Fakultə : «Əmtəəşünaslıq» Ixtisas : Istehlak mallarının ekspertizası və marketinqi
Yüklə 381,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 8. Göstəricilərin adı Əhənglər üçün normalar Zəif hidravlik Güclü hidravlik
- 4. MINERAL YAPIŞDIRICI MATERIALLARIN KEYFIYYƏT GÖSTƏRICILƏRI VƏ ONLARIN TƏYIN OLUNMASI
- Portland sement və gips xəmirinin normal qatılığının təyini
- Sement xəmirinin normal qatılığının təyini
- Gipsin və sementin narınlıq dərəcəsinin təyini
- Sementin və gipsin mexaniki xassələrinin təyini Gipsin sıxılmaqda möhkəmlik həddinin təyini
41
Göstəricilərin adı Əhənglər üçün normalar Zəif hidravlik Güclü hidravlik Quru maddədə hesablamanın CaO+MgO faizlə miqdarı az olmamalıdır çox olmamalıdır
15 60
1 15 Aktiv MgO-un faizlə miqdarı 5 5
2 -nin miqdarı faizlə çox olmamalıdır 7 5
9 7 Sıxılma zamanı möhkəmlik həddi 7 gün sonra 28 gün sonra
-
10
50 Narınlıq dərəcəsi faizlə çox olmamalıdır № 01 ələkdə №008 ələkdə
1
1 10 Istehsaledici müəssisələr mineral yapışdırıcı materialların standartın tələblərinə uyğunluğuna tam təminat verməlidirlər.
42
GÖSTƏRICILƏRI VƏ ONLARIN TƏYIN OLUNMASI
Mineral yapışdırıcı materialların əsas göstəricilərinə onların fiziki-mexaniki xassə göstəriciləri aiddir. Buraya xüsusi çəki, narınlıq, normal qatılıq, tutuşma müddəti, sıxılmaqda möhkəmlik həddi, həcmi bərabərlik və s. kimi xassələr daxildir. Mineral yapışdırıcı materialların keyfiyyətli olması üçün qeyd olunan bu göstəricilər tələb olunan normaya malik olmalıdır.
Portland sementin və ya gipsin xassələrini öyrənmək üçün əvvəlcə 100 q yapışdırıcının bərkiməsi üçün lazım olan suyun miqdarı təyin edilir. Suyun miqdarını yapışdırıcı inşaat materialının miqdarına olan nisbətinin faizlə ifadəsinə həmin materialın normal qatılığı deyilir. Gips xəmirinin normal qatılığı viskozometrin və ya avtomat kapilyar viskozometrin köməyi ilə təyin edilir (AKV-3). Viskozometrin diametri 3 sm, hündürlüyü isə 10 sm tunc silindrdən ibarətdir. Silindrin ağız nahiyəsi və içəri hissəsi yaxşı cilalanmış olmalıdır. Təcrübənin gedişində üzərində 6-20 diametrli 16-dan 14-ə kimi hər bir sm-dən, 14- dən 20-yə kimi hər 2 sm-dən 1 çevrə çəkilməlidir (konsentrik çevrələr çəkilmiş 20x20 sm şüşə lövhəsi istifadə edilir). Əgər belə şüşə lövhə yoxdursa, onda üzərinə çevrələr çəkilmiş kağız 2 şüşə lövhə arasında yerləşdirilmişdir. Gips xəmirini hazırlamaq üçün çini kasaya su tökülür (quru gipsin 60-80%-ə qədər). Sonra 250-260 q gips suda həll edilir. Təcrübəni aparsmaq üçün silindr və şüşə lövhə yaxşı təmizlənməlidir. Təmizlənmədən sonra hər ikisi su ilə isladılır. Silindr şüşə lövhənin üzərinə elə yerləşdirilir ki, silindrin mərkəzi konseptrik çevrənin mərkəzinə düşsün. 43
Gips suda yaxşı həll edilərək 2 dəqiqə müddətində sakit buraxmaq lazımdır. Sonra cəld hərəkətlə xəmiri silindrin içərisinə töküb, bıçaqla üstünü hamarlamaq lazımdır. Əməliyyat üçün 30 saniyə vaxt sərf olunur. Silindri cəld qaldırmaq lazımdır. Inşaat gipsinin normal qatılığı 60-80% olmalıdır. Möhkəm gips üçün isə normal qatılıq 34-45%-dir. AKV-3 viskozimetr vasitəsilə gipsin normalqatılığı təyin etmək üçün 100 q gips xama halına düşənə qədər suda həll edilir. Həlletmə müddəti 30 saniyə olmalıdır. Hazır xəmir viskozimetrin kamerasına yerləşdirilir. Yayların köməyi ilə xəmir kütləsi silindrə yerləşdirilir. Cihazda işin nəticəsi qrafikdə karandaş vasitəsilə qeydə alınır. Kağızın üzərində alınmış əyrini nümunə əyrisi ilə müqayisə edərək gipsin normal qatılığını hesablayırlar.
