Fakultə : «Əmtəəşünaslıq» Ixtisas : Istehlak mallarının ekspertizası və marketinqi
Yüklə 379,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bəzək qüsurları
- Mexaniki zədələr
- 3. ŞÜŞƏ MƏMULATLARININ ISTEHLAK XASSƏLƏRINI FORMALAŞDIRAN AMILLƏR
- Əsas materiallar
- Bor (H 3 BO 3 )
- Çöl şpatı
- Soda (Na 2 CO 3 )
25
23. Yazıqlar və pozuqlar Məmulatın üst hissəsində pozuq, cızıq, yazıqların olması Pardaqlama və cilalama texnologiyasının pozulması 24. Alət dəymiş yerlərdə izlər Kiçik qövsvari çat Məmulata almaz kəsiyi naxışları vurarkən ustanın ehtiyatsızlığı 25. Yataq tıxacının tərpənməsi Tıxacın pis durumu Tıxacın boğaz hissəyə pis oturması, diametrin uyğun gəlməməsi 26. Tam cilalanma, tam pardaxlanma Cızıq şəklində kobud cilalanma və bəyaz ləkələr və xətlər Cilalanma, pardaxlanma texnologiyasının pozulması 27. Nazik pərdə və rəngin yanması və qaynaması Üst hissədə qabarların, ilişikliklərin olması Mufel (odadavamlı kamera) bişməsi texnologiyasının pozulması 28. Zəif birləşmə, rənglərin tündləşməsi, qiymətli metalların üst qatının silinməsi Axmalar, rəngin dəyişməsi, kiçicik sürtünmə nəticəsində rəngin silinməsi Məmulatların mufel bişirilməsi texnologiyasının pozulması 29. Qopuqlar, ilişikliklər, cilalanmış, pardaxlanmış (düzəldilmiş, rənglənmiş) - Istehsalat zamanı əmələ gəlmiş mexaniki zədələr Bəzək qüsurları 30. Xarici yapışıqlar Bir məmulatın digərinə dəyməsi nəticəsində qalmış izlər Ancaq isti halda toxunmadan əmələ gələ bilər 31. Almaz naxışların düşməsi, axıra çatdırılmaması, simmetriya pozuntusu Şəkil əyriliyi Usta-rəssasmın almaz kəsicisi ustasının yol verdiyi səhv nəticəsində zay məhsul. Gilyoşir maşınlarında və pantoqraflarda texnologiyasının pozulması
26
32. Bəzək vurma zamanı məmulatın silikatlı və s. rənglərlə, qiymətli metallardan olan preparatlarla ləkələnməsi Nöqtələr, ləkələr Ehtiyatsız işin nəticəsi 33. Rəngin az və çox yandırılması (bişirilməsi) şəkilin tünd və açıq rəngi Rəngin dəyişməsi (çox bişirilmiş) donuq, turşu və qələvilərə qarşı davamsız rənglər (axıra qədər bişməməsi) Rəng bişirmə, rəngin pozulması (vaxtı və temperaturu) Mexaniki zədələr 1. Sınıqlar, qopuqlar - Malların yüklənməsi, boşaldılması, seçilməsi, qablaşdırılması və nəqli zamanı mexnaiki zədələr
27
FORMALAŞDIRAN AMILLƏR
Şüşə məmulatlarının istehlak xassələrinin formalaşmasının ilkin mərhələsi onların tərkibini təşkil edən xamaterialların quruluşu və keyfiyyətindən asılıdır. Xammateriallar əsas və yaxud şüşə əmələ gətirən və köməkçi materiallara bölünürlər. Şüşə əmələ gətirən əsas materialları şüşə kütləsinə daxil etmək üçün turşular, qələvilər və qələvi tərkibli oksidlər götürülür ki, bunlar da lazımı fiziki və kimyəvi xassələr əldə etmək, hazır məmulata rəng, həmçinin bişmə prosesini və şüşə kütləsinin şəffaflaşdırılmasını sürətləndirmək üçün tətbiq edilir. Bəzi hallarda eyni material müxtəlif funksiyaları yerinə yetirə bilər.
kaolin, soda və natrium sulfat, potaş, əhəng və təbaşir, dolomit, surik, sink oksidi, alüminium, kalsium, maqnezium, barium-oksidləri, nefelin, şüşə qırıntıları və başqa birləşmələr daxildir.
qummu vasitəsilə şüşənin tərkibinə silisium oksidi (SiO 2 ) daxil edilir. Kvars qumunun tərkibində 60 faizdən 75 faizə qədər silisium olur. SiO 2 təbiətdə amorf və kristall formalarında rast gəlinir və ərimə temperaturu 1713 0 C, sıxlığı 2,65 q/sm 3 - dir. Kvars qumu çöl şpatlı dağ suxurlarına atmosfer agentlərinin (su, hava, hərəkətin dəyişməsi) təsirindən dağılması nəticəsində əmələ gəlir.
