Farg‘ona davlat universiteti



Yüklə 366,23 Kb.
səhifə1/7
tarix14.01.2023
ölçüsü366,23 Kb.
#98612
  1   2   3   4   5   6   7
Farg‘ona davlat universiteti

    Bu səhifədəki naviqasiya:
  • Kirish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA‘LIM VAZIRLIGI

FARG‘ONA DAVLAT UNIVERSITETI


TARIX YO’NALISHI
III-KURS, 18-68-GURUH TALABASI TO‘G‘ONBOYEV SHERZODBEK AKRAMJON O‘G‘LIIning
JAXON TARIXI” FANIDAN YOZGAN
KURS ISHI
Mavzu: KEMBRIJ UNIVERSITETI SHAKILLANISH TARIXI VA UNING BUGUNGI KUNDAGI FAOLIYATI.
Bajardi: To‘g‘onboyev Sherzodbek
Qabul qildi: Maxmudov E.
Mavzu: Kembrij universiteti shakillanish tarixi va uning hozirgi kunadagi faoliyati.
Reja:

Kirish


Asosiy qism.

  1. Kembrij universitetining shakllanish tarixi.

  2. Kembrij unversitetining hozirgi kundagi faoliyati.

  3. Kembrij universiteti va O‘zbekiston.

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish


.

