Fan olimpiadalari (asosiy olimpiadalar, qo‘shimcha respublika olimpiadalari, onlayn olimpiadalar)ni tashkil etish, o‘tkazish hamda olimpiada g‘oliblari va ularning o‘qituvchilarini rag‘batlantirish tartibi

asosiy olimpiada — umumta’lim fanlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi (keyingi o‘rinlarda — Vazirlik) tomonidan maktablar o‘rtasida respublika miqyosida tizimli ravishda har yili tashkil etiladigan olimpiada;
qo‘shimcha respublika olimpiadalari — mahalliy davlat hokimiyati organlari, vazirlik va idoralar, davlat va nodavlat ta’lim tashkilotlari tomonidan asosiy olimpiadalardan tashqari, o‘z tashabbusi bilan o‘tkaziladigan olimpiadalar;
onlayn olimpiada — o‘quvchilarning bilimlarini sinovdan o‘tkazish va asosiy olimpiadalarga tayyorgarlik ko‘rish ko‘nikmalarini shakllantirishga qaratilgan hamda faqat axborot texnologiyalari (kompyuter, planshet, telefon va boshqalar) orqali amalga oshiriladigan olimpiadalar;
nufuzli xalqaro olimpiadalar — O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Iqtidorli yoshlarni aniqlash va yuqori malakali kadrlar tayyorlashning uzluksiz tizimini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2019-yil 3-maydagi PQ-4306-son qarorida belgilangan xalqaro olimpiadalar;
mintaqaviy xalqaro olimpiadalar — nufuzli xalqaro olimpiadalar ro‘yxatiga kirmaydigan, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadigan ro‘yxatga kiritilgan hamda g‘oliblarining maqomi asosiy olimpiadalarning respublika bosqichi g‘oliblariga tenglashtirilgan xalqaro olimpiadalar;
olimpiadalar taqvimi — o‘quv yili davomida o‘tkazilishi rejalashtirilgan fan olimpiadalarining reja-jadvali;
olimpiada g‘oliblari — asosiy olimpiada, qo‘shimcha respublika olimpiadalarida 1, 2, 3-o‘rinlarni, xalqaro olimpiadalarda oltin, kumush va bronza medallarini qo‘lga kiritgan o‘quvchilar;
axborot tizimi — Vazirlikning olimpiadalarni tashkil qilish va o‘tkazishga mo‘ljallangan veb-sayti.
3. Fan olimpiadalari yagona ilmiy-uslubiy yondashuv asosida adolatlilik, ochiqlik va shaffoflik tamoyillari asosida o‘tkaziladi.
4. Olimpiadalar uchun test topshiriqlari, yozma va amaliy ishlarni (keyingi o‘rinlarda — nazorat materiallari) tayyorlash, iqtidorli o‘quvchilar zaxirasini shakllantirish hamda olimpiadalarni o‘tkazish bilan bog‘liq tadbirlar Vazirlik tomonidan muvofiqlashtiriladi.
Respublika miqyosida tashabbus tartibida tashkil qilinadigan barcha turdagi fan olimpiadalari Vazirlik bilan kelishgan holda o‘tkaziladi hamda olimpiadalar taqvimiga kiritiladi.
5. Olimpiadalar nazorat materiallari o‘quvchilarning bilim, ko‘nikmalarini standart va nostandart masalalarda, amaliy topshiriqlarda qo‘llay olish malakalarini va kompetensiyalarini baholashga qaratiladi.
6. Nufuzli xalqaro olimpiadalar va mintaqaviy xalqaro olimpiadalarni o‘tkazish tartibi va shartlari ularning tashkilotchilari tomonidan belgilanadi.
7. O‘quvchilar olimpiadalarda o‘z xohishlariga ko‘ra, ixtiyoriy ravishda qatnashadilar.
2-bob. Asosiy olimpiadalarni tashkil etish tartibi
8. Asosiy olimpiadalarning tegishli bosqichini o‘tkazish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni bajarish uchun Vazirlik hamda uning hududiy bo‘linmalari o‘z buyruqlari bilan tashkiliy qo‘mitalar, hakamlar hay’atlari, apellatsiya komissiyalari tashkil etadilar.
1-§. Tashkiliy qo‘mita
9. Olimpiadalarni tashkil etish uchun Vazirlik, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, viloyatlar xalq ta’limi boshqarmalari va Toshkent shahar xalq ta’limi bosh boshqarmasi (keyingi o‘rinlarda — hududiy xalq ta’limi boshqarmalari), tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlarida har bir olimpiada hamda uning bosqichlarini o‘tkazish bo‘yicha respublika va hududiy tashkiliy qo‘mita (keyingi o‘rinlarda — tashkiliy qo‘mita) tuziladi.
