F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
287
birisi, o ahıl ki var, Arxipovdur, o da heç bilmək olmur tacirdirmi, ya müdirdirmi, iltizamçılıq da eləyib. Bicin, haramzadənin biridir, indi də Sizobryuxovun yoldaşıdır. İudadır, Falstafdır 1 , əlindən nə fırıldaq desən gəlir, iki dəfə sınıq çıxıb, özü də cürbəcür hiylələrə əl atan çox murdar bir şəhvətpərəst şeydir. Bu sahədə mən onun bir cinayət işlədiyini bilirəm, amma işin içindən çıxdı. Bir cəhətdən mən çox sevinirəm ki, burada ona rast gəldim, mən onu gözləyirdim... O, məlum şeydir ki, Sizobryuxovu soyur. Bir çox gizli-gizli şeylər bilir, bu cəhətdən də belə cavanlar üçün qiymətlidir. Mən, qardaş, çoxdandır ona dişimi qıcamışam. Mitroşka da ona dişini qıcayıb, bax, o pəncərə qabağında duran qoçaq oğlan, üzdən qaraçıya oxşayır, əynində də qiymətli parçadan çuxası var. Özü at alveri eləyir, bütün burda olan qusarlarla da tanışdır. Onu da sənə deyim ki, yamanca hiyləgər haramzadənin biridir, sənin lap gözünün qabağında kağızdan qəlp pul kəsər, sən də bunu görərsən, amma yenə də bu qəlp pulu xalis pul ilə ona xırdalayarsan. O indi məxmərdən çuxa geyinib, özü də slavyanofilə oxşayır
1 F a l s t a f – Şekspirin bir sıra əsərlərinin şöhrətpərəst, lovğa, acgöz qəhrəmanları downloaded from KitabYurdu.org 288
(məncə bu ona yaraşır da), amma sən onun əyninə qəşəng bir frak və buna uyğun şeylər geyindir, ingilis klubuna apar, özün də de ki, Barabanov deyilən çox varlı bir qrafdır, nə qədər ki, ordadır, hamı onu qraf hesab eləyəcək. O vist də oynaya bilir, qraf kimi danışa da bilir, heç kəs də başa düşməyəcək ki, bu qraf deyil, hamını aldadacaq. Onun axırı pis olacaq. Bəli, həmin bu Mitroşka o yekəqarına yamanca dişini qıcayıb, ona görə ki, Mitroşkanın indi işi pisdir, yekəqarın Sizobryuxovu onun əlindən alıb. Sizobryuxov əvvəllər Mitroşkanın dostu idi, ancaq Mitroşka macal tapıb onun yal-quyruğunu qırxa bilməmişdi. İndi ki onlar hamısı gəlib aşxanaya yığışıb, yəqin burda bir əhvalat varmış. Mən hətta bilirəm bu nə əhvalat imiş. Mitroşka özü mənə xəbərdarlıq eləmişdi ki, Arxipovla Sizobryuxov burada olacaq, pis bir iş üçün bu yerlərdə sülənirlər. Mən istəyirəm ki, Mitroşkanın Arxipova olan nifrətindən istifadə edim, çünki bunun müəyyən səbəbləri var, əslində buraya elə bunun üçün də gəlmişəm. Mən özümü elə tuturam ki, guya Mitroşkanı heç görmürəm. Heç sən də ona baxma. Buradan çıxanda o yəqin ki, özü mənim yanıma gələcək, mənə lazım downloaded from KitabYurdu.org
289
olan sözləri deyəcək... İndi isə, Vanya, bax, o biri otağa gedək, görürsənmi? – aşxana xidmətçisinə tərəf dönüb əlavə etdi: – Stepan, bilirsən də, mənə nə lazımdır? – Bilirəm. – Gətirəcəksənmi? – Gətirəcəyəm. – Di gətir. Vanya otur. Mənə niyə elə baxırsan? Görürəm axı mənə baxırsan. Təəccüb eləyirsən? Təəccüb eləmə. Adamın başına hər şey gələ bilər, elə şey ki, heç onun yuxusuna girməmiş ola, xüsusilə onda ki... lap elə onda ki, biz vaxtilə Korneliya Nepotu əzbərləyirdik! Vanya, bir şeyə inan ki, əgər Masloboyev öz yolundan sapıbsa da, qəlbi elə olduğu kimi qalmışdır, ancaq vəziyyət dəyişmişdir. Mən çirkə bulanmış olsam da, heç kəsdən pis deyiləm. Həkim də olmaq istəmişəm, vətən ədəbiyyatı müəllimi də, Qoqol haqqında məqalə də yazmışam, qızıl mədənlərinə də əl atmışam, evlənmək də istəmişəm, axı hər necə olsa, insanam, o qız da razılaşdı, ancaq özümün heç bir şeyim yox idi, evim bomboş idi. Hətta istədim ki, özgəsindən toy üçün təzə bir çəkmə də borc alıb geyinim, özümünkü il yarım idi downloaded from KitabYurdu.org
290
ki, yırtıq idi... Ancaq evlənmədim. O qız müəllimə ərə getdi, mən də başladım kontorda qulluq eləməyə, ancaq bu ticarət kontoru deyildi, elə-belə bir kontor idi. Burda başqa həngamələr başlandı... İllər keçib getdi, indi mən qulluq eləməsəm də, yaxşı pul qazanıram, rüşvət alıram, haqqın tərəfini saxlayıram. Aslan yanında tülküyəm, tülkü yanında aslan. Düsturum da budur: misal üçün, bilirəm ki, tək əldən səs çıxmaz, bu şey ilə də iş görürəm. İşimin də ki, çoxusu gizlin məsələlərə aiddir... Başa düşürsən? – Olmaya xəfiyyəsən? – Yox, xəfiyyə olmağına xəfiyyə deyiləm, ancaq bəzi işlərlə məşğul oluram, bu da qismən rəsmi, qismən də öz xoşladığım işlərdir. Bilirsən, Vanya, araq içirəm. Amma həmişə ağlım başımda olur, nə iş tutduğumu da bilirəm. Mənim işim bitib, qara keçəni yumaqla ağarmaz, Vanya, bunu da sənə deyim ki, əgər mənim qəlbimdə hələ də insani hisslər olmasaydı, bu gün sənə yaxınlaşmazdım. Sən bayaq doğru deyirdin: mən sənə rast gəlmişdim, səni görmüşdüm, əvvəllər də bir neçə dəfə sənə yaxınlaşmaq istəmişdim, ancaq cürət eləmirdim, başqa bir vaxta saxlayırdım. Mən downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|