asarlari dorivor moddalami yaratishda muhim ahamiyat kasb etdi.
0 ‘tgan asrning 30-yillarida A.E. Chichibabin, I.L.Knunyans,
N.A.Preobrajenskiy, A.P. Orexovlar tomonidan olib borilgan
ilmiy izlanishlar farmatsevtik kimyo fanining rivojlanishiga katta
turtki bo‘ldi.
Ayniqsa akademik A.P. Orexovning «Alkaloidlar kimyo»si maktabining namoyondalari S.Yu.Yunusov va O.S. Sodiqovlar Markaziy Osiyoning alkaloid saqlovchi o‘simliklarini o‘rganishda katta
yutuqlarga erishdilar.
S.Yu. Y unusov tashabbusi bilan 1943-yilda 0 ‘zR FAning 0 ‘simlik moddalari kimyosi instituti qoshida alkaloidlar kimyosi laboratoriyasi ochildi. 1957-yilda esa ushbu laboratoriya asosida 0 ‘simlik
moddalari kimyosi instituti tashkil etildi. 0 ‘simliklaming biologik
faol birikmalarini keng koMamda kompleks o'rganish natijasida
1200 dan ortiq alkaloidlar, 500 dan ortiq glikozidlar, 300 dan ortiq
flavanoid va kumarinlar, 300 dan ortiq uglevodlar, nuklein kislotalar
hamda oqsillar ajratib olinib, ulaming kimyoviy tuzilishi va biologik
faolligi o'rganib chiqildi. Ulardan 60 dan ortig‘i original dori vositalari sifatida tibbiyot amaliyotiga tatbiq etildi.
S.Yu.Yunusov tomonidan respublikamizda tabbiy birikmalar
kimyosi bilan shug‘ullanuvchi tadqiqotchilarning yirik maktabi yaratildi. Akademik O.S.Sodiqov va uning shog'irdlari tomonidan anabazin, gosipol, batredin, baqagen kabi dori preparatlari olinib, tibbiyot amaliyotiga qoMlash uchun tavsiya etildi.
22
Professor M.A.Azizov va uning shogirdlari tomonidan turli mikroelementlarning biologik faol ligandlar bilan kordinatsion
birikmalari sintez qilinib, ulaming tuzilishi va biologik faolligi
o‘rganildi hamda 10 dan ortiq dori preparatlari tibbiyot amaliyotiga tatbiq etildi.
Tabiiy xomashyodan yoki sintez yo'li bilan biologik faol birikmalar olish va ulami tibbiyotga qo'llash maqsadida ilmiy izlanishlar
olib boruvchi har qanday tadqiqodchini farmatsevtik kimyogar qatoriga qo'shish mumkinligini e’tiborga oladigan bo'lsak, Respublikamiz
Fanlar Akademiyasining S.Yu. Yunusov nomidagi O'simlik moddalari kimyosi instituti, O.S. Sodiqov nomidagi Bioorganik kimyo
instituti, Polimerlar kimyosi va fizikasi instituti, Botanika instituti,
O'zfarmsanoatga qarashli A.S. Sultonov nomidagi Kimyo va farmatsevtika ilmiy-tadqiqot instituti, O'zR Sogiiqni saqlash vazirligiga
qarashli Toshkent farmatsevtika instituti hamda bir qator universititet va institutlaming kimyo kafedralarida olib borilayotgan ilmiy
tadqiqot ishlarining natijalari ham ushbu fanning rivojlanishida va
salohiyatining yuksalishida muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Dostları ilə paylaş: |