10. Quyidagilar tashkiliy qo‘mitaning vazifalari hisoblanadi:
olimpiada o‘tkaziladigan joyni belgilash va tasdiqlash;
hakamlar hay’ati tarkibi, apellatsiya komissiyasi a’zolari, auditoriya rahbarlari ro‘yxatini shakllantirish;
olimpiada nazorat materiallarining maxfiyligini, olimpiadani mazkur Nizom talablari asosida o‘tkazilishini ta’minlash;
olimpiadaning tashkil etilishi, o‘tkazilishi va natijalarini ommaviy axborot vositalarida yoritib borish;
barcha olimpiada ishtirokchilari haqidagi ma’lumotlarni axborot tizimiga kiritilishini muvofiqlashtirish;
olimpiada natijalari va hakamlar hay’ati qarori asosida g‘oliblarni keyingi bosqichda ishtirok etishi bo‘yicha tavsiyani yuqori turuvchi tashkiliy qo‘mitaga taqdim etish.
11. Maktablarda tashkiliy qo‘mitaning vazifalari Pedagogik kengash tomonidan amalga oshiriladi.
12. Tashkiliy qo‘mita tarkibiga O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markazi, Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi, Prezident ta’lim muassasalari agentligi hamda Xorijiy tillarni o‘rganishni ommalashtirish agentligining mas’ul xodimlari va boshqa mahalliy davlat hokimiyati organlari vakillari kiritilishi mumkin.
2-§. Hakamlar hay’ati
13. Olimpiadalarning barcha bosqichlarida tashkiliy qo‘mita tomonidan 3 kishidan 7 kishigacha tarkibda hakamlar hay’ati tuziladi.
14. Hakamlar hay’ati:
olimpiada jarayonida beriladigan nazorat materiallarini ekspertizadan o‘tkazadi;
olimpiada ishtirokchilari tomonidan bajarilgan ishlarni Vazirlik tomonidan tasdiqlangan baholash mezonlari asosida xolisona tekshiradi, baholaydi va g‘oliblarni aniqlaydi;
natijalarni olimpiada o‘tkazilgan kuni e’lon qiladi;
o‘tkazilgan olimpiada natijalari bo‘yicha qaror qabul qiladi va uni tashkiliy qo‘mitaga taqdim etadi.
15. Hakamlar hay’ati tarkibiga maktablar, nodavlat ta’lim tashkilotlari, oliy ta’lim va ilmiy-tadqiqot institutlarining yuqori malakali mutaxassislari jalb qilinadi. Har bir fan bo‘yicha tuzilgan hakamlar hay’ati a’zolari ochiq ovoz berish yo‘li bilan hay’at raisini saylaydilar.
16. Hakamlar hay’ati a’zolari olimpiada g‘oliblarini xolisona aniqlashda va nazorat materiallarining maxfiyligini ta’minlashda shaxsan javobgar hisoblanadi.
3-§. Auditoriya rahbari va nazoratchilar
17. Tashkiliy qo‘mita tomonidan olimpiada boshlanishidan oldin qur’a tashlash yo‘li bilan fan o‘qituvchilari orasidan xonalarga auditoriya rahbari va nazoratchilari tayinlanadi.
Fan o‘qituvchisi o‘z mutaxassislik yo‘nalishida olimpiada o‘tkazilayotgan auditoriyaga rahbar yoki nazoratchi etib tayinlanishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
18. Auditoriya rahbarlari:
ishtirokchilarga olimpiadaning tartib-qoidalari to‘g‘risida qisqacha tushuntiradi;
olimpiada boshlanishi va tugash vaqtini e’lon qiladi hamda olimpiada jarayonini nazorat qiladi;
fan olimpiadasi jarayonida o‘rnatilgan tartib-qoidalarga amal qilmagan o‘quvchilarni olimpiadadan dalolatnoma tuzib chetlashtiradi;
ishtirokchilarning bajargan ishlarini shifrlab, tekshirish uchun hakamlar hay’atiga topshiradi;
hakamlar hay’ati tomonidan tekshirilgan ishlarni shifr bo‘yicha ro‘yxatini tuzadi va tashkiliy qo‘mitaga taqdim etadi.
19. Auditoriya nazoratchilari olimpiada o‘tkazilayotgan va o‘zlari biriktirilgan auditoriyada tartib saqlanishini ta’minlaydilar va auditoriya rahbariga qo‘yilgan vazifalarni amalga oshirishda ko‘maklashadilar.
20. Olimpiada o‘tkaziladigan auditoriyalar videokuzatuv kameralari bilan jihozlanadi. Auditoriyada telefon va turli aloqa vositalaridan foydalanish taqiqlanadi. Kimyo va fizika fanlarida kalkulyatordan hamda matematika fanida sirkul va chizg‘ichdan foydalanishga ruxsat etiladi.
Ommaviy axborot vositalari vakillariga olimpiada jarayoniga xalaqit qilmagan holda kuzatishlariga ruxsat beriladi.
21. Olimpiada o‘tkazilayotgan jarayonda ishtirokchilarning o‘zaro gaplashishi, aloqa vositalari va turli xil qo‘shimcha manbalardan foydalanishi taqiqlanadi.
Bunday holatlar uchun ishtirokchi olimpiadadan chetlashtiriladi, bajargan ishlari tekshirilmaydi va baholanmaydi.