1.Temuriylar sulolasi davrida madaniyat va san’at


Temuriylar sulolasi davrida O’rta Sharqning o’rta asr madaniyati va san’ati gullagan davrni boshidan kechirgan. Bu davrda ayniqsa me’morchilik ravnaq topdi.
Me'morlik san'ati qurilish ishlari bilan bog'liq bo'lgan san'atning bir turidir. U ham san'atning boshqa turlari kabi katta ahamiyat kasb etadi. Me'morlar va quruvchilar mehnati natijasida turli-tuman binolar, shahar va qishloqlar yaratiladi.
Me'-morchilik mahsuloti jamiyat moddiy madaniyatining bir qismi hisoblanadi.
Me'morlik asarlarida amaliy xizmat, go'zallik, moddiy-texnikaviy asos, nafosatning o'zaro qo'shiluvi muhim xususiyat-lardandir. Me'morlik asarlari me'morlar, muhandis-binokor va ishchilar hamkorligida bunyod etiladi. Ularni qurishda binokor-quruvchilar bilan me'morlar bir maqsadda ish olib boradilar, lekin ular bu maqsadni turli yo'llar bilan hal qiladilar. Binokor-muhandis imorat qurganda uning faqat foydali amaliy vazifalarini hal qiladi, ko'proq binoning vazifasi, materiallarning xususiyati, chidamliligi kabilarni nazarda tutib ish olib boradi. Tejamkorlikka, binoning yashash uchun qulay bo'lishiga harakat qiladi. Me'morlar esa bu vazifalarni badiiy vositalar bilan yechadilar. Ular binoning vazifasi, qulayligi, foydasi, tejamkorligidan tashqari uning go'zal bo'lishi, odamlarda ma'lum his-tuyg'ularni, kayfiyatni uyg'otishi haqida fikr yuritadilar. Me'morlik haqida gap ketganda, me'mor uning san'atning bir turi ekanligi, uning o'ziga xos xususiyatlari, binolarning turlari odamzod paydo bo'lgan davrdan boshlab mavjudligi haqida fikr yuritiladi.
O’zbеkiston mе'morchiligining tarixiy ildizlari uzoq asrlar qa'ridan suv ichadi. U Markaziy Osiyoning kokillarini ikki daryo yuvgan Movarounnaxrda, kindigi Zarafshon daryosining vodiysi bo’lmish qadimiy Sug’d – Sug’diyona zaminidagi qadim davriy tarakkiyotlar (tsivilizatsiyalar) zaminida yaratilgan va ravnaq topgandi. Turli davrlarda bu zaminda ko’plab shaharlar bunyod etilgan.
Eng qadimiylari - Samarqand, Shaxrisabz va Buxoro - z ulug’vor mе'moriy yodgorliklari qyofasida o’tmish bilan mavrusiy chambarchasligini saqlab qolgan.
Bizning eramizgacha bo’lgan 1 ming yillikda Sug’diyona zaminida shaharlar vujudga kеla boshlaganligi arxеologiya topilmalarida har tomonlama tasdiqlanadi. Chunonchi, Maroqand bizning eramizgacha bo’lgan asrda mustahkam istеhkom inshootlari bilan o’ralgan ancha katta shahar edi.
Eramizdan oldingi III va milodiy III asrlardagi Markaziy Osiyo madaniyatini, odatda mahalliy antik davr madaniyatiga oid dеb hisoblaydilar.
Ijtimoiy buhronlar, davlatlarning parchalanib kеtishi, yangi jhukmdor sulolalarning paydo bo’lishi shaxarsozlik va mе'morchilik taraqqiyotida iz qoldirdi. Zarafshon vodiysining antik, ilk fеodalizm (amlokdorlik) davri mе'morchiligining qiyofasini alohida kishloq qurgonlari kam, yagona tarkibida turli-tuman mе'moriy inshootlar bulgan mustaxtsam kal'apar kam bеlgilab bеradi. Afrosiirb, Varaxsha va Panjikеnt kadimiy shajarchalari jududidagi arxеologik topilmalar kadimiy Sugd mе'morchiligining xususiyatlarini aniklash imkonini bеrdi.
Arablarning Markaziy Osiyoni bosib olishi (VII-VIII asrlarda) majalliy an'analar zamirida yangi yullar, badiiy-uslubiy uziga xosliklar paydo bqlishiga imkoniyat tugdirishi kеyinchalik yangicha uslub shakllanishiga asos yaratdi. Bu tarixiy davrda Samarqand, Varaxsha va Buxoro singari tarixiy-madaniy markazlar yaqqol ajralib turadi.
Islom madaniyatining ta'siri masjid, madrasa, maqbara, minora, xonako, namozgox kabi imoratlar qurilishida gurkirab ko’zga tashlanadi.
Markaziy Osiеning IX-XII asrlardagi siyosiy tarixi qudratli hukmdor sulolalarining tеz-tеz almashib turishi bilan o’ziga xoslik kasb etadi. Somoniylar va Koraxoniylar jukmronligi davrlarida Buxoro va Samarqand poytaxt va yirik shaharlar sifatida ravnaq topdilar, ilmu fan va madaniyat markaziga aylandilar. Maorif o’chog’iga aylangan ilk diniy akadеmiyalar - madrasalarning kurilishi ayniqsa diqqatga sazovordir.
Markaziy Osiyo mе'morchiligi va san'atidagi ilgarilama rivojlanish mug’illarning ko’plab gullab-yashnagan shaharlarni, shu jumladan Samarqand,
Buxoro va Urganchni xarobazorga aylantirgan buzg’unchi istilosi oqibatida uzilib qoldi.
XIV asrning o’rtalarida Markaziy Osiyo ko’plab tarqoq fеodal (amlokdor) davlatlar bor edi. Uzaro nizolar mamlakatning iqtisodiy jihatdan kashshoqlashuvini orttirdi. Ayni vaqtda butun Movarounnahrni o’z saltanatiga buysundurajak Amir Tеmurning shaxsi siyosat maydoniga kiradi. Sohibkironning muzaffarona yurishlari chog’ida mo’l-ko’l o’lja-ganimatlar qo’lga kiritildi, ko’plab ustalar va jhunarmandlar Turon zaminiga ko’chirilib kеltirildi.
XIV asrning ikkinchi yarmida mamlakatda yangi iqtisodiy ko’tarilish kuzatiladi, birin-kеtin shajharlar jonlana boradi. Tеmur hukmronligi davrida Samarqand ulkan saltanatning poytaxtiga aylandi, mе'morchilik va san'at yuksak taraqqiyotga erishdi. XIV asr oxirida Markaziy Osiyodan tashqari butun Yaqin va
O’rta Sharqni, Hindiston va Oltin O”rda sarhadlarini qamragan bеpoyon saltanat barpo etildi.
Yangi dorussaltanat - Samarqand Amir Tеmurning irodasiga ko’ra yer yuzidagi eng katta shaharga aylanishi kеrak edi. Jahongir buning uchun Samarqand tеvaragidagi qislhoklarni dunyoning mashhur va yirik shaharlari nomi bilan atadi, alalxusus Samarqand atrofida Misr (Qohira), Dimishq (Damashq), Bag’dod, Sultoniya va Shеroz dеgan qishloqlar paydo bo’ldi.


Yüklə 366,23 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə