F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 3,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
31 Andreyevna Şumilova adlı kasıb, cehizsiz bir dvoryan qızı ilə evlənir. Lakin qız heç bir cehiz gətirməsə də, quberniya kübar pansionunda, mühacir Mon-Reveşin yanında təhsil və təlim almışdı, bununla da o bütün ömrü boyu fəxr edirdi, lakin hələ heç kəs onun aldığı bu təhsilin nədən ibarət olduğunu başa düşə bilmirdi. Nikolay Sergeiç çox gözəl təsərrüfatçı oldu. Qonşu mülkədarlar təsərrüfat işini gəlib ondan öyrənirdi. Bir neçə il keçdi. Bir gün Peterburqdan, doqquz yüz əhalisi olan qonşu Vasilyevski kəndinə Pyotr Aleksandroviç Valkovski adlı bir knyaz gəldi. Onun gəlişi o yerlərdə çox böyük təsir bağışladı. Knyaz ilk gənclik dövründə olmasa da, hələ cavan idi, rütbəsi də kiçik deyildi, yuxarılarla əlaqə saxlayırdı, özü qəşəng idi, varlı idi, ancaq dul idi, arvadı ölmüşdü, bu isə qəzadakı xanımları və qızları daha çox maraqlandırırdı. Deyirdilər ki, quberniya şəhərində qubernator onu çox təntənə ilə qəbul etmişdir, özü də qubernatorun qohumudur, şəhərin xanımları “onun göstərdiyi nəzakətdən dəli-divanə olmuşlar” və s. Bir sözlə, o, quberniyalara çox az-az gələn, gələndə də çox böyük təsir bağışlayan, ali Peterburq cəmiyyətinin yüksək rütbəli kübar www.vivo-book.com
32 adamlarından biri idi. Lakin knyaz nəzakətli adam deyildi, xüsusilə, ehtiyacı olmadığı, özündən az da olsa aşağı hesab etdiyi adamlara qarşı nəzakətsizlik göstərirdi. Qonşu mülkədarlarla tanış olmağı özünə lazım bilmədi, bununla da xeyli düşmən qazanmış oldu. Buna görə də o, birdən durub Nikolay Sergeiçin görüşünə gedəndə, hamı buna heyrət etdi. Yalnız burası var ki, Nikolay Sergeiç onun yaxın qonşularından biri idi. İxmenyevlərin evində knyaz çox böyük təsir bağışladı. Elə o saat Nikolay Sergeiçi də, onun arvadı Anna Andreyevnanı da özünə məftun etdi, xüsusilə, Anna Andreyevna ona valeh olmuşdu. Çox çəkmədi ki, knyaz onlarla lap sərbəstcə hərəkət etməyə başladı, hər gün onlara gəlir, onları öz evinə dəvət edirdi. Məzəli sözlər danışır, lətifələr söyləyirdi, onların pozuq
səsli fortepianosunu çalıb oxuyurdu. İxmenyevlər bir şeyə çox təəccüb edirdi: belə əziz, sevimli adam haqqında necə demək olar ki, o lovğadır, təşəxxüslüdür, hissiz bir xudbindir? Lakin bütün qonşu mülkədarlar bir ağızdan bunu çığıra-çığıra deyirdilər. Belə güman etmək olardı ki, Nikolay Sergeiç, doğrudan da, knyazın xoşuna gəlmişdi: o, sadə, açıq
www.vivo-book.com
33 ürəkli, öz xeyrini güdməyən, nəcib bir adam idi. Çox çəkmədi ki, bütün məsələ aydın oldu. Knyaz Vasilyevski kəndindəki müdiri işdən qovmaq üçün gəlmişdi. O, azğın, şərəfsiz bir alman, ağsaçlı, gözlüklü, donqaburunlu bir aqronom idi. Bu yaşına, abırlı sir-sifətinə baxmayaraq, mülkün gəlirindən açıq-açığına, həyasızcasına oğurlayırdı, bundan başqa, bir neçə mujiki də çox incitmişdi. Axırda onun oğurluğunun üstü açıldı, lakin o bundan bərk incidi və alman şərəfindən çox-çox danışdı, buna baxmayaraq, qulluqdan qovuldu, hətta bir qədər hörmətsizliklə qovuldu. Knyaza mülkü idarə etmək üçün bir adam lazım idi, o çox düşündükdən sonra Nikolay Sergeiçi bu işə layiq gördü, çünki Nikolay Sergeiç çox gözəl təsərrüfatçı, çox da düz adam idi, onun bu məziyyətlərinə zərrə qədər də şübhə ola bilməzdi. Deyəsən, knyaz çox istəyirdi ki, Nikolay Sergeiç özü bu işə girişmək arzusunda olduğunu bildirsin, ancaq o belə bir arzuda olduğunu bildirmədi. Nəhayət, bir gün knyaz özü səhərçağı bu işi ona çox dostcasına və acizanə bir xahiş şəklində təklif etdi. İxmenyev əvvəl onun xahişini rədd etdi, knyaz bu iş üçün çoxlu maaş təklif edirdi, bu, Anna www.vivo-book.com
34 Andreyevnanı çox həvəsləndirdi, knyazın göstərdiyi nəzakət isə onların bütün başqa şübhələrini dağıtdı. Nəhayət, knyaz məqsədinə nail oldu. Bunu da demək lazımdır ki, adam tanımaqda o çox məharətli idi. Az vaxtda İxmenyevə bələd oldu, onu çox yaxşı tanıdı, bildi ki, İxmenyevi ancaq dostluq və səmimiyyət göstərməklə məftun etmək, onun qəlbini ələ almaq olar, pul ilə bir şey eləmək olmaz. Ona elə bir müdir lazım idi ki, bu adama kor-koranə və həmişəlik inana bilsin, bir daha Vasilyevski kəndinə gəlməsin, onun nəzərdə tutduğu bu idi. Knyazın göstərdiyi məftuniyyət o qədər qüvvətli idi ki, İxmenyev onun dostluğuna ürəkdən inandı. Nikolay Sergeiç, kim nə deyir desin, bizim Rus elində olan xoşməzac, sadəlövh, romantik adamlardan biri idi. Bu adamlar birisini sevərsə (bəzən heç bilmirsən nə üçün sevir), bütün qəlblərini ona verir, hətta öz sevgilərində bəzən gülünc bir vəziyyətə gəlib çıxırlar. Bir neçə il keçdi. Knyazın mülkü get-gedə yaxşılaşırdı. Vasilyevski kəndinin sahibi ilə onu idarə edən adamın arasında zərrə qədər də xoşa gəlməyən bir hadisə olmurdu, onların arasındakı əlaqə işə aid olan adi məktublaşmadan Yüklə 3,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|