4-§. Apellatsiya komissiyasi
22. Apellatsiya komissiyasi hakamlar hay’ati tarkibiga kirmagan uch nafargacha fan mutaxassislaridan iborat tarkibda tuziladi.
23. Apellatsiya komissiyasi tomonidan olimpiada ishtirokchilarining arizalari olimpiada natijalari e’lon qilingan kunning o‘zida qabul qilinadi. Apellatsiya jarayonida hakamlar hay’ati a’zolari, ishtirokchi va uning fan o‘qituvchisi ishtirok etishi mumkin.
24. Apellatsiyaga olimpiadalar ishtirokchilarining faqatgina o‘zlari tomonidan bajarilgan ishlarini qayta ko‘rib chiqish bo‘yicha natija e’lon qilingandan so‘ng shu kunning o‘zida arizalar qabul qilinadi.
25. Hakamlar hay’ati tomonidan baholangan ishtirokchining bajargan ishida baholash mezonlariga mos kelmaslik holatlari aniqlanganda apellatsiya komissiyasi hakamlar hay’ati qarorini bekor qilish yoki ularga o‘zgartirishlar kiritish huquqiga ega.
26. Apellatsiya komissiyasi hakamlar hay’atiga apellatsiya natijalari bo‘yicha izoh berib, olimpiada natijalarini o‘zgartirishi mumkin va bunda hakamlar hay’ati qarori qayta tasdiqlanadi.
5-§. Iqtidorli o‘quvchilar zaxirasi
27. Iqtidorli o‘quvchilar zaxirasi axborot tizimida shakllantiriladi.
28. Iqtidorli o‘quvchilar zaxirasiga quyidagi toifadagi o‘quvchilar kiritiladi:
asosiy olimpiadaning uchinchi bosqichida fanlar kesimida 1, 2, 3-o‘rinlarni egallagan o‘quvchilar;
mintaqaviy xalqaro olimpiadalar g‘oliblari;
nufuzli xalqaro olimpiadalarda ishtirok etgan o‘quvchilar;
qo‘shimcha respublika olimpiadalari g‘oliblari;
onlayn olimpiadalar g‘oliblari.
29. Iqtidorli o‘quvchilar zaxirasidagi o‘quvchilar to‘g‘risidagi ma’lumotlar yillar kesimida Vazirlikning axborot tizimida saqlanadi.
3-bob. Asosiy olimpiadalarni o‘tkazish tartibi
30. Asosiy olimpiadalar ushbu Nizomga 1-ilovada keltirilgan fanlardan ikki guruhga ajratilgan holda o‘tkaziladi.
Bunda, nufuzli xalqaro olimpiadalar tashkil qilinadigan fanlar mos keluvchi birinchi guruh (matematika, fizika, kimyo, biologiya, informatika va axborot texnologiyalari fanlari) va ikkinchi guruh (qolgan fanlar) deb belgilanadi.
31. Barcha fanlardan nazorat turlari, shakllari, baholash mezonlari Vazirlik tomonidan tasdiqlanadi.
Birinchi guruhdagi fanlar bo‘yicha nazorat turlarida fanlar bo‘yicha sinovlar xalqaro olimpiadalarning talablari va topshiriqlari metodologiyasini qo‘llagan holda o‘tkaziladi.
32. Asosiy olimpiadalar maktablarning 9 — 11-sinf, akademik litseylar va kasb-hunar maktablarining o‘quvchilari o‘rtasida o‘tkaziladi.
33. Asosiy olimpiadalar to‘rt bosqichda quyidagi muddatlarda o‘tkaziladi:
birinchi bosqich — maktab, akademik litsey va kasb-hunar maktablar miqyosida sentyabr oyida;
ikkinchi bosqich — tuman (shahar) miqyosida oktyabr oyida;
uchinchi bosqich — Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri miqyosida noyabr oyida;
to‘rtinchi bosqich — respublika miqyosida barcha fanlardan aprel-may oylarida o‘tkaziladi.
To‘rtinchi bosqichda umumta’lim maktablarining 11-sinf, kasb-hunar maktablari, akademik litseylarning 2-bosqich o‘quvchilari ishtirok etadilar.
Birinchi bosqich maktab, akademik litsey va kasb-hunar maktablar tomonidan o‘quvchilar o‘rtasida o‘tkaziladi.
Har bir fan va sinf kesimida ishtirokchilar orasidan ballar ketma-ketligida 3 nafargacha g‘olib aniqlanadi va maktab pedagogik kengashining (yoki nodavlat ta’lim tashkiloti rahbarining) qarori bilan ikkinchi bosqichda ishtirok etish uchun tavsiya etiladi.
Ikkinchi bosqichda ishtirok etish uchun tavsiya etilgan o‘quvchilar hamda ularning o‘qituvchilari haqidagi ma’lumotlar axborot tizimiga joylashtiriladi.
Birinchi bosqichni o‘tkazish bilan bog‘liq masalalar, nazorat materiallarining maxfiyligini, jarayonning adolatli va shaffof o‘tkazilishini ta’minlashga maktab direktori mas’ul hisoblanadi.
Tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limi birinchi bosqich tashkil etilishini muvofiqlashtiradi hamda adolatli va shaffof o‘tkazilishi bo‘yicha nazoratni amalga oshiradi.
34. Ikkinchi bosqich tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlari tomonidan birinchi bosqichda g‘olib bo‘lgan o‘quvchilar o‘rtasida o‘tkaziladi.
Akademik litsey hamda Prezident ta’lim muassasalari agentligi tizimidagi maktablarning birinchi bosqich g‘oliblari ikkinchi bosqichda ishtirok etmasdan to‘g‘ridan to‘g‘ri uchinchi bosqichda ishtirok etadilar.
35. Ikkinchi bosqichda har bir fan va sinf kesimida ishtirokchilar orasidan ballar ketma-ketligida 3 nafargacha (1, 2, 3-o‘rinlar) g‘olib aniqlanadi va hakamlar hay’ati qarori asosida tashkiliy qo‘mita tomonidan uchinchi bosqichda ishtirok etish uchun tavsiya etiladi.
Tashkiliy qo‘mita tavsiya etilgan o‘quvchilar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni axborot tizimiga kiritadi va tasdiqlaydi.
36. Ikkinchi bosqichni tashkil etishda:
ishtirokchilarini olimpiadalar bo‘lib o‘tadigan manzilga xavfsiz kelib-ketishlariga tegishli maktab direktorlari;
nazorat materiallarining maxfiyligini ta’minlash, jarayonlarning shaffof, adolatli va barcha xavfsizlik choralarini ko‘rgan holda tashkil etilishiga — tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limi mudirlari shaxsan mas’ul hisoblanadi.
37. Hududiy xalq ta’limi boshqarmalari tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlari tomonidan ikkinchi bosqich o‘tkazilishini nazorat qiladi.
38. Uchinchi bosqich Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri miqyosida hududiy xalq ta’limi boshqarmalari tomonidan o‘tkaziladi.
39. Asosiy olimpiadalarning uchinchi bosqichida:
ikkinchi bosqichda 1, 2, 3-o‘rinlarni egallagan o‘quvchilar;
akademik litseylar hamda Prezident ta’lim muassasalari agentligi tizimidagi maktablar tomonidan tavsiya etilgan 3 nafargacha o‘quvchilar;
o‘tgan o‘quv yilida asosiy olimpiadaning uchinchi bosqichida 1-o‘rinni egallagan va hozirda maktab, akademik litsey yoki kasb-hunar maktablarining o‘quvchilari o‘tgan o‘quv yilida g‘oliblikni qo‘lga kiritgan fani bo‘yicha ishtirok etadi.
40. Uchinchi bosqichda har bir fan va sinf kesimida ishtirokchilar orasidan ballar ketma-ketligida 3 nafar (1, 2, 3-o‘rinlar) g‘oliblar aniqlanadi.
41. Ishtirokchilarning olimpiadalar bo‘lib o‘tadigan manzilga xavfsiz kelib-ketishlarini ta’minlashga tuman (shahar) hokimlari va xalq ta’limi bo‘limi mudirlari shaxsan mas’ul hisoblanadi.
42. To‘rtinchi bosqich respublika miqyosida Vazirlik tomonidan uchinchi bosqichda 1, 2, 3-o‘rinlarni egallagan, umumta’lim maktablarining 11-sinf o‘quvchilari hamda kasb-hunar maktablari va akademik litseylarning 2-bosqich o‘quvchilari o‘rtasida o‘tkaziladi.
43. To‘rtinchi bosqich uchun test topshiriqlari Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markazi, boshqa turdagi nazorat materiallari hamda ularni baholash mezonlari Vazirlik tomonidan tayyorlanadi.
44. Ko‘zi ojizlar maxsus maktab-internatlari o‘quvchilari o‘rtasida ona tili va adabiyot, matematika fanlaridan olimpiada ikki (viloyat va respublika) bosqichda tashkil qilinadi hamda nazorat materiallari Vazirlik tomonidan ishlab chiqiladi.
45. To‘rtinchi bosqichda har bir fan yo‘nalishida ballar ketma-ketligida 1, 2, 3-o‘rinlarni egallagan o‘quvchilar g‘olib hisoblanadi.
46. To‘rtinchi bosqichni tashkil etishda:
a) ishtirokchilarning respublika bosqichi bo‘lib o‘tadigan manzilga xavfsiz kelib-ketishlariga:
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari;
tizimida ta’lim tashkilotlari bo‘lgan vazirlik va idoralarning birinchi rahbarlari;
nodavlat ta’lim tashkiloti rahbarlari;
b) nazorat materiallarining maxfiyligini ta’minlash, jarayonlarning shaffof va adolatli o‘tkazilishiga — Vazirlik bevosita mas’ul hisoblanadi.
