğıncasına qəzəblənmiş arvad bu sözləri deyib yazıq
qızın üstünə cumdu, lakin artırmadan baxan qadını görüb,
birdən dayandı, ona tərəf dönərək əl-qol ata-ata əvvəlkindən
daha bərk çığırmağa başladı, sanki onu əsiri olduğu yazıq
qızın işlədiyi dəhşətli cinayətə şahid olmağa çağırırdı.
downloaded from KitabYurdu.org
271
– Onun anası gorbagor olmuşdu! Mərhəmətli insanlar,
özünüz bilirsiniz ki, dünyada o, qulyabanı kimi tək qalmışdı.
Gördüm ki, sizin yanınızda qalır, amma siz özünüz kasıb
adamlarsınız, heç özünüz yeməyə bir şey tapmırsınız, dedim
ki, qoy bu yetimi götürüb saxlayım, heç olmasa, müqəddəs
Nikolay üçün bir savab iş görmüş olaram. Götürdüm. İndi
görürsünüz nə olur? İki aydır onu saxlayıram, bu iki ayda o
mənim bütün qanımı içib, ağca bədənimi yeyib! Zəli! Əfi
ilan! Höcət iblis! Susur, heç dinib-danışmır, istəyir lap
öldür, at, susub durur! Elə bil ki, ağzına su alıb, dinib-
danışmır, susur! Mənim ürəyim partlayır, o susur! Axı sən
məni nə hesab eləyirsən, nə təşəxxüs satırsan, ay yaşıl
meymun! Mənsiz sən küçələrdə acından ölmüşdün! Sən
gərək mənim ayaqlarımı yuyub, suyunu içəsən, ay yırtıcının
biri, yırtıcı, ay qara fransız qılıncı! Mənsiz sən gəbərib
ölərdin!
Çılğıncasına qəzəblənmiş bu bədrəftar arvadın müraciət
etdiyi qadın hörmətlə dedi:
– Anna Trifonovna, siz axı özünüzü niyə belə haldan
çıxarırsınız? O axı sizə nə pislik eləyib?
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |