Fakultə : «Əmtəəşünaslıq» Ixtisas : Istehlak mallarının ekspertizası və marketinqi

15 

 

alınır.  Suvaşqanlığın  tədricən  artması  nəticəsində  əridilmiş  kütlə  bərk  kütlə 

xassələrini qəbul edir. Belə ki, həmin bu proses əksinə də aparıla bilsin, yəni bərk 

şüşə kütləsi yenə də yapışqan, suvaşqan maddəyə çevrilə bilsin. 

Şüşədən  hazırlanmış  məişət  məmulatlarının  təsnifatı  kimyəvi  tərkibinə, 

rənginə,  istehsal  edilməsinə,  formasına,  ölçüsünə,  cörünüşünə  və  dekorativ 

görünüşünün mürəkkəbliyinə, təyinatına və komplektləşdirilməsinə görə verilir. 

Kimyəvi  tərkibinə  görə  məmulatlar  əhəng-natriumlu,  əhəng-kaliumlu, 

borselikatlı,  qurquşun-kaliumlu,  boratlı,  bor  selikat  aliminiumlu,  bariumlu 

(tərkibinə BaO 20%-dən az olmamaq şərti ilə) və s. olur. 

Qurquşun-kaliumlu 

(billur) 

şüşələr 

tərkibinə 

PbO 

faizinin 

daxil 

edilməsindən  asılı  olaraq  ayrılırlar-tərkibi  10%-li  PbO  olan  yarımbillur;  az 

qurğuşunlu billur-PbO 18% və qurğuşunlu billur PbO 24%. 

Rənginə görə-rəngsiz, tam rəngli, çalarlı rəngli, yarım tonlu və s. 

Məmulatların  forması  preslənmiş,  üfürülmüş,  presli  üfürülmüş,  uzadılmış, 

eləcə  də  tökmə,  kəsmə,  prokat,  sentrifuqa  və  dartılma  üsuluna  görə  ayrılır. 

Formasına görə məmulatları dolu və yastı, ölçüsünə görə isə (mm-lə) ayrılır. 

Cədvəl  1. 

 

Xırda 

Orta 

Iri (böyük) 

Xüsusi iri 

Hündürlük 

100-dən az 

100-250 

250 çox 

35-dən yuxarı 

Diametr 

100-dən az 

100-150 

150çox 

250 çox 

Tutumu 

100 sm

3

-dən az 

100-500 

500 sm

3

 çox 

1500 sm

3

 çox 

 

Görünüşünə  və  naxışının,  bəzəyinin  mürəkkəbliyinə  görə  məişət  şüşə 

məmulatları,  xüsusən  də  üfürmə  yolu  ilə  düzəldilən  məmulatlar  müxtəlif  rəngli 

olur. 

Təyinatına görə şüşə məmulatları müxtəlif qruplara ayrılırlar: məişət qabları, 

bədii-dekorotiv  məmulatlar.  Öz  növbəsində  məişət  qabları  da  mətbəx  qablarına 

(yemək  hazırlamaq  üçün),  təsərrüfat  (yemək  və  içki  saxlamaq  üçün),  eləcə  də 

xörək və çay qab dəstləri. 

---

16 

 

Xörək  və  çay  qablarını  yemək  və  içki  üçün  məmulatlara  ayırırlar  (xırda 

bakallar, rumkalar, fujerlər, bokallar, çaxır və pivə üçün stəkanlar, boşqablar və s.), 

yemək  və  içki  vermək  üçün  (salatqabılar,  yağqabılar,  qrafinlər,  dolçalar)  və  s. 

məmulatlar. 

Komplektləşdirmə  dəstlərə  görə  şüşə  məişət  qablarına  tək  məmulatlar  və 

dəstlərə  ayırırlar.  Dəstə  daxil  edilmiş  məmulatlar  xüsusi  stil  və  kompozisiyasına, 

tərtibatına görə eyni tərkibli və rəngli şüşədən hazırlayırlar. Forma, fason və başqa 

əlamətləri  eynidir.  Komplekt  dəstlərə  çaxır,  su,  gülmeyvə,  qələm,  siqaret  çəkmək 

üçün və s. məmulatlar daxil edilir. 

Şüşədən  hazırlanmış  xarici  məmulatların  qablaşdırılması  və  markalanması 

kontraktın texniki şərtlərinə uyğun gəlməlidir. Əcər saazişdə qablaşdırma haqqında 

xüsusi  göstəriş  yoxdursa, satıcı (firma)  göndərilmiş  malı öz  qablaşdırma  üsulu  ilə 

yığıb lazımi yerə çatdırmalı, mala ziyan vurmadan boşaldılmalıdır. Məmulat nəqli 

uzunmüddətli olduqda, nəql vasitələrini də nəzərə almaq lazımdır. 

Qablaşdırma  elementləri  taxta,  karton  və  s.  yeşiklər.  Yeşiklərə  bağlanan 

lentlər metaldan, sintetikdən, kağızdan, tekstil materialdan, şpaqatdan, sarğı kağızı, 

taxta və ya kağız yonqar ola bilər. 

Hər  bir  tara  yerinə  yeşiyin  nömrəsi  olan,  yükün  adı,  artikulu,  malın  ölçüsu, 

sayı  və  ümumi  sayı  olan  qablaşdırma  vərəqəsi  olmalıdır.  Yeşiklərin  üstündəki 

markalanma  yazısı  məmulatı  istehsal  edən  ölkənin  dilində  aparılır,  ondan  aşağıda 

rus və alman dillərində həmin yazılı tekstin tərcüməsi verilir. 

Şüşədən hazırlanmış məmulatların üstündə xüsusi işarələr olmalıdı-rumka və 

ya zont (çətir) «ehtiyatlı olun, qaytan çəkmək olmaz».  

Məişət təyinatlı şüşə məmulatlar texniki-nrmativ sənədlərə uyğun olmalıdır. 

Ondan əlavə görünüş və ölçüsünə görə nümunə etalonuna, eləcə də xassə, görünüş 

və mürəkkəb emal qruplarına uyğun olmalıdır. 

Ümumi  tələbat  məmulatın  görünüşü  və  ölçüsü,  istifadə  rahatlığı,  ona 

qulluğun sadəliyindən ibarətdir. 

---

17 

 

Istifadə  olunan  zaman  məmulat  yüksək  termik  və  y  a  soyuq  şəraitə  düşə 

bilər,  ona  görə  də  hər  bir  məmulat  yüksək  texniki  və  termik  davamlı  olması 

olmalıdır.  Məmulatın  üst  hissəsi  hamar  olmalı,  kəsci  cızığlı  hissəciklərdən 

təmizlənməlidir.  Şəkillər  dəqiq,  detallar  və  ayrı-ayrı  sahələr  lazımi  dərəcədə  emal 

olunmalı (əridilmiş, cilalanmalı) 

Hər  bir  məmulat  gigiyenik  və  estetik  tələblərə  uyğun  olmalıdır.  Sanitar-

gigiyenik  göstəricilərə  görə  əsasən  məmulatdan  istifadə  çox  rahat  olmalıdır, 

onların ölçüləri forma və rəngləri insanın görmə və psixi, fiziki imkanlarına uyğun 

olmalıdır. 

Şüşə  məişət  məmulatının  keyfiyyəti  mexaniki,  termik,  optik,  estetik  və 

sanitar-gigiyenik xassələrindən asılı olmayaraq təyin edilir. 

Hər  bir  məmulatın  keyfiyyətində  bu  və  ya  digər  qüsurun  olması  onun 

görünüşündən, yerləşməsindən, ölçüsündən elə cə də məmulatın xüsusi ölçüsündən 

və s. asılıdır. 

Keyfiyyət  əlamətlərinə  görə  qüsurlara  say  etibarına,  ölçüsünə  və  olduğu 

yerinə nisbətən yol verilə bilər. 

Başqa  tərkibin  qarışması,  cızığı  şüşənin  yapışması,  qırışlır,  qatlar, 

tündləşmiş hissələr, hava qabarcıqları, üst detalların qopması, naxışların kəsilməsi, 

şüşədə böyük şişlər, çatlar. 

Düz  səth  üstündə  məmulat  möhkəm  durmalı,  tərpənməməli,  kənar  hissələr 

kəsici,  cızığı  olmamalı.  Qrafinlərin  qapaqları  boğaz  hissədə  möhkəm  oturmalı, 

ancaq kiçicik tərpənmə halları yol verilə bilər. 

 

 

 

---