4-bob. Qo‘shimcha respublika olimpiadalari
47. Qo‘shimcha respublika olimpiadalari O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti yoki Vazirlar Mahkamasining hujjatlari va topshiriqlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, vazirlik va idoralar yoki davlat va nodavlat ta’lim tashkilotlari tashabbusiga ko‘ra o‘tkazilishi mumkin.
48. Qo‘shimcha respublika olimpiadalarini o‘tkazish tartibi, g‘oliblar va ularning o‘qituvchilari yoki ta’lim muassasalarini rag‘batlantirish masalalari olimpiadalarni o‘tkazish uchun tashkil etiladigan tashkiliy qo‘mita (yoki tashkilotchilar) tomonidan o‘rnatilgan tartibda belgilanadi.
49. O‘quvchilar o‘rtasida umumta’lim fanlari bo‘yicha o‘tkaziladigan qo‘shimcha respublika olimpiadalari Vazirlik bilan kelishiladi.
Qo‘shimcha respublika olimpiadasini o‘tkazish uchun tashabbuskor tashkilot tomonidan Vazirlikka o‘tkazilishi rejalashtirilayotgan olimpiada to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlarni ilova qilgan holda murojaat yuboradi:
olimpiadaning maqsadi;
olimpiadani o‘tkazish joyi va vaqti;
olimpiada o‘tkazilishi rejalashtirilayotgan fanlar ro‘yxati;
ishtirokchilar uchun qo‘yilgan talablar (sinfi, yoshi va boshqalar);
g‘olib va sovrindorlar uchun belgilangan mukofot jamg‘armasi hamda qo‘shimcha imtiyozlar.
Vazirlik murojaatni kelib tushgan vaqtdan boshlab o‘n kun mobaynida ko‘rib chiqadi hamda qo‘shimcha respublika olimpiadasini o‘tkazishga rozilik berish yoki rad qilish bo‘yicha asoslantirilgan javob beradi.
50. Quyidagi hollarda olimpiadani o‘tkazishga rad javobi berilishi mumkin:
olimpiadani o‘tkazishning maqsadi amaldagi qonunchilik hujjatlarida belgilangan ta’lim sohasidagi asosiy prinsiplarga mos kelmasa;
olimpiadani o‘tkazish joyi va vaqti ishtirokchilarning hayoti va sog‘ligiga xavf tug‘dirsa.
5-bob. Onlayn olimpiada
51. Umumta’lim fanlari bo‘yicha Vazirlik tomonidan o‘tkaziladigan onlayn olimpiada maktablarning 4 — 11-sinf o‘quvchilari hamda akademik litsey va kasb-hunar maktablarining o‘quvchilari o‘rtasida o‘quvchilarning bilimlarini sinovdan o‘tkazish, asosiy olimpiadalarga tayyorgarlik ko‘rish ko‘nikmalarini shakllantirish maqsadida o‘tkaziladi.
52. Onlayn olimpiadani o‘tkazish tartibi, muddatlari va shartlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar onlayn olimpiada boshlanishidan ikki hafta oldin Vazirlikning rasmiy veb-saytlarida joylashtiriladi.
53. Onlayn olimpiadada ro‘yxatdan o‘tish, ishtirok etish va natijalarini aniqlash axborot tizimi orqali amalga oshiriladi.
54. Onlayn olimpiadaning texnik ta’minoti Vazirlik tomonidan amalga oshiriladi.
55. Vazirlik tomonidan tashkil qilinadigan onlayn olimpiadalar natijalari ta’lim muassasasi, o‘quvchilar va ularning o‘qituvchilarini rag‘batlantirishga asos bo‘lmaydi.
56. Nodavlat tashkilotlar tomonidan tashkil etiladigan onlayn olimpiadalarini o‘tkazish tartibi, g‘oliblar va ularning o‘qituvchilari yoki ta’lim muassasalarini rag‘batlantirish masalalari tashkilotchilar tomonidan belgilanadi.
6-bob. Nufuzli xalqaro olimpiadalarda ishtirok etuvchi terma jamoaga nomzodlarni saralash tartibi
57. Nufuzli xalqaro olimpiadalarda ishtirok etuvchi terma jamoaga nomzodlarni saralash (keyingi o‘rinlarda — saralash) birinchi guruh fanlardan uch bosqichda o‘tkaziladi.
58. Saralashning barcha bosqichlarida ishtirokchilarga sinfidan qat’i nazar, har bir fan yo‘nalishida bir xil nazorat materiallari taqdim etiladi va natijalar ham sinflarga ajratilmagan holda e’lon qilinadi.
59. Saralashning birinchi bosqichiga quyidagi toifadagi o‘quvchilar jalb qilinadi:
tegishli o‘quv yilida o‘tkazilgan asosiy olimpiadalarning uchinchi (viloyat) bosqichida fanlar bo‘yicha sinflar kesimida, ballar ketma-ketligida 1 — 5-o‘rinlarni egallagan 9 — 11-sinf va akademik litsey hamda kasb-hunar maktablarining o‘quvchilari;
mintaqaviy xalqaro olimpiadalarda o‘tgan va joriy o‘quv yili davomida g‘oliblikni qo‘lga kiritgan o‘quvchilar;
Prezident ta’lim muassasalari agentligi tomonidan tavsiya qilingan o‘quvchilar (har bir fandan 5 nafargacha);
o‘tgan o‘quv yilida nufuzli xalqaro olimpiadalarda ishtirok etgan, hozirda umumta’lim maktablarida, akademik litsey va kasb-hunar maktablarida tahsil olayotgan o‘quvchilar.