Sement xəmirinin normal qatılığını təyin etmək üçün VIK cihazından istifadə edilir. Təcrübəyə başlamazdan əvvəl cihazın işləməsini yoxlamaq lazımdır. Cihazın iynəsi şüşə lövhəyə toxunan zaman şkala 0-ı göstərməlidir. Məhlul yapışmasın deyə halqanı və lövhəni yoxlamaq lazımdır. Normal qatılığı təyin etmək üçün 400 q sement su ilə qarışdırılır. Suyun miqdarı 80-120 ml olmalıdır. Məhlul 5 dəqiqə müddətində qarışdırılır. Hazır məhlul cihazın halqası içərisinə daxil edilir. Nəticənin düzgünlüyü üçün məhlul halqaya daxil edilərkən onu silkələmk lazımdır. Sonra bıçaq vastəsilə xəmirin halqanın qırağına yapışan və artıq qalan hissəsi kəsilib atılmalıdır. Iynəni xəmirin səthinə yaxınlaşdıraraq səthə toxunan anda saniyəölçəni işə salmaq lazımdır. 30 saniyədən sonra iynənin nə qədər dərinliyə getməsi qeydə alınmalıdır. Iynə qatın dibinə 5-7 mm qalınlığında getməlidirsə, bu, normal qatılıqlı sement xəmiri alındığını göstərir.
44
Təcrübə üçün 50-100 q miqdarında sement və ya gips götürülür və quruducu neçdə 105-110 0 C-də 1 saat müddətində qurudulur. Sonra bu mexaniki xəlbirdən keçirilir. Xəlbirdən keçən və xəlbirdə qalan hissələr tərəzidə çəkilir. Narınlıq dərəcəsi aşağıdakı düsturla təyin edilir.
100
1 a a a T
Burada, T – narınlıq dərəcəsi, %-lə. a – qurudulmağa oqədər olan çəkisi, q-la. a 1
Gipsin normallıq dərəcəsi təyin edilərkən 100 q gips götürülür və 02№-li xəlbirdən istifadə edilir. Qalıq I sort üçün 15%, II sort üçün 30% olmalıdır. Sementin narınlıq dərəcəsi təyin edilərkən 008№-li xəlbirdən (5476 dm/sm 2 )
Sementin və gipsin mexaniki xassələrinin təyini Gipsin sıxılmaqda möhkəmlik həddinin təyini
Gipsin sıxılmaqda möhkəmlik həddi normal özüllü gips xəmirindən hazırlanmış tərəfi 70 mm olan 3 ədəd kub nümunəsinin sıxılması ilə müəyyən edilir.
Təsir edən yük nümunə dolana qədər 2-3 kq/sm 2 sürətlə artmalıdır. Nümunəni (1) prosesi aşağı meydançasında (2) elə yerləşdirmək lazımdır ki, formaya yerləşərkən gipsin möhkəmliyi təmin olnsun. Nəticələrə görə standartların Yüklə 381,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|