Yüksək keyfiyyətli qumun tərkibində 99 faizdən çox SiO 2 olmalıdır. Ən yaxşı qumun tərkibində dəmir, titan xrom qatışıqları olmamalıdır, çünki onlar şüşəni xoşa gəlməyən rənglərə boyayır. Ən zərərli qatışıq dəmir birləşməsi sayılır ki, şüşəyə sarımtıl yaşıl rəng verir, bu da ultrabənövşəyi şüaların buraxılmasını kəskin surətdə aşağı salır. Hazır məmulatların xarici görünüşünü pisləşdirir. Məişətdə şüşə məmulatları istehsal edən zaman qumun tərkibində dəmir birləşmələri qatışığı 0,03 faizdən, büllurda – 0,012 faizdən çox olmamalıdır. Həmçinin titan iki oksidin (0,01-0,2 faiz) və xrom oksidinin (0,05-0,1 faiz) miqdarı
28
da ciddi məhdudlaşdırılır. Qumun yararlılığının qiymətləndirilməsi üçün onun dənələrinin eyni, həmçinin dispersiya dərəcəsi çox lazımdır. Eyni ölçülü qumm dənələri bişərkən bərabər əriyir və şüşə kütləsində «daş» nöqsanının əmələ gəlməsinin qarşısının alır. Tozaoxşar (0,012 m-dən az) hissəciklərin olması «xal» nöqsanı əmələ gəlməsinə səbəb olur.
2 B 4 O 7 10H 2 O) şüşənin tərkibinə bor anhidridi daxil etmək üçün tətbiq edilir.Bor turşusu yüksək temperaturada bor anhidrici vəsuya, bura isə bor anhidridi və natrium oksidinə parçalanır. Bor anhidridin 600 0 C-də əriyir, soyuyan zaman şəffaf şüşə kütləsinə çevrilir. Bor oksidi şüşəyə qiymətli xassələr verir, genişlənmə əmsalını, şüşə kütləsinin bişmə temperaturasını və özlüyünü azaldır, kimyəvi və termiki davamlılığını və möhkəmliliyini artırır. O mexanikləşdirilmiş üsulla hazırlanan yüksək keyfiyyətli, yaxud xüsusi məmulat alınması üçün tətbiq edilir. Bor oksidinin şüşənin tərkibinə qatmaq üçün, həmçinin təbii minerallardan – aşarit, tinkal və s.-dən istifadə edilir. 1-1,5 faiz bor anhidridinin əlavə edilməsi şüşə kütləsinin bişirilməsi zaman məhsuldarlığını 15-20 faiz artırır.
2 O
-ni daxil etmək üçün əsas xammaldır. Bu məqsəd üçün kaolin (Al 2 O
2SiO 2
. 2H
2 O), peqmatit, sienit, obsidion, təmiz gil, torpaq (tərkibində alüminium oksidi var) və başqa maddələr işlədilir. Nefelin silitri çox qiymətli xammaldır, onun tərkibindəki gil torpaqda 20 faizə qədər qələvi var, bu da çox baha olan potaş və sodaya qənaət etməyə imkan verir. Gil torpağın sıxlığı 3,85 q/sm 3 və ərimə hərarəti 2050 0 C-dir. Gil torpağın bişmə sürətini azaldır, lakin şüşə kütləsinin (az miqdarda qələvi olduqda) şəffaflığını artırır, termiki və kimyəvi davamlılığını, mexaniki möhkəmliyini və bərkliyini artırır. Şüşənin termiki genişlənmə əmsalını azaldır, gil torpaq sortlu, istiyə davamlı və kimyəvi qablar, pəncərə və butılka şüşəsi hazırlanmasına işlədilir.
susuz sodadan alınır və 855 0 C-də əriyir. Sodanın çatışmayan cəhəti tərkibində Yüklə 379,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|