60. Saralashning birinchi bosqichi Vazirlik tomonidan noyabr oyida tashkil qilinadi va ikkinchi bosqichga Respublika miqyosida har bir fan bo‘yicha eng yuqori ballarni qo‘lga kiritgan dastlabki 25 nafar ishtirokchilar saralab olinadi.
61. Saralashning ikkinchi bosqichi doirasida o‘tkazilgan sinovlar natijalari bo‘yicha ballar ketma-ketligida eng yuqori natijaga erishgan:
biologiya fanidan — 12 nafar;
kimyo fanidan — 12 nafar;
informatika va axborot texnologiyalari fanidan — 12 nafar;
fizika fanidan — 15 nafar;
matematika fanidan — 18 nafar o‘quvchilar uchinchi bosqichda ishtirok etish huquqini qo‘lga kiritadi.
62. Vazirlik tomonidan saralashning ikkinchi bosqich natijalariga ko‘ra saralab olingan o‘quvchilar uchun tajribali o‘qituvchilar, oliy ta’lim muassasalari professor-o‘qituvchilari va xorijiy mutaxassislar, shuningdek, xalqaro tanlov va olimpiadalar sovrindorlari bo‘lgan trenerlar ishtirokida mahorat darslari, kuchaytirilgan o‘quv mashg‘ulotlari tashkil etiladi.
63. Tashkil etiladigan o‘quv mashg‘ulotlari davomida o‘tkaziladigan uchinchi bosqich sinov natijalariga ko‘ra har bir fan yo‘nalishida eng yuqori ballarni qo‘lga kiritgan o‘quvchilardan nufuzli xalqaro olimpiadalarda belgilangan kvotalar asosida O‘zbekiston terma jamoasi tarkibi shakllantiriladi.
64. Nufuzli xalqaro olimpiadalarga saralashning barcha bosqichlari uchun nazorat materiallari hamda baholash mezonlari Vazirlik tomonidan ishlab chiqiladi hamda maxfiyligi ta’minlangan holda, olimpiada o‘tkaziladigan joylarga yetkaziladi.
65. Nufuzli xalqaro olimpiadalarda ishtirok etuvchi terma jamoa rahbarlari va ularning yordamchilari Vazirlik tomonidan tayinlanadi.
66. Vazirlik huzurida matematika, fizika, informatika va axborot texnologiyalari, kimyo va biologiya fanlaridan maslahat kengashlari tashkil qilinadi.
Maslahat kengashlariga o‘z fani bo‘yicha yuqori malakaga ega bo‘lgan tajribali trenerlar, professor-o‘qituvchilar kiritiladi.
Maslahat kengashi a’zolari terma jamoani nufuzli xalqaro olimpiadalarga tayyorlashda, mahorat darslarini tashkil qilishda ishtirok etadi.
67. Terma jamoa rahbari o‘z fani bo‘yicha yuqori malakaga ega bo‘lishi, xalqaro olimpiada topshiriqlarini ingliz tilidan davlat tiliga bexato tarjima qila olishi hamda o‘quvchilar ishlarini xalqaro hakamlar hay’atiga himoya qila olishi lozim.
68. Mintaqaviy xalqaro olimpiadalarda ishtirok etish uchun O‘zbekiston terma jamoasi nufuzli xalqaro olimpiadalarga o‘tkazilgan saralash bosqichlari natijalari asosida yoki Vazirlik tomonidan qo‘shimcha saralashlar o‘tkazish orqali shakllantirilishi mumkin.
7-bob. Olimpiada g‘oliblari hamda ularning o‘qituvchilarini taqdirlash va rag‘batlantirish
69. Asosiy olimpiadaning uchinchi bosqichida g‘olib bo‘lgan har bir o‘quvchiga quyidagi miqdorda pul mukofotlari beriladi:
1-o‘rinni egallagan o‘quvchiga — bazaviy hisoblash miqdorining 6 baravari;
2-o‘rinni egallagan o‘quvchiga — bazaviy hisoblash miqdorining 4 baravari;
3-o‘rinni egallagan o‘quvchiga — bazaviy hisoblash miqdorining 3 baravari.
Asosiy olimpiadaning to‘rtinchi bosqichida g‘olib bo‘lgan har bir o‘quvchiga quyidagi miqdorda pul mukofotlari beriladi:
1-o‘rinni egallagan o‘quvchiga — bazaviy hisoblash miqdorining 12 baravari;
2-o‘rinni egallagan o‘quvchiga — bazaviy hisoblash miqdorining 8 baravari;
3-o‘rinni egallagan o‘quvchiga — bazaviy hisoblash miqdorining 6 baravari.
70. Asosiy olimpiadaning to‘rtinchi bosqichida 1, 2, 3-o‘rinlarni egallagan o‘quvchilarga ixtisoslik fani bo‘yicha davlat oliy ta’lim muassasalariga kirish imtihonlarida maksimal ball olish huquqini beruvchi va uch yil muddat davomida amal qiluvchi elektron sertifikatlar Vazirlik tomonidan beriladi va uning alohida elektron reyestri yuritiladi.
71. Informatika va axborot texnologiyalari fani bo‘yicha mazkur sertifikatni olgan o‘quvchilarga ixtisoslik fan sifatida matematika fanidan davlat oliy ta’lim muassasalariga kirish imtihonlarida maksimal ball olish huquqi beriladi.
72. Vazirlik tomonidan har yili asosiy olimpiadaning respublika bosqichi va respublika bosqichiga tenglashtirilgan mintaqaviy xalqaro olimpiadalar hamda nufuzli xalqaro olimpiadalarning g‘oliblari ro‘yxati shakllantiriladi hamda O‘zbekiston Respublikasi ta’lim muassasalariga o‘qishga qabul qilish bo‘yicha davlat komissiyasiga taqdim etiladi.
73. Nufuzli xalqaro olimpiadalar hamda asosiy olimpiadaning to‘rtinchi bosqichi g‘oliblari, ularning o‘qituvchilari, ta’lim muassasalari direktorlari belgilangan tartibda rag‘batlantiriladi.
74. Ta’lim muassasalarida o‘qituvchi bo‘lib faoliyat yuritayotgan nufuzli xalqaro olimpiadalar g‘oliblari lavozim maoshiga har oy 150 foiz, asosiy olimpiadalar respublika bosqichi g‘oliblari lavozim maoshiga har oy 100 foiz miqdorida ustama haqi to‘lanadi.
Bunda:
ustamalar nufuzli xalqaro olimpiadalar va asosiy olimpiadalar o‘tkaziladigan fanlar bo‘yicha aynan g‘oliblikni qo‘lga kiritgan fanidan dars berayotgan olimpiada g‘olibiga beriladi;
ta’lim muassasalarida o‘qituvchi bo‘lib faoliyat yuritayotgan nufuzli xalqaro olimpiadalar va asosiy olimpiadalar respublika bosqichi g‘oliblari tomonidan g‘oliblikni tasdiqlovchi hujjat yoki sertifikat taqdim qilinadi.
75. Ustama olishga da’vogar shaxsda bir paytda nufuzli xalqaro va asosiy olimpiada (respublika bosqichi) g‘olibi bo‘lganda unga eng yuqori natijasi bo‘yicha ustama tayinlanadi va to‘lov amalga oshiriladi.
76. Olimpiada g‘oliblari va ularning o‘qituvchilarini rag‘batlantirish xarajatlari Xalq ta’limi vazirligiga respublika budjetidan ajratiladigan mablag‘lar hisobidan qoplanadi.
Ushbu Nizomga 2-ilovada keltirilgan ro‘yxatdagi mintaqaviy xalqaro olimpiadalar g‘oliblari asosiy olimpiadaning respublika bosqichi g‘oliblariga tenglashtirilib, mazkur olimpiadalar g‘oliblari va ularning o‘qituvchilariga asosiy olimpiadaning to‘rtinchi bosqichi g‘oliblari uchun belgilangan rag‘batlantirish va imtiyozlar qo‘llaniladi.
8-bob. Fan olimpiadalarini tashkil etishni moliyalashtirish
77. Asosiy olimpiadalarni tashkil etish bilan bog‘liq xarajatlar tegishliligi bo‘yicha tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, viloyatlar xalq ta’limi boshqarmalari va Toshkent shahar xalq ta’limi bosh boshqarmasi hamda Xalq ta’limi vazirligining har yilgi markazlashgan xarajatlar smetasida rejalashtiriladi.
78. Nufuzli hamda mintaqaviy xalqaro olimpiadalarda o‘quvchilar ishtirokini ta’minlash bilan bog‘liq, shu jumladan sutkalik, yashash, transport va viza xarajatlari O‘zbekiston Respublikasi Yoshlar ishlari agentligi hisobidan hamda terma jamoaning boshqa a’zolarining ishtirokini ta’minlash va badal to‘lovlari O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining markazlashgan xarajatlari hisobidan qoplanadi.
79. Olimpiadada ishtirok etgan hakamlar hay’ati a’zolari va apellatsiya komissiyasi a’zolariga har yili Davlat budjeti parametrlarida nazarda tutiladigan O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining markazlashgan xarajatlari hisobidan quyidagi miqdorlarda bir martalik haq to‘lovlari amalga oshiriladi:
asosiy olimpiadaning uchinchi bosqichida — mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoriga nisbatan 50 foiz miqdorida;
asosiy olimpiadaning to‘rtinchi bosqichi hamda nufuzli xalqaro olimpiadalarga saralash bosqichlarida — mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoriga nisbatan 100 foiz miqdorida.
80. Asosiy olimpiadalarga va nufuzli xalqaro olimpiada saralash bosqichlariga jalb qilingan hakamlar hay’ati a’zolari va apellatsiya komissiyasi a’zolarining xizmat safari bilan bog‘liq kunlik, yashash va transport xarajatlari ularning asosiy ish joyidan qoplanadi.
81. Nazorat materiallarini tayyorlash uchun maktablarning, akademik litsey, kasb-hunar maktablarining, oliy ta’lim va nodavlat ta’lim tashkilotlarining oliy ma’lumotli o‘qituvchilari va boshqa mutaxassislar jalb qilinadi hamda ularga quyidagi miqdorlarda haq to‘lanadi:
asosiy olimpiada va onlayn olimpiadalar uchun tayyorlangan har bir test topshirig‘i (uning yechimi bilan) uchun — mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoriga nisbatan 5 foiz miqdorida;
asosiy olimpiada va onlayn olimpiadalar uchun tayyorlangan har bir yozma ish topshirig‘i (uning yechimi bilan) uchun — mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoriga nisbatan 20 foiz miqdorida;
nufuzli xalqaro olimpiadalarda ishtirok etuvchi terma jamoani saralash bosqichlari uchun tayyorlangan har bir yozma ish topshirig‘i (uning yechimi bilan) uchun — mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoriga nisbatan 50 foiz miqdorida;
asosiy olimpiada, onlayn olimpiadalar va nufuzli xalqaro olimpiadalar uchun tayyorlangan bitta nazorat topshirig‘ini (yozma ish, test) tarjima qilganlik (o‘zbek, rus, ingliz tillariga) uchun — mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoriga nisbatan 2 foiz miqdorida.
82. Nufuzli xalqaro olimpiadalarda ishtirok etuvchi O‘zbekiston terma jamoasi a’zolarini qo‘shimcha o‘qitishga jalb qilingan:
mahalliy mutaxassislarga soatbay haq to‘lash ilmiy daraja va unvoniga (ilmiy daraja va unvonlarga ega bo‘lmagan trenerlar uchun ilmiy darajaga ega bo‘lmagan o‘qituvchi lavozimiga) muvofiq oliy ta’lim muassasasi talabalariga o‘quv mashg‘ulotlarini o‘tkazganlik uchun belgilangan miqdorlarda;
xorijiy mutaxassislarning ish haqi, O‘zbekiston Respublikasi hududida yashashi va kelib-ketishi bilan bog‘liq to‘lovlar ular bilan amalga oshirilgan kelishuvga asosan Vazirlik tomonidan amalga oshiriladi.
83. Xalqaro olimpiadalarda o‘quvchilarning muvaffaqiyatli ishtirokini ta’minlash maqsadida, ularning yuqori darajada tayyorgarlik ko‘rishlari uchun O‘zbekiston Respublikasi Yoshlar ishlari agentligi tomonidan “Yoshlar oromgohi”da o‘quv bazasi tashkil etiladi, barcha zarur sharoitlar ta’minlanadi va Vazirlik tomonidan o‘quv jarayonlariga respublika va xorijlik malakali mutaxassislar jalb qilinadi.
84. Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi hamda Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Prezident ta’lim muassasalari agentligi xalqaro olimpiadalarga jalb qilingan mahalliy va xorijiy mutaxassislar hamda terma jamoa a’zolarini yotoqxona va transport xizmati bilan ta’minlaydi.
9-bob. Yakunlovchi qoidalar
85. Nufuzli xalqaro olimpiadalar hamda mintaqaviy xalqaro olimpiadalarda O‘zbekiston terma jamoasining ishtirok etishi Vazirlik tomonidan muvofiqlashtirib boriladi.
86. Asosiy olimpiadalarning barcha bosqichlarida, xalqaro olimpiadalarga saralashning birinchi va ikkinchi bosqichlarida ishtirokchilarning olimpiada o‘tkaziladigan joyga kelib-ketishi, yo‘llarda harakatlanish xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha barcha tashkiliy chora-tadbirlarni ko‘rish mahalliy davlat hokimiyati organlari, Ichki ishlar vazirligi va hududiy xalq ta’limi bo‘linmalari zimmasiga yuklatiladi.
87. Olimpiada o‘tkaziladigan joyning sanitariya normalari, qoidalari va gigiyena normativlariga mosligi, o‘quvchilar sog‘ligi bilan bog‘liq masalalar Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan nazoratga olinadi.
88. Ushbu Nizom talablari buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladi.
Umumiy o‘rta ta’lim tashkilotlari, akademik litsey va kasb-hunar maktablari o‘quvchilari o‘rtasida fan olimpiadalarini tashkil etish, o‘tkazish hamda xalqaro olimpiadalar ishtirokchilarini saralash va g‘oliblarni rahbatlantirish tartibi to‘g‘risidagi nizomga
1-ILOVA
Sinflar kesimida asosiy olimpiada o‘tkaziladigan fanlar
RO‘YXATI